Moeilijke woorden nekken leerlingen

Ik kan nu niet zo snel een voorbeeld herinneren maar ik verbaas mij erover dat mijn zoons ( 4 Havo en brugklas Mavo/Havo ) bepaalde woorden of uitdrukkingen niet kennen. Vanaf groep 8 is mij dat al opgevallen. ( hoogtezon- zonnebank bijv.) Ik moet helaas toegeven dat mijn zoons beide ook geen boeken lezen, er zelfs een hekel aan hebben maar het zijn uitdrukkingen/ woorden uit het dagelijkse leven. Tegenwoordig communiceert men minder dan vroeger direct maar gaat alles indirect via sms, whatsapp, Skype etc. TV kijken doet de jeugd zelden. Misschien ligt hier een oorzaak? Ook het niveau van de leerkrachten is blijkbaar anders. Op hun school krijgen ze les van een docent Nederlands van allochtone afkomst die zelf weinig Nederlandse uitdrukkingen/ gezegdes kent. De kinderen breiden hun Nederlandse taal niet verder uit door les te krijgen van leerkrachten die zelf de Nederlandse taal beperkt beheersen. (Dit is een feit en absoluut niet discriminerend bedoelt!)

De kinderen breiden hun Nederlandse taal niet verder uit door les te krijgen van leerkrachten die zelf de Nederlandse taal beperkt beheersen. (Dit is een feit en absoluut niet discriminerend bedoelt!)

Ben het helemaal eens met je! Zo was mijn docente van het vak Duits, Pools en ik heb haar nooit begrepen! Het was eerder dat wij haar les Nederlands gaven.

Dat verbaast me. Is het werkelijk zo erg? Kunnen ze woorden ook niet uit de tekst opmaken? Als ik met mijn kleinkinderen praat doe ik dat op het niveau zoals ik ook tegen volwassenen praat. Ik behandel ze wel anders door ze af en toe op schoot te trekken of te knuffelen, maar dat is dan kindgericht. Ze vragen me wel vaak wat een woord betekent. Dan leg ik het uit. Als ik vraag of ze het begrepen hebben en ze reageren ontkennend, dan leg ik het nog een keer uit. Of het blijft hangen weet ik uiteraard niet. Ook gebruiken zij soms woorden die ik dan weer niet ken.

Het irriteert moet ik zeggen. De examens zijn niet meer te vergelijken met die van ons. Naast het 'domein feitenkennis' worden er ook vaardigheden als bronlezen en verbanden leggen bij het geschiedenisexamen gevraagd. So far so good. Als je echter wilt toetsen of iemand iets kan of kent (2 versch dingen), moet je dát toetsen in die vraag. Als er dan door schoonschrijverij moeilijke woorden of constructies in staan, toets je of de leerling kan begrijpend lezen: het wordt een puzzel om uit te zoeken wat hij moet antwoorden. Zo moeten ze een vraag beantwoorden: Wat staat er? Wat willen ze weten? Hoe structureer ik mijn antwoord? Heb ik bronnen nodig om antwoord te geven? Moet ik de vraag beantwoorden door enkel bronnen te citeren of moet het verband dat ik moet leggen uit mijn kennis komen? Soms moet je per antwoord uitleggen wat bij ieder voorbeeld economische of politieke oorzaken en gevolgen zijn: dat zijn 4 antwoorden per onderdeel van de vraag, dus het antwoord geven is al een kunst op zich. De vraag moet eerst ontrafeld worden, dan moeten ze gaan lezen. Dan moeten ze goed lezen of het antwoord helemaal of gedeeltelijk uit de bron moet komen. Dat is per vraag verschillend. In de tekst die ze moesten leRen worden zo min mogelijk verbanden gelegd of conclusies getrokken terwijl dit de belangrijkste vaardigheid is die ze moeten leren en dus gebruiken/ aanwenden op het examen. Voorbeeld: Als er 6 antwoorden gegeven worden in de opgave die je bijvoorbeeld aan 4(!) gebeurtenissen moet koppelen en je begrijpt bij 2 antwoorden een woord niet, raak je geïrriteerd. Ik praat hier niet over begrippen, die ze moeten leren maar moeilijke woorden. Generaal pardon wordt een generaal. In Nl vinden we het mooi om niet in twee zinnen achterelkaar hetzelfde woord te gebruiken, dus zoeken we naar synoniemen. Voor kinderen met taalproblemen worden mede hierdoor vakken onnodig moeilijk. De examens staan online, kijk er eens naar, ik weet zeker dat je schrikt van de complexiteit. Dat gezegd hebbende: zij worden later de managers en leiders van ons land: laat ze maar een beetje zweten en laten we hopen dat ze slagen in deze wereld en het beter achterlaten dan dat ze het van ons overgedragen krijgen. Ander punt: taal verandert snel. Wij spreken hun taal ook niet.

