Ik hoorde de meute onze naam scanderen en er waren spandoeken met bloeddoorlopen woorden. In mijn angstdroom raakten ze me aan. 'Hé, hij zit toch ook bij dat clubje?' zei er een, en daarna nam de massa het over. 'Hij! moet! dood!' Ik moest dood. Mijn hoofd tolde. Ik wilde niet slapen. Maar in de tweede nacht trok ik het niet meer en was ik weg. Siem waakte.

Siem ken ik al zeker een jaar of drie. We zijn niet eens echt vrienden – eigenlijk hadden ze ons gewoon bij elkaar gezet. Eigenlijk zijn we gewoon collega's, maar dan wel hele close. Haat-liefde. Want er waren hondsberoerde momenten. Maar die paar goeie waren genoeg om samen de wereld te verbeteren. Anderzijds, als je al die duizend-en-een dagen en nachten met mekaar zit opgescheept, kom je op een dag of nacht straal je eigen neus uit.

Als we bovendien enkel collega's zijn, dan is deze hele commune gewoon begonnen als een soort traineeship. Onze rabbi heeft een neus voor crises, zoals hij overal een neus voor heeft. Of bijna overal. Of had, met de kennis van nu. Jezus. 'Jullie zijn echt goed in je werk, jongens. Maar wil je dit nou je hele leven blijven doen, vissen?' Ik wist heel zeker van niet. Wist ik veel. Mijn broer zal de steek niet gevoeld hebben. Ik wilde allang weg uit de polder, het handwerk, de armoe, de sleur.

Soms is het allemaal een waan. Eerst dat gerucht dat de baas toch niet dood was. Rot toch een end op, dacht ik. Maar ik wilde het te graag. Siem geloofde alles grif. Wat een verrassing, achteraf – we waren toen al uit elkaar gegroeid. En dan die wonderen die ze verzonnen. Opdat het hele verhaal in leven bleef.

Nee, het volk trekt het niet. En ik ook niet veel langer.