#549 Grenzeloos

Leuke wending.

In het begin vraag ik me af of het zo uitgebreid moet zijn. Ik struikelde daar een beetje bij het lezen.

'zestien directe ooms en tantes en hun wederhelften met hun kroost'

Je kunt ook schrijven 'Zijn familie woonde verspreid over de lappendeken van het dialect in zijn provincie.'

Italiaanse toestanden in je verhaal, met zulke families. Leest ook een beetje als de Trump-mentaliteit: alles draait om geld en genade bestaat niet.

Het was de prijs die telde. 
En 'geld'?
Daar hadden ze toen ook maar één woord voor.

Ligt het aan mij dat ik niet weet welk woord ze voor geld hadden?

GG

Dat woord is 'geld', maar het kan blijkbaar ook 'geldj' zijn in sommige plaatsen

https://www.limburgs.net/dictionair/NL-LI/33768/g…

Bij 'geldj' denk ik eerder aan het (Belgisch) Aalsters dialect. 
Leuk stukje Angus, ik vermoed dat het hier om Nederlands Limburg gaat waar de taal zeer verwant is met de Belgische zusterprovincie, ook al heb ik de grootste moeite om mijn oom te verstaan die net op de grens woont. Thuis hadden we vroeger een elpee van deze Jo Erens die in deze taal zong en langs beide kanten van de grens geliefd was. 

Prachtig hoe je de nuances van een dialect beschrijft. Mooie wending. Graag gelezen.

Ik heb mij altijd verwonderd over het feit dat op zo'n klein stukje land als Nederland zoveel dialecten kunnen bestaan. Leuk om zoiets wat voor mij als inherent warm aanvoelt als inleiding te lezen voor een wending die zo koud en transactioneel is dat hij onze huidige tijd mooi omschrijft.  

Warme nostalgie die overslaat in een koelbloedige afhandeling, die in elke taal hetzelfde klinkt. Mooi!

Dag Titus,
Dank voor je reactie.
Je kunt ook schrijven 'Zijn familie woonde verspreid over de lappendeken van het dialect in zijn provincie.'
Ja, dat kan uiteraard. Je kunt alles anders schrijven. Maar sfeer hoort ook bij een verhaal.

Dag Kruidnagel,
Trump probeer ik zoveel mogelijk uit mijn gedachten te bannen.
Ik vond het wel leuk om mijn alter ego dat jaren geleden in mijn bijdragen een hoofdrol speelde voor een tweede keer weer van stal te halen.
Bedankt voor je reactie.

Dag Tony,

Dank voor je reactie.
Of het aan jou ligt, weet ik niet. Maar het is geld.

Dag Gi,
Dank voor je reactie.
Yep, het is Nederlands Limburg.

Dank voor je reactie Job.

Dag vaudchespeldt,
Dank voor je reactie.
Dat koude en transactionele? Dat was er altijd al. Zeker in de wereld van mijn alter ego.

Dag KingCharles,
Precies dat!
Dank voor je reactie.

Dank voor je tekst. Ik kreeg een levendig beeld. Leuk. 

> Ja, dat kan uiteraard. Je kunt alles anders schrijven. Maar sfeer hoort ook bij een verhaal.

Met mijn suggestie dat die ooms en tantes in de weg staan en mijn voorbeeld hoe het zonder zou zijn, bedoelde ik niet dat je al die ooms en tantes zou moeten liquideren. Dat is wel extreem genadeloos.

Het was vooral een aanwijzing hoe ik het las en welke passage voor mij het lastigste was.

Sterke overgang van knus naar knalhard. Graag gelezen.

Fascinerend dat taal overal streekgebonden divergeert. Alsof taal zich van nature verzet tegen de nivellerende invloed van media en nationale taal instituten.

Ha Angus,
Ik heb het altijd heel fascinerend gevonden: hoe ontstaan die naden van die lappendeken? Wat maakt dat juist daar en niet elders er voor een andere uitspraak, een ander woord gekozen wordt? 
Mooi: de woorden die echt telden kwamen overeen. 

Dag Uruguru,

Dank voor je reactie. Ja, het is nogal een harde overgang.
Alsof taal zich van nature verzet tegen de nivellerende invloed van media en nationale taal instituten.
Ach.
https://www.youtube.com/watch?v=TnlPtaPxXfc&pp=yg…

Dag Emmy,

Dank je. Ik zag wel een grammaticaal foutje in die zin ;-(. Dat ga ik fluks corrigeren.
En die naden?
Ook daarvoor geldt:
https://www.youtube.com/watch?v=TnlPtaPxXfc&pp=yg…

Mooi opgebouwd. Ik vond de introductie wel een goed tijdsbeeld schetsen met de Großfamilien. De wending is onverwacht, maar goed te volgen. Graag gelezen.

