De duif fluisterde in haar oor. Marieke keek naar het dier op haar schouder. ‘Nee.’ Het kopje knikte overtuigd. ‘Maar kijk dan toch.’ Bevend wees ze naar de verwoesting. ‘Hoe zou het ooit kunnen.’ Regendruppels sijpelden langs haar haarslierten en vermengden zich met de tranen op haar wangen. Haar voeten sopten in de klompen, elke stap kostte haar kracht. Ze klappertandde. Het was zo snel gegaan. Tussen de lichtflitsen door was de hemel doordrongen van fluitende bommen en kreten. Boerderijen en schuren hadden vuur gevat. Vrouwen verzamelden hun kinderen, mannen zadelden de weinige paarden. Haar knellende klompen waren haar redding geweest; ze bleef achter. Een explosie had haar achterwaarts geslingerd, de pijn aan haar been bracht haar bij bewustzijn. Ze had zichzelf gedwongen overeind te komen, en doorheen de velden te lopen. Ook daar waarde de dood. Nietsziende lichamen keken de schemering in, ledematen lagen her en der. Wapens verstild onder de modder en helmen met kentekens. Een gereutel vlakbij deed haar opzij springen. Ze sjokte verder, hoofd voorover gebogen. Nog eenmaal keek ze over haar schouder naar wat haar kindertijd was geweest. De duif vloog op, cirkelde boven haar, liet iets vallen en verdween. Marieke bukte zich. De witte veer was besmeurd met bloed, maar de klaproos droeg een nieuw begin met zich mee.