#259 Afgestudeerden van 2001

Jayda smeet haar fiets tegen het hek en holde over het bruggetje naar de ingang van het pesthuis. De buluitreiking zou om tien uur beginnen. Het was kwart over tien. Ze sloop zo stil mogelijk de zaal in. Voorin de ruimte stonden vier kunstwerken uitgestald. Twee abstracte installaties, een konijn gemaakt van vrachtwagenbanden en het olieverfschilderij van Chris. Chris zelf zat met zijn benen over elkaar geslagen op de voorste rij tussen de andere kandidaten. Hij wiebelde met zijn voet. Hij was dus nog niet aan de beurt geweest. Jayda haalde opgelucht adem. Op de achterste rij zaten Christians ouders en Casper met zijn moeder. Casper rolde met zijn ogen toen hij Jayda zag. Ze zocht een plaatsje in het midden. Een docent sprak bewonderend over het rubberen konijn en Jayda keek nog eens naar het schilderij van Chris. Er zat veel meer kleur in dan de laatste keer dat ze het gezien had, toen ze model had gestaan voor de vrouw die vanaf haar navel naakt boven de kerk uit toornde. Er was meer geel. De vlammen die uit het afgebeelde kerkgebouw sloegen weerspiegelden in de ogen van Jayda die er smalend, genietend bijna op neer keek, niet langer treurend zoals in de laatste versie die ze had gezien. En links onderin zat nu een magere naakte man op één knie die met een breekbaar ogend kruisje de vlammen probeerde af te weren. Mensen klapten. Jayda klapte mee. Het meisje dat naast Chris zat nam stralend haar diploma in ontvangst. Een andere docent stond op en liep naar voren. ‘Christian,’ zei hij. ‘Jij hebt gekozen voor een traditionele aanpak. Ouderwets materiaal. Tweedimensionaal. Olieverf op doek.’ Jayda luisterde geërgerd naar de man met zijn onuitstaanbare baardje. ‘De compositie is een composiet van bestaande werken van Redon en Dalí. Het kleurgebruik ontkent bijna de gehele ontwikkeling in de schilderkunst van het impressionisme en alles erna.’ Jayda zag dat Chris niet meer wiebelde met zijn voet. Hij was zelf ook boos. ‘Maar het thema staat in scherp contrast tot deze teruggreep op de kunst van weleer,’ ging de docent enthousiast verder. ‘De symboliek tilt het werk naar een hoger plan. De verwerping van het geloof, katholiek of protestants, is een kernwaarde in de twintigste-eeuwse Nederlandse literatuur maar in de beeldende kunst zwaar onderbelicht gebleven. En dat is wat deze dappere artistieke coming-out van een katholieke homo zo krachtig maakt!’ Jayda schoot bijna hardop in de lach. De docent keek even haar kant op maar ging verder met zijn lofrede. ‘Samengebald in de figuur van Sint Antonius die zich niet langer wil verzetten tegen de verzoeking van het zinnelijke…’ De toespraak werd ruw onderbroken door een stoel die op de granieten vloer neerkletterde. Christian holde de zaal uit. Iedereen keek hem verbijsterd na. Jayda keek om naar Casper en haalde haar wenkbrauwen op. Casper maakte een ik-wist-ook-van-niks-gebaar. Christians moeder leek naar iets op de vloer voor zich te kijken. Zijn vader was knalrood en keek woedend naar de docent alsof het allemaal zijn schuld was. Jayda liep naar buiten en keek om zich heen. Geen Chris te bekennen. Casper kwam naast haar staan. ‘Denk je dat die docent gelijk heeft dat Chris…?’ ‘Chris wat?’ snauwde Jayda hem toe. Casper wreef met zijn hand door zijn haar, ‘nou, dat hij, dattie, huh homo is?’ ‘Jezus Christus!’ vloekte Jayda en beende het smalle bruggetje over.