Je personage: de verborgen leugen

Als je een personage gaat schrijven biedt een personagebiografie een handig overzicht van diens doen en laten en geschiedenis. Wat moet je in dat document toevoegen en wat is optioneel?
Deze week een toelichting bij de essentiële kennis over de verborgen leugen.

Wat is de verborgen leugen?

In dit artikel wordt met de verborgen leugen bedoeld: datgene wat het personage zichzelf wijsmaakt, hoe het tegen zichzelf liegt. Dus niet: “Nee, schat, ik ben niet vreemdgegaan...” Maar: “Nu ik weet dat ik onvruchtbaar ben, kom ik daar wel overheen,” terwijl je personage diep vanbinnen weet dat het daar altijd groot verdriet om zal blijven houden.

Waarom is dit belangrijk om dit te weten?

Als je personage tegen zichzelf liegt, is dat vanuit mentale zelfbescherming. De pijn van de achterliggende waarheid is te groot om echt onder ogen te zien. Dat betekent ook dat er iets ongemakkelijks blijft sluimeren in het onderbuikgevoel of het hoofd van je personage. Bewust of onbewust gaat je personage dingen doen of uit de weg om dat rotgevoel niet naar de oppervlakte te laten komen. Met andere woorden: die weggestopte leugen kan invloed hebben op het complete doen en laten van je personage.

Staat dit gegeven vast?

Een verborgen leugen is in bepaalde opzichten net zo belangrijk als het centrale conflict. Soms is het er ook een onderdeel van, of vormt het dat zelfs. Daarom is de leugen zelf niet veranderlijk, maar wel dynamisch: je personage zal er gedurende het verhaal anders naar kijken of mee leren omgaan. Dat is allemaal afhankelijk van wat het leert met het vallen en opstaan binnen het centrale conflict.

Wat kan je te weten komen?

De verborgen leugen legt het grootste pijnpunt van je personage bloot. Het verschilt per verhaal hoe groot en belangrijk dat pijnpunt is. In het ene verhaal is de heldenreis het aangaan van de pijn die bij de leugen komt lijken. Andere keren beperkt het zich tot een enkele scène met veel gewicht.
Neem iemand met onvruchtbaarheid. Als het ene na het andere koppel in de vriendenkring kinderen krijgt, is het niet onlogisch dat je personage bij de volgende zwangerschapsaankondiging in plaats van dolenthousiast uiteindelijk een keer afgemat ‘proficiat’ zegt. Als de aanstaande ouders dat persoonlijk opvatten, kan dat voor een tijdelijke dip in de vriendschap zorgen. Dat maakt een pijnlijke, heftige en dynamische scène, maar het hoeft niet meteen de basis van het verhaal te vormen.
Hoe dan ook, je leert waar je personage geïrriteerd, moedeloos, kwaad of verdrietig van wordt. Dat is kennis die altijd bruikbaar is.

Moet je dit in je verhaal laten terugkomen?

Je kan zelf beslissen of je personage uiteindelijk deze leugen doorziet of niet. Als dat zo is, houd er dan rekening mee dat dat een heel verwerkingsproces met zich meebrengt. (Hoe heb ik mezelf al die tijd zo kunnen bedriegen?!) Dat is altijd een belangrijk deel van de heldenreis dat je niet over kan slaan. Als de leugen niet uitkomt, is het nog wel handig om hem voor jezelf duidelijk te hebben. Al is het maar omdat je dan subtiel kan spelen met zaken waar je personage mee worstelt, voor terugdeinst of voor wegloopt. Dat komt de spanningsboog altijd ten goede, omdat de lezer zich dan altijd af zal vragen: ‘Wat is er toch aan de hand?’ In die nieuwsgierigheid en afwachting zal de lezer de pagina’s blijven omslaan.

Over de auteur

Nadine van de Sande is freelance copywriter en schrijfster. Op verhaalentaal.blog post ze wekelijks een uitgebreide tip voor creatief schrijven. Daarnaast doceert ze een cursus autobiografisch schrijven bij de Ondernemersschool. Als manuscriptredactrice en schrijfcoach helpt ze schrijvers het beste uit hun werk te halen.