5 tips voor als je over een personage schrijft met een obsessie

Als je een personage met een obsessie hebt, kun je je verhaal intens, spannend en onvergetelijk maken. Obsessie drijft iemand tot het uiterste, en juist daar ontstaat drama. In dit artikel lees je vijf tips hoe je zo’n personage geloofwaardig neerzet, van stijl en gedrag tot perspectief en innerlijke spanning.

1. Laat stijl en perspectief meeliften op de obsessie

Een personage met een obsessie komt het beste tot leven wanneer je zowel de psychologische drijfveren als de externe gevolgen van die obsessie onderzoekt. In Infinite Jest brengt David Foster Wallace obsessie niet alleen in de inhoud, maar ook in de vormgeving: grammatica, zinsbouw en punctuatie weerspiegelen de ratelende, ongefilterde gedachtestroom van Erdedy terwijl hij wacht.

Beschrijf hoe een lange, uitwaaierende zin over een enkel voorwerp langzaam versnippert naarmate de obsessie escaleert. De tips is om te experimenteren met zinslengte, herhalingen en onvolledige zinnen om de innerlijke drang van je personage voelbaar te maken.

2. Maak je personage actief in zijn obsessie

Schrijf nooit alleen over wat je personage denkt: verplaats de obsessie naar de buitenwereld door acties. Ga uit hun hoofd en lanceer ze in de maatschappij. De kunst is om te tonen hoe de obsessie tot zichtbare gedragingen leidt: nachtwandelingen, heimelijke observatie of het achterlaten van spoorboekjes. In het boek Lolita bijvoorbeeld zien we hoe Humberts toewijding hem ertoe brengt om een complete roadtrip in scène te zetten, een uiterlijke vertaling van innerlijke dwang.

3. Onderzoek nut en gevaar van de obsessie

Een obsessie heeft meerde kanten, deze kun je allemaal verwerken in je personage. Psychologisch houvast, doelgerichtheid en juist het totaal tegenovergestelde is de blindheid voor andere belangrijke aspecten van het leven. Wat levert de obsessie je personage op? Welke waardevolle relaties of kansen verwaarloost hij? Welke uiterste consequenties zijn denkbaar van sociale isolatie tot existentiële ondergang?

In The Great Gatsby is Gatsby’s obsessie met Daisy zowel motor van zijn succes als oorzaak van zijn ondergang. Stel voor elk voordeel meteen het tegenover­gestelde nadeel en werk dit in parallelle scènes uit.

4. Geef ook de ‘obsessie’ een stem

Wanneer je personage geobsedeerd is door een ander mens, bestaat het gevaar van enkelvoudige objectivering. Laat daarom ook die ander kort aan het woord komen of reflecteer vanuit een extern perspectief.

Voeg korte hoofdstukken of intermezzo’s in vanuit het perspectief van de geliefde, de tegenstander of een neutrale waarnemer. Een goed voorbeeld is in Sylvia Plaths boek The Bell Jar waarin Esthers eigen obsessieve gedachten afgewisseld worden met berichten uit de psychiatrische kliniek, wat de lezer een bredere context biedt.

5. Pas een ‘obsessieve, immersieve’ schrijfmethode toe

De ‘obsessieve immersieve aanpak’ betekent dat je als schrijver quasi-method-acting toepast: leef, denk en voel als je personage, onderzoek zijn gewoonten, angsten en verlangens tot in detail. Noteer een week lang elke gedachte die je in verband brengt met de obsessie en gebruik deze ruwe oogst als inspiratie voor scènes.
Heb je deze gedachten niet? Ga op zoek naar literatuur of documentaires waarin meer informatie wordt getoond over hoe het is om met een obsessie te leven.

Wil je de obsessie van personage helemaal rond te krijgen? Maak dan een uitgebreid dossier. Hierin staan dagboekfragmenten, droomverslagen en zelfs psychodiagnoses voor je personage. Zo heb je een volledig beeld bij hoe je karakter de obsessie beleeft en hoe je dit door je hele boek kan toepassen.