Is je verhaal echt af? Check in 12 stappen

Als je het laatste woord op papier hebt, is het tijd om genadeloos te herschrijven. Redacteur Peter de Rijk geeft je 12 stappen waarmee je jouw strengste redacteur wordt. Voor het beste eindresultaat natuurlijk! 

Eindelijk ben je ruim voorbij de helft van het boek dat je schrijft, je ruikt de finish al, het eindpunt van de roman die je één, misschien wel twee jaar in de ban wist te houden. Halverwege heb je overwogen of de lijn die je had uitgezet wel de juiste was, zijn overbodige zijpaden geschrapt en benader je het boek dat je ooit, als idee, voor ogen had. Wie het nooit eerder heeft meegemaakt wordt in dit stadium ruw uit een droom wakker geschud, hij is in de lastigste fase van het schrijven beland.

Het moeilijke is dat je moet gaan bepalen of dat wat je wilde schrijven wel in het boek terecht is gekomen. Daarnaast moet je de roman als geheel overzien en als een god jouw schepping in ogenschouw nemen. Is alles wel echt naar je zin, ben je niet iets vergeten? Is de vorm van vertellen niet saai? Moet het niet helemaal anders? De Franse cineast Jean-Luc Godard zei ooit iets over films dat zeker ook voor een roman opgaat. “Een film heeft een begin, een midden en een einde, maar niet noodzakelijkerwijs in die volgorde.” Het zijn vragen die hoofdpijn verwekkend kunnen zijn. In plaats van in paniek te raken moet je nu zakelijk bedenken hoe je dit probleem op gaat lossen. Een checklist, zoals een piloot voor het opstijgen raadpleegt, is daarbij een ideaal hulpmiddel.

Grote stappen, snel thuis

Als het boek van alinea’s is voorzien, zoals het hoort, kun je het boek ‘doorbladeren’ en de verhouding tussen beschrijving en dialoog beoordelen. Schrijf je graag in beschrijvingen dan krijgt het boek al snel een hermetisch uiterlijk. Jouw lezer zal aan het werk moeten, wil hij in jouw proza doordringen. Belangrijk is daarbij de vraag of je dit bewust deed. Dialogen geven lucht aan de het proza en de lezer krijgt de illusie dat het boek ‘lekker wegleest’. Bestaat het boek uit beschrijvingen dan moet je van goeden huize komen, wil je de lezer geboeid weten te houden. Bedenk daarbij wel dat al die ‘verstopte gesprekken’ in eindeloze zinnen net zo goed gewone dialogen hadden kunnen zijn. Een goede dialoog moet het hebben van dynamiek. Vraag en antwoord, en wel zo dat het spanning oplevert. Gaat het kabbelen dan kun je gaan schrappen. Los van dit alles gaat het natuurlijk om de impact die jouw proza op de lezer heeft. Giet je informatie in een zakelijk verslag van feiten en gebeurtenissen of kies je voor een vorm waardoor empathie met de karakters ontstaat. Alleen al door naar de balans van beschrijving en dialoog te kijken kun je dus veel uit jouw proza opmaken.

Wil jij Peters 12 stappen lezen? Deze verschijnen in de komende editie van Schrijven Magazine.

Abonnees ontvangen dit nummer omstreeks 2 december. Ben je nog geen abonnee? Doe daar vóór 18 november 23.59 wat aan, dan krijg ook jij dit nummer thuis.

Ja, graag!         Geef Schrijven Magazine cadeau