Dit is het belang van een goede vormgeving van je verhaal

Eén van de charmes van het schrijven als ambacht is dat je er weinig gereedschap voor nodig hebt. Een schilder heeft een atelier met alle soorten verf, vernis, penselen en doeken. Nee, dan jij, schrijver. Met een potloodje van de Ikea krabbel je een metafoor op een kassabonnetje. 

Soms maakt het lui. Want waar een andere kunstenaar uren moet oefenen om de mogelijkheden van zijn gereedschap te doorgronden, open jij de tekstverwerker op je computer en je begint te typen. Maar wanneer je op enter drukt, komt er ineens ruimte tussen de alinea’s. Een nieuwe alinea springt niet in. Schrijf je een naam die met een lange IJ begint – een van mijn hoofdpersonages heet IJfje – dan verandert de J automatisch in een kleine letter. De tekstverwerker lijkt een eigen mening te hebben over de vormgeving van jouw werk.

Van bladspiegel tot aanhalingstekens

Die vormgeving is belangrijk. Als kunstenaar wil je een ervaring bewerkstelligen bij je publiek. Die ervaring wordt beïnvloed door de vorm waarin je je werk presenteert. Niet alleen als je dadaïstische poëzie schrijft, ook als je een kookboek samenstelt, of een thriller. 

We hebben het over de bladspiegel. Het lettertype. Het korps. De regelafstand. De afstand voor en na een nieuwe alinea. Het inspringen. De gekrulde aanhalingstekens (negens en zessen) in plaats van rechte (spijkers). Het gebruik van een kop- of voettekst waarin je naam, de titel, de datum en het paginanummer staan. Eventueel regelnummering. Desgewenst het gebruik van kleinkapitaal. Het uitzetten van automatische correcties die niet correct zijn. Daaronder valt met nadruk ook de spellingscontrole die vindt dat elleboog met een tussen-N geschreven dient te worden, zoals nota bene een schrijfdocent mij eens probeerde wijs te maken. Zijn verwarring kwam waarschijnlijk door dezelfde functie die samenstellingen alleen goedkeurt als er een spatie tussen staat. Kortom, pak het Groene Boekje erbij en vertrouw niet op de talenkennis van een Amerikaans softwarebedrijf.

Zoek het op!

Weet jij hoe je alle bovenstaande functies gebruikt of juist niet gebruikt? Nee, ik ga hier geen uitleg geven over de knopjes. Ik geef enkel een aanmoediging. Microsoft Word, OpenOffice Writer of LibreOffice Writer, om maar een paar veelgebruikte tekstverwerkers te noemen, zijn niet de meest ingewikkelde programma’s, als je ze vergelijkt met de software die wordt gebruikt door bijvoorbeeld gamekunstenaars. En geen enkele kunstenaar kan zich luiheid permitteren. Investeer tijd, net als de schilder en beeldhouwer, om de mogelijkheden van je gereedschap te leren kennen. Denk niet dat jij, als alfa, geen computerprogramma’s begrijpt, of dat de vorm waarin je je werk presenteert niet belangrijk is. Ga spelen met je software, zoek hulp op internet, kijk filmpjes op YouTube. Het kost je misschien een uurtje om alle functies te doorgronden, en dan ben jij, de kunstenaar, de baas over je gereedschap, in plaats van andersom.

Over de auteur

Inge Kielen (1988) is schrijver van literaire proza en poëzie. Als derdejaarsstudent aan de Schrijversvakschool Amsterdam leest ze veel ongeredigeerde teksten, waarbij ze zich verbaast over het gemak waarmee medeschrijvers vertrouwen op standaard instellingen van tekstverwerkers. Inge werkt tevens als proeflezer en redacteur, zowel freelance als bij haar betaalde ‘bijbaantje’ in de energiesector. Meer informatie en fragmenten van haar eigen werk staan op haar site.