Wat als je personage een eigen leven gaat leiden in je verhaal?

Zoveel personages, zoveel uitwerkingen. In de tipreeks ‘Wat als?’ worden er veelvoorkomende scenario’s die personages overkomen onder de loep genomen. Zo leer je een algemeen gegeven uit te werken op een manier die perfect bij jouw unieke personage past. Deze week: Wat als je personage in staking gaat?

---

Ergens in het schrijfproces gaat je personage in staking. Je personage is dan zo levensecht aan het worden, dat die een eigen willetje lijkt te krijgen. Als je wil dat je personage in de sloot valt, gebeurt dat altijd. Totdat hij besluit te staken: “Echt niet, dat wil ik gewoon niet!” Wat doe je dan?

Goed luisteren

Je kan zeggen dat het voor het plot nodig is dat je personage in de sloot valt en het protest negeren. Maar daarmee laat je belangrijke informatie links liggen. Want waarom is je personage ongehoorzaam en blijft de sloot onaangeroerd? 

• Is hij bang in de sloot te verdrinken? Dan kom je achter een (belangrijke) angst voor water.
• Wil ze haar dure kleding niet verknallen? Dan weet je vanaf nu dat ze ijdel is.
• Hen is bang gezien te worden door een bekende. Dan staat aanzien waarschijnlijk hoog in het vaandel. 
• Door naar je personage te luisteren leer je het beter kennen. Soms kan het zelfs je plot redden en merkt je personage iets op wat jij misschien even was vergeten: “Als ik nu in de sloot val, kom ik te laat op de vergadering en dan kan ik niet de promotie maken die jij voor het plot had bedacht…”

De baas blijven

Luister naar je personage, maar geef het niet zomaar zijn zin. Houd het waarom ook hier goed in je achterhoofd. Waarom wil jij het ene en je personage het andere? Uiteindelijk moet jij het grote plaatje bewaken en zorgen dat zaken als je verhaalthema, plot en personageontwikkeling blijven kloppen. Jij bent de schrijver, dus je blijft de baas. Je personage wil de promotie en daarom de eerdergenoemde vergadering niet missen. Maar jouw verhaalthema is de chaostheorie. Sorry, maar het is niet anders, personage: je móet die sloot in vallen, juist zodat je die vergadering gaat missen, geen promotie krijgt en daardoor je baan verliest. 

Een middenweg

Een personage in staking is nooit makkelijk. Je kan de knoop doorhakken en naar jezelf of je personage luisteren, maar je kan ook onderhandelen en een middenweg zoeken. Kan je je personage met watervrees angst besparen door hem tegen een boom te laten botsen met de fiets om de nodige vertraging te creëren? Is de voorzitter van de vergadering ziek, wordt de vergadering daardoor uitgesteld en het ‘hoofdstuk promotie’ op die manier spannend gehouden?

Een verkeerde manier van onderhandelen

Pas op voor deze uitgangspunten bij het onderhandelen; ze leveren slechte resultaten op:

• “Als schrijver heb ik altijd gelijk.” Je las al waarom dat niet zo is.  
• “Ik geef het personage wel zijn zin, daar stopt het verhaal niet van.” Verhalen worden gedreven en op gang gehouden door ongemak en conflict, dus je kan een personage niet altijd zijn zin geven. 
• “Ik schrap het hele voorval gewoon.” Als je personage in staking gaat, is dat een seintje dat je iets belangrijks op het spoor bent wat je nog niet voldoende hebt uitgewerkt. Als je dan alles gaat schrappen, loop je het risico om belangrijke informatie over je personage nooit te weten te komen. 

Over de auteur

Nadine van de Sande is freelance copywriter en schrijfster. Op verhaalentaal.blog post ze wekelijks een uitgebreide tip voor creatief schrijven. Daarnaast doceert ze een cursus autobiografisch schrijven bij de ondernemersschool.