Herkomst van ‘wie zijn billen brandt, moet op de blaren zitten’

Zeiden jouw ouders vroeger ook wel eens tegen jou: “wie zijn billen brandt, moet op de blaren zitten”? Grote kans dat je dan wel ongeveer weet wat het betekent. Het komt erop neer dat je de consequenties moet dragen van je acties zonder te klagen. Benieuwd waar dit spreekwoord zijn oorsprong vindt, lees dan verder! 

Herkomst

Het spreekwoord komt uit een Surinaams volksverhaal. Het verhaal gaat over twee buurmeisjes, Akoeba en Afiba. Op een dag krijgt Akoeba een kalebas, een pompoenachtige groente, van een oude vrouw. Akoeba moet de kalebas naar de tovenares Ma Soemba brengen om het door haar te laten wassen. Maar de weg naar Ma Soemba is niet gemakkelijk. “Op het pad zal de weg zich in tweeën splitsen: de ene kant is schoon, de andere vuil,” vertelt de oude vrouw. “Neem de vuile weg. Aan het einde zal je moeder Soemba vinden. Zij zal tot je spreken en als ze je iets vraagt, moet je gehoorzamen, dan zal ze je kalebas wassen. Wanneer je vreemde dingen ziet onderweg, mag je er niet mee spotten. In plaats daarvan moet je een lied zingen en vragen of je door mag lopen.”

Ma Soemba

Akoeba gaat op reis en volgt gehoorzaam de aanwijzingen van de vrouw. Na een poosje komt ze twee ruziënde bomen tegen. Ze zingt het liedje en vraagt om door te mogen. Dat mag. Verderop komt ze bij de splitsing. Gehoorzaam volgt ze het vuile pad. Aan het einde van het pad vindt ze Ma Soemba. Ma Soemba zit onder de zweren en schurft. “Wil je alsjeblieft mijn rug wassen?” vraagt Ma Soemba. Akoeba doet dat en als beloning wast Ma Soemba voor haar de kalebas. 

Akoeba neemt de kalebas mee naar huis en de volgende dag zit het vol met zilver en goud. Afiba, Akoeba’s buurmeisje, komt bij haar langs en is jaloers. Akoeba vertelt haar wat ze moet doen met de kalebas en ook Afiba gaat op pad. Maar ze denkt slim te zijn en gehoorzaamt niet. Ze kiest het schone pad en bespot de vechtende bomen. Als ze bij Ma Soemba aankomt, weigert ze haar rug te wassen. Ma Soemba wast de kalebas alsnog en Afiba neemt het weer mee naar haar huis. Maar in plaats van zilver en goud komt er de volgende dag ongedierte uit de kalebas. 
Uit dit verhaal volgde de uitdrukking: je hebt gezocht, je hebt gevonden, je moet het dus dragen. Oftewel, wie zijn billen brandt, moet op de blaren zitten. 
 

Bron: beleven.org