Stel: je wilt van 10 leerlingen weten hoe Caesar aan zijn eind is gekomen en waarom. Je stelt de vraag mbv het woord liquidatie. Stel 3 ll. kennen het woord en beantwoorden je vraag. Nog 4 kenden het woord niet maar zien aan het plaatje ernaast wat de context is en beantwoorden de vraag. 1 heeft niet geleerd en weet niet eens wie Caesar is. Nu zit ik in mijn voorbeeld met 2 ll. die geleerd hebben, het woord niet kennen en daardoor de vraag overslaan. Als je de vraag in simpel Nl stelt komen beide een heel eind. Dat is wat je vaak ziet: ze verliezen de aanlooppunten/ sprokkelpuntjes: ze weten het antwoord wel, missen een aantal vaardigheden en raken door de war. Verdienen ze dan geen voldoende? Dat weet ik niet, want ik heb hun kennis van het onderwerp niet kunnen toetsen door mijn jargongebruik. Dus vraag wat je wilt weten. Als jij de weg wilt weten, stel je toch gewoon de vraag: hoe kom ik bij het...?

Ik vind het een moeilijke vraag. Als eerste reactie denk ik: dan moeten we zorgen dat leerlingen beter Nederlands meekrijgen, maar ik realiseer me direct dat dat niet strookt met de werkelijkheid. Taal leer je van je vrienden en je omgeving, en slechts gedeeltelijk op school. Het lijkt me eerlijk gezegd dat je in deze kwestie wel rekening mag houden met schoolniveau. Dat je als MBO'er het woord partieel niet kent, kan ik me beter voorstellen dan als je VWO'er bent. Bovendien hoor je als VWO'er de nodige vaardigheid met het woordenboek te hebben. We moeten inderdaad - zoals Nienke omschreef - voorkomen dat we woordenschat testen in plaats van kennis van het vak in kwestie. Maar bij een hoger opleidingsniveau mag die lat van taalniveau wat mij betreft wel hoger liggen.

Hm. Op zich eens met Nienkea voor zover het toetsen van taligheid buiten taalvakken betreft. Verder lijkt me duidelijk dat je aan een VWO'er andere eisen stelt dan aan leerlingen van de andere afdelingen. VWO' ers worden geacht later wetenschappelijk onderwijs te gaan volgen en zelfstandig uit de chaotische werkelijkheid betekenis te filteren. Dat moeten dus geen mensen zijn die alles netjes op een presenteerblaadje moeten krijgen willen ze er chocola van kunnen maken.

Onze posts overlapten Diana. Eens dat kinderen wel goed onderwijs moeten krijgen van docenten die hun vak goed beheersen. Het taalgebruik van docenten is af en toe stuitend… (ben kind van twee bevlogen taaldocenten en zus van een ambitieuze onderwijzeres. ik weet dus dat het anders kan!)

Voorbeeld uit het examen geschiedeins van VWO. Lees het fragment en zoek het moeilijke woord. Op 23 juli 1617 bezocht Maurits met veel openlijk vertoon een gomaristische kerkdienst in de Kloosterkerk te Den Haag. Het juiste antwoord is: openlijk vertoon. gomaristische is een begrip en mag bij de leerlingen bekend worden verondersteld. Openlijk vertoon is een uitdrukking die niet langer wordt gebruikt in de spreektaal van jongeren. Het precies aanvoelen van deze woorden is essentieel voor het beantwoorden van de vraag maar behoort niet tot de leerstof. Dus wat de vraag ook is: je toetst hier MEDE zijn kundigheid van begrijpend lezen: is dat wat je als examencommissie wilt? Ik begrijp dat dit niet een heel moeilijk woord is, maar dat is 'generaal pardon' ook niet en daar gingen ook veel leerlingen de mist in. Vraag aan tieners of zij weten wat openlijk vertoon betekent en ik hoor graag wat jullie ervan vinden. Onze kennis van de taal ontwikkelt zich nog ver na ons 18e levensjaar. Ik heb geen idee wanneer ik het woord generaal pardon of openlijk vertoon heb geleerd. Ik spits mij hier toe op geschiedenis omdat ik daar het eea van weet en omdat ik merk dat leerlingen er bij Aardrijkskunde al veel minder moeite mee hebben.

Ik denk dat je met onderstaande een goed punt hebt Diana. De omgeving zal een grote rol spelen in je taalontwikkeling; Waarmee je omgaat wordt je mee besmet, om maar eens een uitdrukking te gebruiken die bij de jeugd misschien niet meer zo bekend is.

Ik vind het een moeilijke vraag. Als eerste reactie denk ik: dan moeten we zorgen dat leerlingen beter Nederlands meekrijgen, maar ik realiseer me direct dat dat niet strookt met de werkelijkheid. Taal leer je van je vrienden en je omgeving, en slechts gedeeltelijk op school.

@Nienkea #9 Zou het misschien kunnen komen omdat de examens worden gemaakt door een oudere generatie leerkrachten? Overschatten die de taalkennis van de leerlingen of zijn die leerkrachten niet met hun tijd meegegaan? Een vraag aan de SOL leden die ook leerkracht zijn: Laat eens weten hoe jullie hier over denken, ik ben wel nieuwsgierig naar jullie reactie.

