De literaire kant van computercode

High-tech poëzie gemaakt met of door computercode bestaat nog maar enkele jaren en alhoewel het al enige tijd bekend is in programmeurcirkels, wint het genre aan populariteit.

Code poetry slam

Vorig jaar was de eerste code poetry slam, georganiseerd door Stanford. Het evenement werd georganiseerd om de creatieve aspecten van computerprogrammeren te verkennen en te gebruiken. Leslie Wu presenteerde daar het gedicht Say 23. Ze typte zestien regels computercode die werden geprojecteerd op een scherm terwijl ze tegelijkertijd de code reciteerde. Na de voordracht liet ze het script lopen die het computerprogramma vroeg drie keer een stroom van woorden hardop voor te lezen van Psalm 23, elke keer in een andere vooraf opgenomen computerstem.

Een andere dichter in de competitie gebruikte een zich herhalende code om het repetitieve karakter van een slechte relatie te beschrijven. Een ingenieuze manier om een veelvoorkomende programmeringsfunctie toe te passen op een menselijke situatie. Zolang het nummer van de variabel ‘Grievances’ groter was dan één, herhaalde een ruzie zich.

Voorkennis niet nodig

Enige kennis van programmeren is nodig voor de dichter, maar - afhankelijk van het gedicht - niet voor het publiek.
Als een gedicht bijvoorbeeld alleen simpele code gebruikt ter ondersteuning, is kennis van de Engelse taal meestal voldoende. Andere gedichten kunnen worden uitgevoerd door een computer waardoor ze een stuk helderder worden. Wu zegt over haar gedicht: ‘Het publiek was verward en nieuwsgierig toen ik het gedicht schreef. Maar toen ik het liet uitvoeren, interpreteerde het programma de code en hoorden ze de woorden. De presentatie gaf een stem aan de code.’ 

Hoe je code poëzie schrijft

Er is meer dan één soort code poëzie. Het kan een stuk tekst zijn dat kan worden gelezen als een code en uitgevoerd als programma, maar het kan ook worden gelezen als ‘normale’ poëzie. Het kan mensentaal zijn met wiskundige elementen en codes erin, of zelfs code die streeft naar elegante expressie binnen strenge beperkingen zoals een haiku of sonnet, of een code die automatisch poëzie genereert.

Het bijzondere aan code poëzie is dat, in tegenstelling tot mensentaal, code meestal maar weinig interpretaties kent. In de meeste gevallen zelfs maar één.

Code = poëzie

Michael Widner, de academische technologie specialist voor de afdeling Literatuur, Cultuur en Taal aan Stanford en jurylid van de eerste code poetry slam, zegt dat het schrijven van gedichten en code vreemd genoeg veel op elkaar lijkt.

Als onderzoeker die gespecialiseerd is in de studie van zowel middeleeuwse als machinetaal zegt hij: ‘Als we ons realiseren dat coderen een creatieve daad is, dan waarderen we niet alleen het werk van een programmeur, maar realiseren we ons ook dat de alomtegenwoordige technologie veronderstellingen en ideologieën dragen die we misschien moeten uitdagen'.

Doe mee!

Heb jij een codegedicht geschreven? Of ken je een goede? Zet hem in een reactie hieronder!

Iedere vrijdag verschijnt er op Schrijven Online een artikel over de mogelijkheden om tekst te combineren met andere vormen van technologie en kunst.

Door: Elisabeth Hunting