5 tips om stereotypische personages in je boek te voorkomen

Stereotypische personages kunnen je verhaal voorspelbaar en vlak maken. Het helpt namelijk ook niet als een ook niet als mensen. Lezers waarderen diepgang en complexiteit in personages. Hier zijn 5 tips om stereotypen personages te voorkomen.

1. Vermijd voorspelbare rolpatronen

Bepaalde karakterrollen zijn zo vaak gebruikt dat ze aanvoelen als een stereotype, zoals de mysterieuze vreemdeling, de domme blondine of de strenge leraar. Maar daarnaast zetten we in de wereld ook het stereotype van mensen met een beperking voort. De persoon met autisme die geobsedeerd is met treinen, de persoon met ADHD die chaotisch en ongeconcentreerd is. Door deze rollen te doorbreken of een verrassende draai te geven, maak je je personages interessanter en help je ook een gemeenschap die alleen maar in hokjes worden gestopt. Laat bijvoorbeeld de ‘stoere held’ worstelen met onzekerheden of de ‘wijze mentor’ die impulsieve fouten maakt zien. Of de vrouw met autisme die een ondanks al haar obstakels een voorbeeld wordt voor andere jonge vrouwen. 

2. Geef je personages unieke eigenschappen

Stereotypische personages zijn vaak opgebouwd uit clichématige kenmerken. Door je personages unieke eigenschappen te geven, voorkom je dat ze in een hokje passen. Denk aan tegenstrijdige eigenschappen, bijzondere hobby’s of onverwachte talenten die hen onderscheiden. De dyslectische vrouw die houdt van lezen en die kunstenaar is, de man met dwangstoornis die advocaat wordt. Of de autistische vrouw met een passie voor muziek en zingen.

3. Werk aan een gedetailleerde achtergrond

Een goed uitgewerkte achtergrond maakt een personage geloofwaardiger en complexer is. Besteed aandacht aan hun verleden, opvoeding en ervaringen. Hoe hebben deze factoren hun persoonlijkheid en keuzes beïnvloed? Een diepgaande achtergrond helpt om oppervlakkige stereotypen te vermijden. Karakterportretten maken het mogelijk dat je personage een achtergrond krijgt en je zelf ook de stereotypische dingen van je personage eerder inzicht hebt. Zo kan je als het nodig is makkelijker stereotypes voorkomen.

4. Baseer je personages op echte mensen

Echte mensen zijn complex en vol tegenstrijdigheden. Kijk naar je omgeving of gebruik persoonlijke ervaringen om je personages realistischer te maken. Let op hoe mensen spreken, reageren en keuzes maken. Dit helpt je om personages te maken die meer diepgang hebben dan een standaard stereotype. Mocht je personage, bijvoorbeeld iemand met een bepaalde beperking of stoornis zijn, doe dan goed onderzoek om een zo goed beeld weer te geven. Maak je bijvoorbeeld een personage in je boek die autisme heeft? Ga dan het gesprek aan met meerdere personen die autisme hebben. Zo krijg je een beter beeld van wat het inhoudt, want niet iedereen ervaart een beperking of stoornis hetzelfde. 

5. Geef elk personage een eigen motivatie en doelen

Stereotypische personages worden vaak gereduceerd tot hun functie in het verhaal, zoals ‘‘de slechterik’’ of ‘‘de sidekick’’. Zorg ervoor dat elk personage een eigen, overtuigende motivatie heeft die verder gaat dan alleen het ondersteunen van de protagonist. Wat willen ze bereiken? Wat drijft hen? Door je personages een eigen agenda te geven, voelen ze authentieker aan.