# 546 – Je moet en zult
Straks komt Leo thuis van werk en moet ik het hem vertellen. Ik weet niet eens of ik het zelf geloof. De mof weg, de jap weg, hoezee, dachten wij en dat was natuurlijk ook zo. Geen oorlog meer en mijn vriend zo vlug al weer thuis. Hij had wel kampen gezien. Daar droomt hij soms nog van. We eten bij Rens en Joke vanavond. Dat moet ik maar laten doorgaan. Het kan de laatste keer weleens zijn met zijn vieren. Het hele leger naar Indië, wat een farce.
Zelfs als we voor de deur staan, kan ik Leo's reactie nog niet peilen. Rens zegt: 'Weiger toch gewoon,' maar kijkt mij aan. Schoonhoven is zo berucht. De strafmarsen van de Indiëweigeraars. De doodstraf, voor desertie, maar dat is vast grootspraak. Ik voel de hand van Leo op mijn rug. Ik prik in de aardappelpuree. Het eten smaakt me niet, voor het eerst eigenlijk sinds de bevrijding. In de oorlog kreeg ik ook al onderdak bij Joke, om te huilen of te lachen of te vloeken toen we onze mannen misten. Dit is weer zo vreselijk ongewis.
Waarom straalt de zon nu zo zacht boven het water waarlangs we heen en weer wandelen? Ik vlei me tegen hem aan. 'Loop eens wat langzamer,' zeg ik, omdat ik de avond oneindig wil rekken. Ik neem hem mee naar ons bankje en ga op zijn schoot zitten. Zijn hand glijdt over mijn voet. Achter ons smijt Rens de deur van hun huis dicht. 'Verdomd,' zegt Leo. In de verte rijdt een busje dat heel snel hierheen komt. 'Marechaussees'. Hij trekt me omlaag achter de dijk. We zien Rens in een zijstraat wegrennen. Tien seconden later trappen de mannen hun voordeur in. 'Dit is mijn huis!' zegt Joke, want dat is een feit, en zo weet ze hen uiteindelijk naar buiten te werken. Mijn voorland.
'En ga je weigeren?' fluister ik, Spaans benauwd. De strijd brandt in zijn ogen. We kloppen de aarde van onze kleren en klauteren over de basaltblokken naar het uiteinde van een krib. Daar heb je Rens al. Met een wijde boog komt hij langszij varen zodat we kunnen opstappen. Ik ben blij dat ik geen hakken draag. We varen naar het haventje. Daar staan de verzetsjongens, stuk voor stuk weigeraars. Met Joke loop ik het dorp in, helemaal naar mijn huis en dan wachten we. 'Ik wed dat ze hem ompraten,' zegt ze wel erg optimistisch.
Heel mooi wat mij betreft,…
Lid sinds
12 jaar 10 maandenRol
Heel mooi wat mij betreft, Kruidnagel.
Vooral voor wat betreft sfeer, emotie, intimiteit en tijdsbeeld.
Wel, wat kanttekeningen.
'Dit is mijn huis!' zegt Joke en zo weet ze hen uiteindelijk naar buiten te werken. Mijn voorland.
Hier gaat het perspectief volgens mij verloren. Ik bleef in ieder geval hangen. De HP moet dit Joke - volgens mij - hebben horen roepen.
Met een wijde boog komt hij langszij zodat we kunnen instappen.
Hij komt met een bootje, denk ik? Dan is het - volgens mij - beter om in ieder geval opstappen te gebruiken. Wellicht met langszij varen of langszij aanmeren.
Maar zeer graag gelezen! Mooie geloofwaardig geschreven scene van een welhaast bizarre episode uit onze geschiedenis. Mooi klein en invoelbaar gemaakt. Het roept echt gevoel op van iemand die geen rol speelt maar wier leven wel bepaald kan worden door de geschiedenis. Chapeau!
Ha Angus, dank je! Ja, toen…
Lid sinds
8 jaar 5 maandenRol
Ha Angus, dank je! Ja, toen ik het hele gebeuren vandaag las, was ik verbijsterd. Schoonhoven: daar woonde ik vroeger jarenlang vlakbij. En ik zat als kind ook nog eens op de wandelclub. Geen idee van dat hele verleden. Ik heb je tips benut.
Mooi verhaal. Hoe…
Lid sinds
8 maanden 4 wekenRol
Mooi verhaal. Hoe verbijsterend was het dat zo snel na de Tweede Wereldoorlog we dachten met oorlogsgeweld oplossingen te kunnen creëren. Graag gelezen.
Dank je, Job! Kennelijk ebde…
Lid sinds
8 jaar 5 maandenRol
Dank je, Job! Kennelijk ebde wat oorlogszucht nog na...
Ha Kruidnagel. Mooi verhaal…
Lid sinds
1 jaar 1 maandRol
Ha Kruidnagel. Mooi verhaal. Moest het begin wel twee keer lezen, voordat ik begreep dat de hoofdpersoon een vrouw is, maar dat kan ook aan mij liggen. Sfeer en emotie waren zeel voelbaar, graag gelezen.
Ha King Charles, ik dacht…
Lid sinds
8 jaar 5 maandenRol
Ha King Charles, ik dacht ook eerst dat jij een man was 😉. Dank voor je reactie, het lezen en de complimenten!
