Leer lege woorden te vermijden

We gebruiken ze allemaal. Woorden zoals leuk, aardig, mooi, spannend, biologisch en ding worden veel gebruikt, misschien zelfs wel té veel. Want wat bedoelen we nu precies als we deze woorden zeggen? Deze week in het schrijfwoordenboek behandelen we containerbegrippen.

De definitie van een containerbegrip is volgens woorden.org als volgt: “een begrip zonder scherp afgebakende betekenis waaraan de gebruiker zelf invulling kan geven.” Een voorbeeld dat je misschien wel herkent is wanneer je iemand vraagt om feedback te leveren op wat je hebt geschreven. Vaak zal de feedback bestaan uit “dat heb je mooi geschreven”. Alhoewel het natuurlijk erg fijn is dat mensen je werk waarderen, heb je hier als schrijver niet veel aan. Want wat maakt dat het stuk mooi geschreven is?

Wees specifiek

Een containerbegrip is dan ook vaak een woord dat zijn betekenis heeft verloren. Waar je een zak spaghetti het label “biologisch” kan meegeven, zou je dat ook kunnen doen voor een zak chips of een euroburger van de McDonalds. Of als je een goede kwaliteit moet omschrijven van een ander en als eerste “hij is aardig” zegt. Al deze woorden – biologisch, aardig en mooi – zijn lege woorden. Ze geven vaak slechts een hint van wat de gebruiker probeert te zeggen.

Na wat oefenen is het makkelijk om containerbegrippen te voorkomen. Zo helpt het al heel erg als je inhoudelijk en specifiek probeert te zijn. In plaats van dat je een gedicht omschrijft als “mooi” of “lelijk”, kan je het ook omschrijven als “emotioneel” of “cru”. Om jezelf hierin te kunnen trainen is het natuurlijk wel handig als je ook daadwerkelijk iets hebt om op te reageren.

Train jezelf!

Neem dan ook vooral eens een kijkje bij de wekelijkse schrijfopdracht waar schrijvers elkaar van feedback voorzien. Let in het bijzonder op hoe anderen feedback geven en welke woorden ze hierbij gebruiken. Of probeer eens een vriend of vriendin te omschrijven in twintig verschillende woorden. Nu klinkt dit veel en om eerlijk te zijn is dat het ook. Maar het zal je oprecht helpen om specifieker te zijn na je woordkeuze. Vaak komen bij deze oefening de echt goede omschrijvingen pas na het tiende woord.

Woorden zoals lief, zorgzaam, aardig en rustig zijn vaak de eerste woorden die in ons opkomen. Maar zegt het niet veel meer over een persoon als je hem/haar omschrijft als uitgesproken, tegendraads, grensoverschrijdend en weloverwogen? Wees kort en bondig: vermijd ellenlange omschrijvingen. Na een tijdje zal je merken dat je steeds specifieker kan aangeven wat je wel of juist niet goed vindt aan een tekst. Succes!