3 valkuilen bij het schrijven van karaktereigenschappen

Het vormgeven van een personage kan lastig zijn en schrijvers kiezen wel eens de verkeerde wegen. In dit blog bewandel ik een paar van die wegen en geef ik een tip om weer op het juiste pad te komen. 

1. Uiterlijk en kleding

Stel dat een schrijver een belangrijk personage uit zijn boek, de knappe Samir, zelfs in zijn vrije tijd maatpakken laat dragen. De schrijver meent dat hij met deze ‘veelzeggende en bijzondere eigenschap’ Samir voldoende heeft aangekleed. Helaas: uiterlijk en kleding zijn geen karaktereigenschappen. Dat geldt ook wanneer er vooroordelen aan zijn verbonden: een dik personage is niet per definitie vriendelijk of zwak van aard, en iemand omschrijven als ‘een modieuze blondine’ wil niet zeggen dat daarmee in een klap een oppervlakkige persoonlijkheid is neergezet.

2. Dagelijkse routine en jeugdtrauma

De schrijver werkt Samir vervolgens uit door de lezer een kijkje te gunnen in diens ochtendritueel: Samir staat op, drinkt een kopje ontbijtthee en eet een baghrir met honing en hagelslag terwijl hij kijkt naar een foto van zijn ouders die verongelukten toen hij negen was. Hij kiest na veel wikken en wegen een pak, een overhemd, een das, ondergoed, sokken, schoenen, manchetknopen en een dasspeld, kleedt zich aan en loopt in stevig tempo naar kantoor, waar zijn eerste handeling het inschenken van een kop Darjeeling thee is etc. 

Dit is toch allemaal heel specifiek, vindt de schrijver. Hij hoeft nu niets meer aan Samir te doen, want hij heeft hem neergezet als een pietje-precies met een jeugdtrauma. Daarbij is hij er ook nog in geslaagd om van Samir een man te maken die moeiteloos twee culturen combineert! Een pannenkoekje met hagelslag is daar echter geen bewijs van. Dat Samir jong wees is geworden biedt geen handleiding tot zijn persoonlijkheid, laat staan het feit dat de man opstaat en zich aankleedt. De schrijver moet nadenken over wie Samir nu eigenlijk is en hoe hij dat gaat verwoorden.

3. Het verschil tussen een kennis en een vriend

Tip: omschrijf een hoofdfiguur als een vriend en een bijfiguur als een kennis. Waar je een kennis in oppervlakkige termen beschrijft, weet je veel meer te vertellen over een vriend. De kennissen van hoofdpersoon Samir omschrijven hem als een theedrinkende zoetekauw die van mooie kostuums houdt, maar zijn vrienden zien hem als een goede luisteraar die behulpzaam en intelligent is en het beste van twee culturen in zich verenigt. Dat blijkt niet uit wat hij eet, drinkt en draagt. Het blijkt uit wat hij zegt, denkt en doet. Op die manier geeft de schrijver zijn personage vorm.