7 tips om feedback te geven

Opbouwende kritiek geven aan schrijvers is een vak apart en je bent er bovendien veel tijd aan kwijt, al helemaal als je feedback geeft op een roman. Met deze schrijftips maak je het jezelf een stuk gemakkelijker.

Doelgroep

Vraag altijd naar de doelgroep van het verhaal. Je taak als criticus verandert aanzienlijk als je weet dat het verhaal zich bijvoorbeeld louter op kinderen richt. Als de schrijver dit niet laat weten, vraag het dan na zodat je weet waar je op moet letten.

Markeringen

Noteer iedere aanpassing en opmerking. Werk je in Word, zet dan de optie ‘Wijzingen bijhouden’ aan zodat alles helder wordt weergegeven voor de schrijver. Als je op papier werkt, gebruik dan correctietekens (zoals deze) of gebruik een apart vel papier per pagina.

Herschrijf niet

Als je feedback geeft, is het altijd de mening van één schrijver tegen de ander. De neiging om fragmenten van het verhaal te herschrijven omdat ze in jouw ogen dan beter uit de verf komen, zal dan ook vaak aanwezig zijn. Vermijd dit. Heb je commentaar op een fragment of scène in zijn geheel, schrap of herschrijf dan niks, maar geef het kritiek persoonlijk of in een korte omschrijving. Zo voorkom je dat er twee stijlen door elkaar heen gaan lopen.

Geef feedback op het verhaal, niet op de lezer

Schrijven is onlosmakelijk verbonden met de emoties en beweegredenen van de schrijver. Toch moet je als criticus het verhaal los zien te koppelen van de auteur. Geef advies op verhaaltechnieken, spelling en grammatica en op inhoud, niet op de redenen achter het verhaal of op de kwaliteiten van de schrijver.

Begin en eindig positief

Zelfs de schrijver die open staat voor kritiek, is gekrenkt bij het horen van negatieve feedback. Begin daarom met de punten die je goed vond aan het verhaal en werk langzaam toe naar de verbeterpunten. Ter afsluiting kun je een opsomming maken van je kritiek waarbij je eindigt met weer een positief punt. Zo wordt de schrijver zich niet alleen bewust van zijn zwakke kanten, maar weet hij ook waar hij op moet doorbouwen.

Wees duidelijk

Niets is vervelender voor een schrijver dan te horen: ‘Het was wel goed,’ of: ‘Ik kwam er niet helemaal in’. Als criticus is het jouw taak om aan te duiden waarom iets goed werkt of juist niet. Geef aan waar het verhaal begint te rammelen, hoe dat jouw leeservaring beïnvloedt en biedt vervolgens oplossingen. Hoe specifieker je bent in je kritiek, hoe gedetailleerder de schrijver het probleem kan aanpakken.

Wees reëel

Beloof niet het onmogelijke. Schrijvers zijn vaak dolenthousiast als je hun verhaal na wil kijken en vragen vaak of je het nog eens wil doen na de eerste revisieronde. Stel grenzen als het je veel tijd en moeite kost, of onderhandel over een vergoeding.

Door: Reinoud Schaatsbergen