Dag Martine,
Dank voor je reactie. Leuk om te lezen dat je er een levendig beeld bij kreeg.

Dank je Hadeke.
In werkelijkheid had ik twaalf directe ooms en tantes ;-)
Maar die verschillen in dialect waren voor mij als kind fascinerend.
(Stiekem denk ik wel dat daar de wortels voor mijn talenknobbel liggen.)

Mooi stukje wel. Het gaat om Zuid-Limburg natuurlijk en de katholieke baby boom. Mijn vader kwam uit een gezin met zeven kinderen en mijn moeder negen. Wijzelf hadden thuis vijf kinderen en dat was aan de krappe kant. Ik herinner me dat mijn moeder het aan de stok kreeg met de pastoor, na een operatie aan de baarmoeder. Dat waren tijden zeg. Als je na school op straat ging waren er dertig andere kinderen om rotzooi mee te schoppen. Sommige straten - ik heb het hier over een dorp met tien daarvan - kon je niet zomaar passeren. Gangs all over. 

Wat de moerstaal betreft, is dat in mijn geval het Ripuarisch, ook wel genoemd Völser (de taal van Vaals) of Öcher (de taal van Aken) of Kölch (een lekker bier). Je zou het niet geloven maar ik heb het Nederlands moeten leren als een vreemde taal. Tot de kleuterschool had ik nooit Nederlands gehoord en pas op de lagere school kon ik het enigszins geloofwaardig spreken. Toen ik later in Amsterdam woonde kreeg ik steeds op krom Duits antwoord als ik voor een boodschap ging. Daar ben ik dus maar vertrokken want krom Duits hoor ik in Vaals genoeg.

Goed, een voorbeeld misschien. Het lied heet Hattattata en voor sommigen zit er echt een zin en logica in.

Woa hat dat dat da? Woava hat dat dat da?
Woamit hat dat dat da jedoa?
En hat dat dat nit, ja da kriet dat dat noch,
en dat dat dat is tse versjtoa, hoa hoa
En hat dat dat nit, ja da kriet dat dat noch,
en dat dat dat is tse versjtoa.

Werden Nederlanders wel eens de Chinezen van Europa genoemd, vroeger toen...zo mag men de Vaalsenaar met recht de Chinees van Nederland, van Limburg en zelfs van het Heuvelland noemen. Twee kilometer buiten de kerktoren heerst het buitenland. Zelfs in de dorpen ons onderworpen - Vijlen, Lemiers, Holset, Mamelis, Wolfhaag, Piethaan - verstaan ze ons niet. Tragisch eigenlijk. Dat zie je dus nooit op het nieuws waar de wingewesten zuidelijk van de Bijlmer niet worden verslagen.

Genoeg der bitterheid. Gedurende mijn onderzoek naar de oorsprong van de Vaalser genius werd ik gewezen - door intuitie of zoekterm, wie vermag het onderscheid te zien - op een liedje uit de tijd van de koude oorlog. De plaatselijke inboorling voelde zich kennelijk toen al niet serieus genomen.

D'r poedel aan de lieng

Den vuur leave wie ene poedel ajen lieng, lieng, lieng,
heej an die iezere jardieng, dieng, dieng.
Den vuur leave wie ene poedel ajen lieng,
heej an die iezere jardieng.

Lang verhaal dat wil zeggen dat taal eigenlijk cultuur is. Of andersom. En hoe meer, desto beter.

Hoi Angus, 

Je tekst heeft een prachtig ritme en vangt de rijke variëteit van dialecten en taalgebruik goed. De gedetailleerde beschrijvingen van de verschillende woorden en hun betekenissen maken het visueel en tastbaar, wat de sfeer van het familiefeest mooi oproept.

De overgang van de taaldiversiteit naar het meer abstracte thema van genade en geld is interessant en diepzinnig. De zinnen “Hij durfde niet met zekerheid te zeggen dat hij een talenknobbel had” en “In iedere taal, waar ook ter wereld…” hebben een mooie, reflectieve kwaliteit, maar zouden iets strakker kunnen voor een nog scherpere impact.

De afsluiting, met de woorden “contract” en “geld”, brengt de tekst naar een krachtig, bijna nihilistisch niveau. Het is een sterke keuze om het thema van genade met de praktische zaken van geld en contracten te verbinden. Een kleine suggestie zou kunnen zijn om de zinnen net iets strakker te maken voor meer ritme.

Dag Anna,

Bedankt voor de opdracht en de uitgebreide reactie.