Deze fouten maken aspirant-schrijvers met perspectief

Voor een aspirant-schrijver kan alles in het begin overweldigend zijn. Er is veel waar je op moet letten en wat je moet leren. Zo ook: perspectief. We spreken docent Hessel Rippe en schrijfcoach Kelly Meulenberg over de fouten die aspirant-schrijvers maken met perspectief.

---

Hessel Rippe: ‘Alle fouten moeten gemaakt worden’

Rippe heeft een echte docentenvisie op de situatie. Op de vraag wat veelgemaakte fouten zijn van aspirant-schrijvers, is hij duidelijk. “Mijn eerste antwoord is: geen. Daarmee wil ik zeggen dat schrijvers in eerste instantie alle fouten moeten maken die ze willen maken. Het allerbelangrijkste is dat ze doorgaan met schrijven en als je vanaf het begin al na gaat denken over het feit dat je het goed wil doen, dan zit dat uiteindelijk het schrijven zelf in de weg. Dus het is belangrijk om een schrijver eerst zelf te laten ontdekken hoe die schrijft en daarin ook zelf zijn eigen fouten te laten maken. Zodat daarna door middel van feedback, in mijn geval vaak door andere studenten, benoemd kan worden dat er iets niet klopt. Op het moment dat die persoon dat zelf ziet, kan hij vanaf dat moment daar binnen het schrijven op gaan letten.”

Als ze niet meer in die beginfase zitten, zijn er wel fouten die veel voorkomen. ‘’Beginnende schrijvers hebben vaak de neiging om datgene wat zich buiten het hoofdpersonage afspeelt via het perspectief van iemand anders toch proberen erin te krijgen. En dat kan niet. In wezen kan je alleen datgene beschrijven wat jouw hoofdpersonage ervaart. Tenzij je ervoor kiest om dat deel echt in een apart hoofdstuk te zetten. Dat is dan niet iets wat één keer kan voorkomen, maar dat zal je dan moeten herhalen om een bepaalde continuïteit te krijgen.”

Show, don’t tell

Wat ook nog wel eens gebeurt, is dat schrijvers de neiging hebben om de innerlijke gedachtewereld of het emotionele huishouden van een ander personage te willen beschrijven. “Ook dat gaat buiten de zintuigelijke waarneming van het hoofdpersonage om. Ze kunnen wel iets vertellen over hoe iemand zich voelt, maar dan zullen ze dat op een andere manier moeten laten zien. Bijvoorbeeld door sommige gedachten of gevoelens door het andere personage concreet te laten uitspreken of dat het hoofdpersonage aan het gedrag van de ander kan aflezen hoe die persoon zich voelt of wat die mogelijk ergens over denkt: Show, don’t tell dus.”

Het kan nog wel eens lastig zijn om te beslissen welk perspectief het beste is voor je verhaal. ‘’Daarin zou ik beginnende schrijvers willen aanraden om van tevoren of zelfs tijdens de beginfase van het schrijven, goed op te letten. Vooral op of het perspectief dat je kiest en misschien soms ook wel, het hoofdpersonage dat je kiest, wel de beste protagonist is om het verhaal te vertellen. Ik ben ervan overtuigd dat experiment helpt. Als jij dingen uitprobeert dan kom je er ook achter of het werkt. De kunst is hier wel om niet blind te zijn voor de keuze die je hebt gemaakt. Dus zeg niet: nu heb ik het eenmaal gekozen, nu moet ik het boek ook afmaken. Nee, schrijf het, schrijf een stukje, schrijf een scène, schrijf een hoofdstuk, wat jij nodig hebt en ga dan kijken of het werkt.”

Extra tips:

1. “Denk er in eerste instantie niet te veel over na, in het begin. Het is belangrijker dat je ontdekt wat jouw proces van schrijven is, dan dat je je meteen laat beperken door alle dingen die er te zeggen zijn over perspectief.”
2. “Op het moment dat je daadwerkelijk verder gaat met je verhaal, of met je verhaalidee, durf dan wel goed stil te staan en na te denken of jouw gekozen perspectief in dienst staat van het verhaal dat je wilt vertellen.”
3. “Zorg ervoor dat je je hoofdpersonage door en door kent. Zorg ervoor dat je het hoofdpersonage misschien nog wel beter kent dan dat je jezelf kent. Bedenk voor jezelf de meest uiteenlopende vragen waar je voor dat personage een antwoord op moet of kan formuleren.”
4. ‘’Blijf bij de zintuigelijke waarneming van je hoofdpersonage. Want als jij voor een ik-perspectief kiest, dan kan je niet van andere personages zien wat zij doen als ze om het hoekje staan.”

