5 schrijfstrategieën die je beter kan vermijden

Er is geen handboekmethode voor het schrijven van een boek. Het schrijfproces is heel persoonlijk en voor elke auteur anders. Gelukkig maar, want alleen als je dicht bij jezelf blijft ben je in staat het beste uit jezelf te halen. Maar dat neemt niet weg dat er ook wat minder handige schrijfstrategieën zijn. Trap jij zelf weleens in één van onderstaande valkuilen? Herkenning is de eerste stap naar meer productiviteit!

---

1. Trial & error

Je begint gewoon met schrijven en je stopt niet. Deze schrijvers zijn dol op de backspace toets: schrijven, uitwissen, verder schrijven, en weer terug.  Deze techniek resulteert snel in het produceren van een bonk aan informatie die niet logisch is opgebouwd (tenzij je het hele verhaal heel goed in je hoofd hebt zitten, maar vaak doe je nogal lang over het schrijven van een boek en dan heb je niet alle losse eindjes op je netvlies). Dat komt doordat je heel snel alles dat je bedenkt wil opschrijven, zonder even goed na te denken hoe je iets gedoseerd aan de lezer aanbiedt.

Tip: schrijf de verhaallijn uit. Dit voorkomt dat je gewoon begint met schrijven zonder te weten waar het verhaal heengaat. 

2. Gelijk goed

Je wil het gelijk goed doen. Dat wil zeggen: spelling, grammatica, zinsopbouw en, oja, het liefst zijn het ook allemaal prachtige zinnen die stuk voor stuk een prijs verdienen. Ook moet elke zin en elke alinea iets bijdragen aan de plot en meteen op de juiste plek in het document komen te staan. Je wil vooral niet later iets moeten aanpassen. Maar met deze techniek kun je lang blijven hangen in een scene of alinea, wat ten koste gaat van je creativiteit. Je hebt vast wel eens een vluchtige gedachte, zo ongrijpbaar dat je het meteen moet opschrijven of visualiseren omdat het anders alweer vervlogen is. Als je dan blijft hangen in details kan de gedachte alweer verloren zijn. Er bestaan niet voor niets dingen als spellingscontrole en tegenlezers. Die halen de fouten er echt wel uit!

Tip: stel het oordelen uit. Schrijf en bekijk later als je het verhaal terug leest of het naar je zin is. Gelukkig schrijven (de meesten van ons) niet op een typemachine, dus aanpassingen zijn zo gedaan. Voor het structureren van je verhaal kun je ook een tool gebruiken, zoals Scrivener. 

3. Wachten op inspiratie

Je kunt gaan zitten wachten op inspiratie. Maar mijn ervaring leert, dat je dan heel lang kunt wachten. Of je moet héél toevallig ergens tegenaan lopen waarvan je meteen een verhaalidee krijgt. Bij mijn werkt dat in ieder geval niet zo. Ik moet inspiratie een beetje afdwingen. Vaak ontstaat een idee door een klein sprankeltje inspiratie – maar dat is niet genoeg. Een mooie eerste zin, of het schetsen van een prachtige nieuwe wereld, maakt nog geen boek. Daarvoor is meer nodig.

Tip: schrijf alle flintertjes van ideeën meteen op zodra je iets bedenkt. Voeg ze later samen en verbind ze. Waar zit overlap, wat past bij elkaar, wat past er niet bij? Bouw zo aan je verhaal.

4. Gedwongen formuleringen

Gedwongen formuleringen zijn dingen die we gewend zijn om te doen. Bijvoorbeeld een brief beginnen met ‘nav’, een e-mail afsluiten met ‘Bedankt en met vriendelijke groet,’ of een fantasyboek starten met een proloog waarin de wereld geschetst wordt. Soms is zulke informatie overbodig en vertroebelt het een verhaal of de echte boodschap van een tekst.

Tip: bedenk bij alles dat je toevoegt aan je verhaal: is dit logisch? Heeft de lezer dit nodig? Is dit cliché? Natuurlijk is het helemaal niet erg om bepaalde formats die je gewend bent om te zien (het toevoegen van een hoofdstukindeling, bijvoorbeeld) toe te voegen, maar doe dit dan wel bewust. Kan ze lezer misschien ook zonder?

5. Plakken en knippen

Misschien heb je een WIP (Work In Progress) al een tijdje op de plank liggen en gaat het toch weer kriebelen om er wat mee te doen. Je kunt natuurlijk verder gaan waar je was gebleven en daarop voort borduren. Maar het is ook niet ondenkbaar dat ondertussen jouw schrijfstijl of -stem is veranderd (volwassener geworden, of creatiever). Het is dan meer werk om je bestaande tekst proberen om te bouwen naar jouw nieuwe TOV (tone of voice) dan dat je opnieuw begint en het verhaal nét dat beetje extra geeft. Dat voelt misschien als meer werk, maar je zult méér achter je werk staan en vertrouwen op wat je schrijft. Zo vermindert ook het risico dat je de lezer informatie op een verkeerd moment in het verhaal geeft, of dat je ervan uitgaat dat het verhaal wel duidelijk is, terwijl dat niet zo is.

Tip: lees wat je hebt liggen goed door en maak aantekeningen. Desnoods pas je het aan terwijl je schrijft, maar ook dát kan erin resulteren dat je je niet helemaal tevreden voelt over je werk. 

Maak jij je wel eens ‘schuldig’ aan bovenstaande schrijfstrategieën, dan is dat natuurlijk helemaal niet erg. Maar als je merkt dat het jouw schrijfproductiviteit én creativiteit in de weg staat, is dat zonde. Zoek je een manier om jouw schrijfmethode te doorbreken? Probeer eens een creatieve schrijftechniek. Wie weet wat het oplevert!