Over succes - een tip van de sluier opgelicht in 8 citaten

Als je hard werkt om van je literaire vermogens een succes te maken, kan het zinvol zijn om te onderzoeken wat succes eigenlijk inhoudt, wat het voor jou persoonlijk betekent en hoe je het kunt bereiken.

De betekenis van succes

Het woord succes is volgens de etymologie een afleiding van het Latijnse werkwoord succēdere, dat volgen of opvolgen betekent. In feite is succes dus een neutraal woord voor voortgang. Wanneer je graag schrijft en ermee doorgaat, is er daarom al sprake van succes.

Tegenwoordig zien we succes als iets groters, als een kroon op je zwoegen die - in het geval van schrijvers - gepaard gaat met vijfsterrenrecensies in de belangrijke bladen en een bankrekening met evenzoveel nullen.

Maar is dat echt succes? Hoe krijg je eigenlijk succes? 

1. Bepaal voor jezelf wat succes is

Formuleer hoe de voortgang in je creatieve schrijfproces verloopt. Kijk naar waar je een tijd geleden stond, waar je nu staat en waar je naartoe wilt. Constateer je ontwikkeling? Is het je bijvoorbeeld gelukt om het juiste woord op de juiste plaats te zetten? En is het schrijven van een perfecte zin nu je volgende doel, of een prachtige scène, een levensechte dialoog? Een heel verhaal misschien, een compleet boek? Zie het als een succes wanneer je telkens een doel bereikt.  Victor Cousin, een Frans filosoof zei:

'Een welomschreven doel is het geheim van duurzaam succes.'

2. Bepaal waarmee je succes wilt behalen

Wil je succes bereiken met iets waarvan je vindt dat ánderen het zo mooi doen en waarmee zíj glunderend in de kranten staan? Kopieer niet, denk aan wat Hemingway zei over succes, en trek je eigen spoor:

'Succes heb je om de verkeerde redenen. Als je populair geworden bent, is altijd om de slechtste aspecten van je werk.'

3. Focus op je doel

De waardering van anderen voor je schrijfwerk is alleen belangrijk wanneer deze waardering je verder brengt in je creatieve schrijfproces. Bepaal je eigen doel en houd dat voor ogen. Op een dag heb je het bereikt. Een oude wijze man (anoniem) zei eens:

'Voor de mens is slechts datgene verloren wat hij zelf opgegeven heeft.'

4. Doe het niet alleen

Aansluitend bij het voorgaande: doe het niet alleen. Zoek leraren, coaches, redacteuren, inspiratoren. Denk niet dat je ‘er’ in je eentje ooit zult komen, en geloof tegelijkertijd evenmin dat je door precies alle adviezen op te volgen snel en gemakkelijk succes zult bereiken. In creatieve processen zit altijd een portie strijd met anderen, die je liever niet hebt, maar die je wel voortstuwt. Of, zoals Boeddha zei:

'Een goed leraar moet zowel inspireren als irriteren.'

5. Houd vol

Geef niet op, wanneer je je doel niet lijkt te halen. Misschien moet je andere, langere wegen gaan om daar te komen waar je zijn wilt.  Of, zoals de Chinese filosoof Confucius zei:

'Succes is altijd afhankelijk van een nauwkeurige voorbereiding en zonder die voorbereiding is falen een feit.'

6. En wat als je succes hebt?

Succes is niet veel meer dan een stap in je ontwikkeling, bedoeld om deze verder te brengen. Iedereen die eens iets bereikt heeft in zijn leven, weet dat hij op het moment van succes vrijwel ogenblikkelijk méér wil, verder wil, een volgend succes wil halen. Of, zoals Billy Graham, een Amerikaans predikant zei:

'De gevaarlijkste van alle drugs is het succes.'

7. Maar wat als je géén succes hebt?

De mens wordt van nature gedreven om in zijn leven op een punt te komen waar hij tevreden kan zijn over zijn inspanningen. Op zo’n moment ervaart hij geluk. Mocht je nu niet heel snel het punt halen waarop je tevreden bent over je literaire resultaten, verslaaf jezelf dan niet aan een gevoel van mislukking, maar denk aan wat Nelson Mandela zei:

'Oordeel me niet naar mijn succes, maar naar het aantal keer dat ik ben gevallen en opnieuw opgestaan.'

8. Klein vademecum voor miskend talent

Als je nu tot slot het gevoel hebt dat je literaire vruchten niet gezien worden door de mensen die ertoe doen, zoals uitgevers, dan is er altijd nog de Franse schrijver Honoré de Balzac om je een hart onder de riem te steken:

'Hoe mooier het boek, des te minder kans een uitgever te vinden. Ieder groot man verheft zich boven de massa. Zijn blijvend succes is dus evenredig met de tijd die nodig is om het werk naar waarde te schatten. Geen uitgever kan wachten.'

Door Thérèse Major 

Thérèse Major is auteur en schrijfcoach. Haar werk verscheen bij o.a. de uitgeverijen Querido en Nieuw Amsterdam. Bij Schrijven Online verzorgt zij de cursus Literair proza schrijven, kun je dat leren? en Ieder kind kan verhalen schrijven. In de Taalwerkplaats Drenthe organiseert zij o.a. elke eerste zondag van de maand een Schrijverscafé.