Aan de geur van het veld was niets veranderd. Het prikkelde zijn neus bij iedere ademhaling, zoals het iedere zomer had gedaan. Ook dit jaar stond alles weer in bloei en zat vol met insecten en vlinders. Het lange gras, dat bijna tot aan je oksels kwam, wuifde loom in de warme zomerwind. Vrolijk zwaaiend naar de voorbijgangers, zouden de boeren hun oogsten binnenhalen. De grote boom, hier aan de rand van het pad, stond er alsof de tijd had stilgestaan.Er waren zoveel mensen langsgelopen. Hoeveel waren het er nu nog?

Het stoffige pad volgend kwam hij dichter bij zijn herinneringen. Was dit niet de plek waar het huis van Hannes had gestaan? Waar ze speelden toen ze klein waren, zo hard mogelijk rennend over het pad, achter de kippen aan? Gierend van het lachen, klauterend en klimmend over alles wat ze tegenkwamen, mopperende ouders over zoveel kattenkwaad.

En daar, waar nu alleen nog maar een donkere plek in de aarde te zien was, had zijn eigen huis gestaan. Hier was zijn broertje geboren, was zijn opa vredig gestorven, was zijn moeder zo ziek geworden bij haar volgende zwangerschap. Het kleine huis, waar het donker en vochtig was, waar altijd mensen over de vloer kwamen, waar gezelligheid was, zelfs toen zijn moeder te zwak was om nog voor hen te zorgen. Duizelig werd hij van de vele herinneringen die hem aanvlogen.

Schoorvoetend liep hij door, het pad volgend. Een stukje verder, had hun kerk gestaan. Hoe trots waren ze er op geweest, het grootste gebouw van de hele omgeving. Vaders en broers die zo lang bezig waren met het slepen van zware stenen, bomen die tot grote balken werden gehakt. Het was er in de loop van de jaren steeds drukker geworden. Iedere dienst werd voorafgegaan door het luiden van de klok. Dat enorme zware ding dat ze met zoveel moeite omhoog hadden gehesen. Die zoveel kabaal maakte dat ze in eerste instantie het gegil en geschreeuw van de mensen niet konden horen. De klok, die eenzaam op de grond achterbleef, toen de rest van het gebouw in de as was gelegd.

Bij iedere stap naar het water werden de herinneringen heftiger. Hij had hier gelopen toen zijn vader hem toe schreeuwde dat hij direct naar huis moest gaan en op zijn broertje moest letten. Een stukje verder had hij Hannes gezien, die gillend in paniek aan kwam rennen. Achter hem volgden tientallen mensen, nooit in zijn leven had hij zoveel angst gezien.

Bij de laatste stappen richting de rivier voelde hij alles weer. Verlamd van angst had hij de eersten van de boten zien springen, om zich heen maaiend met hun zwaarden en bijlen. Ze stormden langs hem heen, een huilend jongetje. Vlak voor hem, op deze grond, had het bloed alle kanten op gegutst.

Daar, aan dezelfde vervloekte horizon, over dezelfde rivier had hij er nog meer zien aankomen. De grote drakenboten gleden over het water en kwamen recht op hem af.