# 368 – L'enfer, c'est les Autres

‘Mam?’
Ik kijk naar de woonkamerdeur.
‘Ik geloof niet meer in God,' verklaart mijn dochter dan plompverloren, nog voordat ze gaat zitten. Ze frutselt met haar vingers en kijkt me aan, maar ik denk na.

Het was ooit begonnen met vragen, mooie vragen. Opbouwend. 'Mam, geloven wij in de hel?'
Ik had geantwoord van wel. Jaren geleden, maar ik herinner het me nog woordelijk. 'Daar woont de duivel,' zei ik. Daar komt het kwaad vandaan.' Je moet het simpel houden; God is ook geen oude man op een wolk. 
'Maar wij geloven toch niet in de duivel?' 
Uit de mond van een achtjarige had het al potsierlijk geklonken. Alsof ik in de spiegel keek. Kinderen doen dat. Toch zei ik: 'ja meid, wij geloven in de duivel.'
Ze nam er destijds genoegen mee, leek het. Ik ook, tot aan dat ongeluk. Maar anders is het de schuld van God dat ik nooit meer kan lopen.

Moet ik haar nu dan hier in de zithoek wel lastigvallen met mijn twijfels? Of werkt dat juist averechts? Ik geloof in het goede. Liefde. Zijig. Niet bepaald wat een puber wil horen. 
‘Kom eens hier.’ Ik geef haar een knuffel.
Ze maakt zich los. ‘Wordt papa boos als hij thuiskomt?’ vraagt mijn lieveling. Mijn hart breekt.
‘Papa wordt niet zomaar boos,’ lieg ik. ‘Als je maar geen domme dingen doet. Wat zou je nu het liefste willen doen?’ 
‘Heel hard vloeken,’ zegt ze uitdagend.
 ‘Doe maar.’
Ze gaat staan en probeert het.
‘Het werkt alleen als je boos bent.’
Ze knikt. ‘Mam?’
‘Wat wil je zeggen, lieverd?’
‘Moet ik gewoon even uit het gareel?’
Zo ken ik mijn reflectieve, eloquente dochtertje weer. ‘Ik denk het wel, meid. Wil jij vanavond trouwens weer koken? Papa is laat thuis. En rij me even naar de tuin.' Ik voelde nog nooit zoveel onvermogen.

***

‘Wát heb je tegen haar gezegd?’ raast mijn man diezelfde avond, net thuis van zijn werk.
‘Niet echt gezegd. Ze legde het me in de mond.’ Maar ik kom nauwelijks tussen zijn cynisme.
‘Verstop je nou niet achter je dochter. “Uit het gareel”? Lekker vrijblijvend.’ De minachting druipt van zijn bebaarde gezicht.
‘Ik was tenminste thuis,’ escaleer ik terug.
Maar hij zegt: 'Ik kan ook mijn hielen niet lichten of het gaat hier al mis.’ De oude frustraties. Hij ijsbeert gestrest door de gang.
‘Laten we de politie bellen,’ probeer ik. Het is al na middernacht.
Maar hij wil niet. ‘Ik ga wel een rondje rijden. Bel haar vriendin. Die… hoe heet ze?’
‘Dat weet jij dus weer niet. Haar beste vriendin nota bene. Amber.’
‘Je hoeft niet zo hautain te doen omdat je toevallig in een rolstoel zit.’
‘Jij hoeft niet zo afwezig te zijn omdat je toevallig de kostwinner bent.’ Dit is een nieuw dieptepunt.
‘Ze durft haar zieke moeder gewoon niet de waarheid te zeggen,’ sneert mijn teergeliefde.
‘Nee, de dominante vader spelen, alsof dat helpt.’ Achteraf is alles makkelijker. Vooral je kind opvoeden, en je relatie redden. ‘Ik probeer gewoon niet overdreven beschermend te zijn,’ voeg ik er wat onbeholpen aan toe. Hij bijt meteen.
‘Nou, dat is je dan prima gelukt.’
‘Simon, stop daarmee. Het is niet mijn schuld. Je zoekt gewoon een zondebok.’
Hij mompelt iets. Dan gaat de deurbel. Een jongen met mijn dochter.
‘Amber zei dat ze hier woonde. Ik ben even met uw dochter meegelopen.’
Dat is dan het goede.

***

Aan de ontbijttafel schijnt de zon. Het licht valt op mijn dochter. Ze is zo mooi.
‘Mam?’ smeekt ze.
‘Wat is er, lieverd?’
‘Gaan jullie scheiden?’
Ik kijk Simon aan. Als verzwijgen zulke drastische repercussies heeft, kunnen we maar beter eerlijk zijn. Buiten hoor ik de vogels. Op een rare manier voel ik me vrij.
‘Ik hoor jullie ruziën.’
Simon zegt: ‘Ik zoek een huis vlakbij.’