Tien keer een vrouwelijke Nobelprijswinnaar (4)

Tien weken lang zullen wij op woensdag een vrouwelijke Nobelprijswinnaar uitlichten. Allen uit de categorie Literatuur. Deze week: Svetlana Aleksijevitsj, winnaar van 2015.

Achtergrond

Aleksijevitsj werd in 1948 geboren in Oekraïne. Haar vader was van Wit-Russische afkomst en werkte als leraar Duits en geschiedenis. Haar moeder, een Oekraïense, was ook lerares.
Aleksijevitsj studeerde van 1967 tot 1972 aan de Lenin-Universiteit (nu de Wit-Russische Staatsuniversiteit) in Minsk en begon daarna haar journalistieke loopbaan bij enkele lokale kranten. Vanaf 1976 was Aleksijevitsj werkzaam als redacteur bij het literaire tijdschrift Neman.

Structuur van het verhaal

Aleksijevitsj maakt boeken met een collage-achtige structuur. De Tweede Wereldoorlog en het lijden van het Russische volk zijn belangrijke thema’s in haar werk. De structuur van haar boeken is vooral beïnvloed door Ales Adamovitsj, hij bedacht het concept van de collectieve roman, waarin mensen hun eigen verhaal vertellen zonder tussenkomst van een ‘vertelinstantie’.
Aleksijevitsj’ werk bestaat grotendeels uit vraaggesprekken, deze zijn zorgvuldig vormgegeven. Aleksijevitsj herschikt de citaten net zolang totdat er een lopend verhaal ontstaat. De mensen die ze interviewt geven altijd hun toestemming voor de tekst.
Doordat Aleksijevitsj in haar werk de traditionele gefictionaliseerde vertelwijze loslaat, lijken de stemmen direct tot de lezer te spreken.

De prijs

Aleksijevitsj schreef vijf romans, drie toneelstukken en 20 scenario’s voor documentaires. Met haar werk won ze velen prijzen. Acht oktober 2015 won ze de Nobelprijs voor Literatuur. Deze was haar toegekend voor haar ‘meerstemmige werk, een monument voor lijden en moed in onze tijd’.  Aleksijevitsj was de veertiende vrouw die de prijs in ontvangst mocht nemen. Ze was de eerste Wit-Russische auteur die de prijs won en tevens de eerste journalist.