Klappen met één hand

In de aanloop van de uitreiking van de VSB Poëzieprijs 2015 bespreekt Remco Ekkers de genomineerde bundels. Deze keer Ik trek mijn species aan van Sasja Janssen.

Het lijkt of het begint met de geboorte van een godin uit een zwart gat. De reeks heet 'Toch het begint' en deze opent de bundel Ik trek mijn species aan van Sasja Janssen.

Wie is de ik? De dichter? En wat betekent de titel? Ik trek mijn soort aan, alsof het een jas is? Of: mijn soort wordt door mij aangetrokken, vindt mij aantrekkelijk. Is de godin uit de eerste vraag niet alleen een mythische figuur, maar ook de dichter?

'Ze kokerde duisternis die in zichzelf viel, viel / en gelijktijdigheid was er, schelheid, weelde, hysterie rond de randen'. In twee: 'Toen waren ze eerst uit hete sterren'. Verder in dit gedicht gaat het over seks. In drie is de evolutie al gevorderd tot taal, die buitelend, delirisch danst.

De tweede afdeling concentreert zich op een ik, de ik uit de titel. 'Ik werd uit een punt geboren op een ochtend negen uur'. Die ochtend 'kleurde van hardfuchsia tot zwavelgeel'. De punt, de scherpe, harde punt is gezet: 'ze noemden haar God behalve ik'. Het begin is er: 'Een gruwelijk eerst, maar ik hield er eindelijk mee op / niemand te zijn'. De kleuren komen terug in de liefde.

De twee reeksen lijken het nauwgezette verslag van een waanzin of van een mystieke gewaarwording; duizelig makend, extatisch soms, zoals het proces ook voor de dichter duizelingwekkend geweest moet zijn.

Dit alles betekent niet dat de taal van Janssen plechtig of zwaartillend is: er is onverwachte straattaal, er is humor: taal spuit uit gaten. 'Komt vertrek zeggen, kijk, dag dag nirwana, waarom dan / zich een laatste keer laten dekken als een tafel zonder gast, een likkepot / voor op het linnen?'

Janssen gaat af en toe ruig tekeer, zoals in de reeks 'De steken', die over naaien gaat in de bekende betekenissen. 'Het sneeuwde geel en overspel kon niet worden geregen / maar het vervilt met heet water, zeep, azijn, zijn viltnaad / in mijn geil, deze man kort, zijn geheugen bot'.

En dan moet je je toch realiseren dat de inherente woede nogal ernstig is. Er is sprake van een woud aan de voet van de berg  Fuji dat bekend staat als zelfmoordbos en waar kompassen niet zouden functioneren vanwege een ondergronds magnetisch veld en waar een koan rondzingt. Hoe klap je met een hand?