Storytelling als archeologie

Transmediale storytelling is verhalen vertellen in de ruimste zin van het woord. Verhalen die zich niet vasthouden aan de rigide conventies van maker-lezer. Het is een manier om een verhaal te vertellen via verschillende (oude en nieuwe) media. De echte wereld wordt hierbij als een platform gebruikt waardoor fictie en realiteit en publiek en auteur door elkaar gaan lopen.

The truth about Marika

Een van de meest succesvolle transmedia projecten is The Truth about Marika. De grens tussen realiteit en fictie werd vervaagd tijdens deze Zweedse serie uit 2007 over een zoektocht naar het verdwenen meisje Marika. De online filmpjes van kijkers die op onderzoek uit gaan, de samenzweringstheorie en de actualiteitenrubriek van de Zweedse publieke omroep gaven het verhaal een onweerstaanbare aantrekkingskracht. Het verhaal leek overal zijn ‘tentakels’ te hebben.

De platforms versterkten elkaar en vulden elkaar aan waardoor het publiek een 'driedimensionale' verhaalervaring kreeg. Elk kanaal bracht unieke content die met elkaar in verband stond en narratief gezien synchroon liepen.

Iedereen wist wel wat over ‘Marika’ of zou wat moeten weten. Het was nagenoeg onmogelijk om je er als publiek afzijdig van te houden. Het publiek kon stukken van het verhaal aan elkaar verbinden, als archeologen, en bepalen wat ze betekenen.

Hier is een lijst met transmediale verhalen die nu gaande zijn te vinden. 

Kijker, gebruiker, speler

Het publiek maakt dus deel uit van een transmediaal verhaal en kan deze beïnvloeden door ideeën en acties, daarom worden deze mensen ook wel VUPs genoemd: viewer, user, player.

Zo hebben VUPs directe interactie met personages die worden gespeeld door mensen (in plaats van computers zoals in spellen), lossen ze puzzels op van het plot, werken ze samen als gemeenschap om het verhaal te analyseren en om fysieke en online activiteiten te coördineren. Het internet wordt hierbij veelal als het centrale en samenbindende medium gebruikt.

Samenwerking tussen publiek en auteur

De generatie mediagebruikers die is opgegroeid met internet en mobiele telefonie is volwassen en ze zijn gewend om controle te hebben over inhoud (stof, nieuws, verhalen: zowel fictie als documentair) die je op elk moment kan benaderen, delen en aanpassen. De VUP zit overal, in de trein met een laptop, in de pauze met een smartphone, op kantoor of thuis achter de computer. 

Men wil meetellen, meedoen, meevoelen en meedingen. Hiervoor is het vakmanschap van een schrijver nodig. Hoe schep je een wereld waarin je mensen mee kan nemen? Hoe creëer je geloofwaardige personages? Hoe zorg je ervoor dat het thema voelbaar is in elk stukje verhaal?

Laat je dus niet afschrikken door de nadruk die de term legt op technologie of media. Waar het op neer komt is dat schrijvers gewoon nog meer gereedschap in hun kist krijgen.

Transmedial storytelling in Nederland

In Nederland is transmediaal vertellen een betrekkelijk onontgonnen terrein. Er valt dus voor ons schrijvers nog veel te winnen!

Doe jij mee met een transmediaal verhaal, ben je van plan een te maken of maak je er al een? Deel je ervaringen op het forum!

Door: Elisabeth Hunting