Deze column van Lex Jansen is oorspronkelijk gepubliceerd in de eerste editie in 2017 in Schrijven Magazine.

Al geruime tijd had ik niets meer van P. gehoord. Verschillende keren had ik geprobeerd een afspraak met hem te maken, tevergeefs. Toen ik hem dan eindelijk te spreken kreeg, aarzelde hij me te zeggen dat een nieuw boek er waarschijnlijk niet in zat.

‘Ik heb geen inspiratie, geen fantasie. Ik weet werkelijk niet waar ik over schrijven moet!’ Het klonk oprecht. Een uur later liet ik hem alleen, in de wetenschap dat er een nieuw boek op komst was. Deze anekdote vertel ik met een zekere regelmaat aan cursisten. Wat gebeurde er in het uur dat we samen iets dronken in een stille hoek van een lunchroom in Breda? Niets, we spraken gewoon over van alles en nog wat. Ik wilde P. laten zien dat je letterlijk overal over kunt schrijven.

Aan dat gesprek moest ik denken toen ik een paar weken geleden een roman las, ter voorbereiding op een interview. Van dat boek zal ik hier eerst een aantal ingrediënten geven: 1) de landing van Youri Gagarin op de steppen, ergens in Rusland; 2) de memoires van Banoe, een Perzische dame en de favoriete vrouw van de sjah; 3) een reis door het Europa van de tweede helft van de negentiende eeuw; 4) treinen; 5) elektriciteit; 6) onderzoek aan de universiteit van Amsterdam; 6) Sotsji; 7) Willem-Alexander en onze minister-president.

Ogenschijnlijk hebben deze zaken weinig of niets met elkaar te maken en toch vormen zij samen een deel van de ingrediënten van de roman Salam Europa!, van Kader Abdolah. Ik sprak de auteur een paar weken geleden bij Broese Boekverkopers en vroeg hem naar het idee achter zijn nieuwe roman.

‘Ik wilde graag iets toevoegen aan mijn eigen vlucht,’ zei hij, ‘maar ik wist niet wat dat kon zijn. Totdat ik ineens op het spoor gezet werd van een Perzische sjah, die een grote reis maakte door Europa. Hij heeft me letterlijk in beweging gezet en de rest kwam vanzelf. Zoals dat gaat op een reis!’ Het klonk haast te makkelijk. Als het zo eenvoudig was waarom kostte het anderen dan zoveel moeite om de motor van het schrijven aan te laten slaan?

Een paar dagen later lag bij de post een manuscript. Het kwam van P. ‘Je had gelijk,’ schreef hij me. ‘Alles kan onderwerp van een tekst zijn, maar belangrijker nog dan inspiratie is discipline. Als ik niet iedere dag om tien uur achter mijn computer was gaan zitten, was je brievenbus nu nog leeg.’

Door Lex Jansen

Jansen was 12,5 jaar uitgever van De Arbeiderspers. In 2014 startte hij zijn eigen bedrijf: Magonia.