In een hoekje van het Amstelstation, precies uit de loop, staat een boekenkast. Een stationsboekwissel. Hier mogen forenzen een boek achterlaten of uitkiezen om mee te nemen. In feite zijn we dus een boekenweeshuis, vol verlaten boeken, wachtend op iemand die ons mee wilt nemen. We zijn een bont gezelschap. Oud en nieuw van allerlei genres staan door elkaar. Sommige dagen staat de kast behoorlijk vol, andere dagen is de kast bijna leeg. Ik heb het allemaal al gezien.

We zijn gratis en sommigen vinden daar wat van. Neem bijvoorbeeld die chicklit naast me. Het driftige roze paperbackje doet al de hele ochtend uit de hoogte. In haar jonge leventje is ze al meerdere keren gelezen. Ze schurkt haar glanzende kaft tegen de mijne terwijl ze vertelt over die keer dat ze mee werd genomen naar het strand, naar een terras en vele malen in een trein. Het is nog maar een jaar geleden dat ze nieuw in een boekwinkel lag.
Ik snap best dat het dan even schrikken is, als je voor nop in een weggeefkast wordt geparkeerd. Toch irriteert ze me, en ik denk aan de andere boeken in de kast voor wie dit een tweede kans is. Na jaren bij iemand thuis stof te moeten happen, hebben ze hier de hoop dat iemand ze meeneemt en nog eens openslaat. Want uiteindelijk is dat wat elk boek, jong, oud, roman, strip of naslagwerk wil: gelezen worden.

Maar hoop vervliegt met de tijd. Het chicklitje is waarschijnlijk voor het eind van de dag al meegenomen. Maar de oude reus aan mijn andere zijde staat hier al langer dan ik. Hij is een jonkie met mij vergeleken, maar zijn inhoud vereist actualiteit. En in deze snel veranderende wereld is hij allang niet meer actueel. Ook kleeft er een vage bierlucht aan hem. Het maakt hem niet bepaald aantrekkelijker voor potentiële lezers. Ik heb met hem te doen. Laatst vertrouwde hij me toe dat hij nog liever met het oud papier meegaat dan hier nog langer te wachten.

We worden niet altijd meegenomen om te lezen. Gister nog werd een oude klassieker uit de kast gepakt met de woorden: “die zal mooi staan op de plank.” Verschrikkelijk! Geadopteerd worden als boekenplankvulling. Maar het kan erger. Ik hoorde een paar boeken die langer in de kast staan vertellen dat er soms iemand boeken meeneemt ‘voor knutselprojecten’. Die boeken worden uit elkaar getrokken en hun bladzijden worden verwerkt in allerlei creaties die in geen geval bedoeld zijn om de pagina’s daadwerkelijk te lezen. Horror! Ik zou zo graag geadopteerd worden. Maar als dat alleen maar is om me te molesteren, dan blijf ik nog liever hier staan.

Er staat weer iemand voor onze kast. Ik voel hoe de boeken eensgezind hun adem inhouden. Het is een jongeman deze keer. Zijn blik glijdt langs de planken en blijft dan ineens bij mij hangen. Ik voel zijn ogen in mijn rug prikken. Hij glimlacht. Ik weet niet of ik moet juichen of bang moet zijn. Is het mijn titel die hem aanspreekt? Of de ‘charmant verkleurde’ look van mijn kaft? Zou hij mij willen lezen? Of ziet hij mogelijkheden om mijn bladzijden uit te rukken en pagina’s om te vouwen tot origami kunstwerkjes?
Hij pakt me op, draait me een paar keer om. Hij slaat me open en laat langzaam zijn vingers over de eerste zinnen glijden. Elke vezel en elke druppel inkt in mij raakt vervult van hoop. Dan slaat hij me dicht, neemt mij onder de arm en loopt weg van de boekenkast. Ik kijk nog één keer achterom. “Dag!” roep ik nog. De chicklit kijkt gepikeerd een andere kant op. “Goede reis!” roept het studieboek terug.

We stappen een trein in. Terwijl buiten het raam de stad overgaat in groene vergezichten, vraag ik me af waar we naar toe gaan. Het antwoord laat niet lang op zich wachten. Een klein uur later zijn we op onze bestemming. De jongeman kust een oudere dame. “Hoi oma. Kijk eens wat ik voor u heb meegenomen.” Kreukelige handen die bijna net zo droog voelen als mijn bladzijden omsluiten mijn kaft. “Herkent u dit?”
Een vinger glijdt langzaam over de afbeelding op de voorzijde, strelen de letters. “Ach, jongen. Ja, natuurlijk herken ik dit. Hier las mijn vader altijd uit voor.”
“Daar vertelde u laatst over. Zal ik het u nu voorlezen?”
“Wil je dat voor me doen, jongen?”
Glimlachend pakt hij mij weer over en installeert zich in de nog vrije leunstoel. Dit wordt een lange zit. Ik kan wel huilen van geluk. Ik word weer gelezen! Ook de oude dame heeft al waterige oogjes. En dan zijn we nog niet eens begonnen.
Dan slaat hij me weer open. “Er was eens…”