Leven van schrijver niet te vangen in fictie

Is schrijven als vak neer te zetten in een film? Volgens schrijver Thomas Mallon is het erg moeilijk, zo niet onmogelijk.

De gevaren van schrijven

‘Niemand wil zien hoe iemand zit te typen,’ zegt Mallon. ‘Daarom maakt Hollywood vaak films waarin schrijvers stoppen met schrijven. Het is makkelijk en vermakelijk.’ Het zijn van een schrijver wordt in films bovendien vaak als risico gezien.

In Woody Allens Deconstructing Harry (1997) worden geliefden en familieleden boos op de schrijver omdat hij autobiografisch materiaal gebruikt. In Limitless (2011) zien we een schrijver met writer’s block die redding vindt in een pil waardoor hij de volledige potentie van zijn brein kan gebruiken, maar dat gaat uiteraard ook helemaal fout. En de kijkers zien in Beloved Infidel (1959) hoe het schrijver en alcoholist F. Scott Fitzgerald vergaat (slecht).

De werkelijkheid van schrijven

‘Het moeilijkste is om te laten zien wat een schrijver eigenlijk doet,’ aldus Mallon. Als films schrijvers realistisch willen portretteren, zie je vooral hun tics. Zo zit het personage Michael Douglas soms achter zijn Selectric met een vrouwenbadjas alsof het geluksondergoed is terwijl hij meer zinnen probeert te vinden voor zijn toch al te lange manuscript. Lillian Hellman in Julia (1977) gooit haar typemachine uit het raam en Virginia Woolf in The Hours (1977) rookt sigaretten en kauwt op pennen.

Auteur Martin Amis merkte eens op dat een schrijver over het algemeen het meest levend is wanneer hij alleen is. Dat is het moment waarop hij bezig is met het bedenken van andere mensen. Daarom zijn films beter in het bewonderen van auteurschap dan het overbrengen ervan: ‘Al die nagelbijtende qwerty-momenten geven geen gevoel van tumult,’ zegt Mallon. ‘Alles vindt plaats in het hoofd van de schrijver en meestal begint dat al lang voordat hij achter de computer zit. Tijdens het sneeuwschuiven of het rekeningen betalen.’

‘De beste schrijver-films laten niet de schrijver zien, maar wat de schrijver ziet, zoals in Lady in the Lake (1947). Maar het meest fundamentele probleem met schrijver-films is de ingebouwde redundantie. Iets wat Christopher Isherwood goed verwoord: ‘Ik ben een camera’.’