Ha ja, dat kan de beste…
Lid sinds
1 jaar 1 maandRol
Ha ja, dat kan de beste overkomen! :) Op internet is niets wat het lijkt.
Dat probleem hadden ze in…
Lid sinds
8 jaar 5 maandenRol
Dat probleem hadden ze in ieder geval nog niet in de jaren veertig; maar al wel zulk effectief politiewerk.
Ha Kruidnagel. Een…
Lid sinds
14 jaar 1 maandRol
Ha Kruidnagel. Een belangwekkende geschiedenis waar te weinig over geschreven wordt. Heel mooi dat je dit oppakt. Mooi detail over dat eten wat niet smaakt en van dat onderdak voor haar sores bij joke.
Ik zou een paar zinnen iets anders formuleren, bijv: dit is weer vervangen door opnieuw die vreselijke ongewisheid. En:
‘Loop eens wat langzamer’ zeg ik in een poging de avond tot in het oneindige te rekken.
Ik vraag me af of het Joke inderdaad gelukt zou zijn die mensen naar buiten te werken met enkel zo’n zin en ook of de hoofdpersoon dit alles in zoveel detail had kunnen aanschouwen en daar op dat moment zo op kon reflecteren (dit is mijn voorland etc.)
Hoi Kruidnagel, De vergeten…
Lid sinds
7 maanden 3 wekenRol
Hoi Kruidnagel,
De vergeten strijd van '45- '50. Mooi onderwerp en goed beschreven. Het laatste stuk is voor mij een tikkeltje warrig, maar de sfeer van angst, verwarring en tegenzin is heel goed neergezet. Knap gedaan en zeker graag gelezen
Ha Emmy, dank je voor de…
Lid sinds
8 jaar 5 maandenRol
Ha Emmy, dank je voor de tips en complimenten. Ik ga daar even naar kijken.
Ha Sonnema, dank je!…
Lid sinds
8 jaar 5 maandenRol
Ha Sonnema, dank je! Misschien is het eind een beetje te afgeraffeld en vraagt het om meer details.
Goed geschreven. Voelbare…
Lid sinds
12 jaar 5 maandenRol
Goed geschreven. Voelbare benauwdheid. Het enige waar ik wat op haak is de titel. Voor mij loopt die niet zo lekker en daarmee begin ik ook wat argwanend te lezen. Dat komt gelukkig helemaal goed, maar toch ...
Goed verhaal.
Thanks, Hadeke! Ja, de titel…
Lid sinds
8 jaar 5 maandenRol
Thanks, Hadeke! Ja, de titel is wat losgezongen geraakt (en slecht gejat 😉) van een oude Andere Tijden-docu op YouTube.
Titel nog even aangepast …
Lid sinds
8 jaar 5 maandenRol
Titel nog even aangepast (was 'Operatie inscheping': al die ruim 100.000 soldaten werden goedschiks of kwaadschiks naar Nederlands-Indië gestuurd per boot).
Interessant stukje…
Lid sinds
1 maandRol
Interessant stukje geschiedenis, dat toch voor veel mensen onderbelicht is. Goede onderwerpkeuze dus!
De eerste alinea leest haast als een stream of consciousness, met veel gedachtes die elkaar plots opvolgen. Dat gaat in de tweede alinea door: van peilen tot noodmarsen en van puree tot een vreselijk ongewis. En langzaam maar zeker verandert de stream of consciousness naar een ik-perspectief. Persoonlijk denk dat een stream of consciousness heel interessant kan zijn voor dit onderwerp en dit verhaal, dus ik zou ervoor pleiten om de lijn van de eerste alinea door te trekken. Dan ontstaat er ook meer ruimte voor de binnenwereld van de hoofdpersoon, want die is eigenlijk het interessantst: een vrouw die op het punt staat om weer verlaten te worden door een man die weer een oorlog ingestuurd wordt. Ben zelf meer geïnteresseerd in de psyche daarbij en de belevingen, dan in de ‘praktische’ details.
Dank je, Rik! Erg mooie…
Lid sinds
8 jaar 5 maandenRol
Dank je, Rik! Erg mooie ervaring om eens in de historie te duiken. En mooi dat je dat onderscheid aanbrengt tussen de twee delen. Ik zie bv. in Dius van Hertmans dat de gebeurtenissen zelfs vrij kale vehikels zijn van de thema's. Anderzijds heeft Jan van Aken weer sprekende beeldende details die juist recht doen aan het historische genre. Interessant om iets mee te doen, stream of consciousness en dit onderwerp.
Er is ook niet zozeer een…
Lid sinds
1 maandRol
Er is ook niet zozeer een goed of een fout in dit soort kwesties, het is vaak meer een smaakkwestie. En uiteindelijk ligt de balans vaak in het midden: te veel details maakt het onleesbaar, te weinig details maakt het sfeerloos. Maar in de regel vind ik dat de mens centraal moet staan en de historische setting het decor. En bij dit fragment is juist de mens heel interessant, en vormt de historische setting juist een mooie aanjager voor een persoonlijk dilemma. Succes met een eventuele herschrijf!