Over Hessel Rippe

Afbeelding

Hessel Rippe (45) is docent aan Fontys Hogeschool Journalistiek (FHJ) in Tilburg waar hij onder meer lesgeeft in de minor Creatief Schrijven waar hij studenten begeleidt in het schrijven van een roman. Zelf is hij auteur van meerdere boeken, waaronder historische romans en jeugdromans.

---

Elke keer een nieuw schrijfthema met Schrijven Magazine Plus

Onbeperkt toegang tot de leukste artikelen, schrijftips en schrijfopdrachten van Schrijven Magazine? Abonneer dan op Schrijven Magazine Plus en lees zes keer per jaar het digitale magazine in de maanden dat de papieren editie niet verschijnt. In maart verschijnt 'perspectief', waarin je nog meer soortgelijke artikelen als deze vindt. 

✅ Je krijgt 6 x per jaar een online magazine waarin we één thema volledig uitdiepen
✅ Alle edities blijven online beschikbaar. Je hebt dus toegang tot een groeiend archief
✅ Met momenteel al 4 jaargangen online
✅ Je krijgt korting op de schrijfcursussen uit de Schrijven Online Academie.
✅ Je krijgt korting op manuscriptbeoordeling.

Abonnees van Schrijven Magazine krijgen 55% korting op een lidmaatschap Schrijven Magazine Plus. Dat betekent: 6 nieuwe digitale edities per jaar voor slechts € 14,95 i.p.v. € 35,-! 

Ja, graag           Ik ben al abonnee van Schrijven Magazine

---

Kelly Meulenberg: ‘Beginnende schrijvers bang dat verhaal niet interessant genoeg is’

Schrijfcoach Kelly Meulenberg ziet weer andere problemen voorbijkomen tijdens haar werk. “Wat ik merk is dat beginnende schrijvers bang zijn dat het verhaal niet interessant genoeg is en dat ze daardoor meerdere perspectieven in een verhaal gaan gebruiken. Het probleem daarmee is dat het voor de lezer altijd wennen is als je van perspectief verandert, dus je moet dat alleen met een goede reden doen. Anders haal je de lezer uit het verhaal, terwijl dat natuurlijk niet is wat je wilt.”

Wat zegt zij over het voorkomen hiervan? “Je moet heel goed nadenken over waarom het perspectief van een personage belangrijk is. En meestal zal je dan ontdekken dat het eigenlijk wel meevalt hoe belangrijk het perspectief van het personage is dat je erbij wilt doen. Vaak heb je alleen je hoofdpersonage nodig. Als je wel meerdere perspectieven wilt gebruiken, dan is het heel belangrijk dat ieder perspectief iets bijzonders toevoegt. Iets wat de andere personages bijvoorbeeld niet kunnen weten. Vaak is het dan ook dat ieder perspectief zijn eigen spanningsboog nodig heeft.”

Uitproberen

Meulenberg ziet het perspectief waarin meerdere mensen worden gevolgd het meest bij aspirant-schrijvers. Het maakt dan verder volgens haar niet uit of je dat vanuit de ik-vorm of hij/zij vorm schrijft. Maar wat is dan het lastigste perspectief om uit te schrijven voor een aspirant-schrijver? “Ik denk dat dat gewoon heel persoonlijk is. Het hangt maar net van het verhaal af. Wat je zelf fijn vindt om te schrijven, wat je zelf fijn vindt om te lezen dat speelt ook mee. Dus ja, dat is een kwestie van uitproberen.”

Nog een laatste tip: “Gewoon lekker experimenteren. Als je denkt: ik weet niet helemaal zeker of dit perspectief werkt, verbouw het dan naar een andere vorm. En kijk hoe de tekst dan aanvoelt, want misschien werkt dat wel beter. Of je komt erachter dat je eerste keuze, toch de goede was. En dan kun je met meer zelfvertrouwen verder.”

Over Kelly Meulenberg

Afbeelding

Kelly Meulenberg is schrijfcoach voor fictieschrijvers. Ze helpt beginnende en ervaren schrijvers van romans, thrillers en fantasyverhalen om een steengoed boek te schrijven. Ze is je stok achter de deur, helpt je in te zien wat je sterke punten zijn en is een echte nerd op het gebied van verhaalstructuur. Haar boek Schrijverig staat vol tips en oefeningen om schrijftwijfels om te denken en nieuwe inspiratie en ideeën op te doen.