Wat ben je gewend? Lezen je ouders de Volkskrant, kijken ze naar de VPRO en ontvang je juichend een bibliotheekabonnement voor je verjaardag, zal je als kind misschien wèl weten wat, zie #9, openlijk vertoon of een generaal pardon is. Taal is inderdaad voor een deel aanvoelen. Maar om een woord te kennen moet je er minstens één keer aan zijn blootgesteld. Taal kan ook gebruikt om een schifting te maken. Of je dat op een examen moet doen, bij een ander vak dan Nederlands, weet ik niet. Ik hield vroeger van tekstverklaringen*. Ik was er goed in. Er waren kinderen die tekstverklaringen vreselijk vonden, omdat je er niet voor kon leren. Misschien moeten er vaker - gerelateerde - tekstverklaringen gegeven worden in aanloop naar examens. * ik realiseer mij plotseling waarom ik van proeflezen houd. Tekstverklaringen :O

Dus wat de vraag ook is: je toetst hier MEDE zijn kundigheid van begrijpend lezen

Zo concreet geformuleerd moet ik terugkomen op mijn eerdere instemming. Ik kan het er maar ten dele mee eens zijn dat dit vermeden dient te worden. Natuurkunde toets mede de kundigheid in wiskunde; alle taalvakken toetsen mede de basis taalkennis (zoals zinsontleden) die tot de stof van Nederlands behoort. Vakken zijn onderling verbonden en dat is niet kwalijk. Een deel van de reden dat wiskunde gegeven wordt is omdat leerlingen dan ook natuurkundesommen kunnen maken. Op dezelfde manier mag een doel van het vak Nederlands best zijn dat leerlingen hun eindexamen geschiedenis begrijpend kunnen lezen.

@Nienkea #9 Zou het misschien kunnen komen omdat de examens worden gemaakt door een oudere generatie leerkrachten? Overschatten die de taalkennis van de leerlingen of zijn die leerkrachten niet met hun tijd meegegaan? Het is voor mij een beetje koffiedikkijken maar ik denk dat het ongeveer zo te werk gaat: Ieder jaar maakt een commissie voor alle leerlagen twee examens van ongeveer 30 vragen. Bij geschiedeins is dit met extra boekje bronnenboekje. Dit is een hele klus: per niveau een eigen onderwerp en/of aangepast aan het niveau. Voor havo/vwo geldt dat er ook nog een pilot is op verschillende scholen die een ander examen krijgen, dus ook herexamen. Voor havo vwo geldt dat het examenonderwerp 1x in de twee jaar wijzigt. Ik denk dat ze hier wel een dagtaak aan hebben. Ze zoeken vaak in detail ipv overzicht en zijn zo bezig met de domeinen dat ze andere zaken uit het ook verliezen: dus ze denken wel na over wil ik basis kennis toetsen of iets anders en hoe beoordeel ik dit?maar vergeten dan andere zaken zoals begrijpbare taal of lengte van het examen... De commissie maakt een schema met deelonderwerpen die aan bod komen, maar ook vaardigheden die getoetst worden, goede bronnen zoeken etc. Dit is echt een klus en ze vergeten soms de grote lijn te vragen en gaan hele moeilijke deelvragen maken waarbij leerlingen echt goed na moeten denken: Wat wordt er precies van mij verwacht in het antwoord. Geen gekheid: voor sommige antwoorden is een heel schema nodig. Dus leerlingen zijn meer bezig met de vorm dan met het bedenken van het juiste antwoord. Een punt uit de praktijk: Begrippen waar leerlingen over struikelen zijn voor onze generatie vaak gesneden koek. Ik wilde een keer met Ahold als voorbeeld een moeilijk begrip uitleggen. Toen ik klaar was vroeg iemand: Wat is Ahold? ( voor je beeldvorming: gymnasium 3).Niemand wist het! Ik weet niet wanneer ik heb geleerd wat Ahold is. Dat wist ik waarschijnlijk ook niet toen ik 15 was. Daar sta je niet meer bij stil als je het begrip zelf 100 keer hebt gehoord. Mijn punt blijft hier; vraag wat je wilt toetsen. Het is heel nuttig als docenten door de vakgroepen heen, hierover nadenken. Bij wiskunde bijvoorbeeld zijn vragen vaak in moeilijkheid opgebouwd. Vraag a is basis en moet je echt kunnen beantwoorden en b is al wat moeilijker en heb je alle c vragen ook goed, beheers je de basis en krijg je een voldoende. De overige deelvragen (vanaf opgave d) zijn moeilijker en testen vaardigheden en moeilijkere constructies. Als ik nu in iedere a-c vraag een gemenigheidje inlas of met breuken werk ipv ronde getallen, bouw ik een extra vaardigheid in. Dan moet je je afvragen: toets ik nog wat ik wil wil weten? Wil je weten of leerlingen de basis goed beheersen en vervolgens wie er moeilijkere opgaven kunnen maken, lijkt voorbeeld 1 mij de goede opbouw. Moet de basis er allang inzitten en gaan we in deze toets het vervolg van de basis toetsen lijkt 2 mij beter. Als ik als historica een dergelijk proefwerk zie, kan ik direct de moeilijkheid aangeven. Wat voor de wiskundedocent gesneden koek is, is voor mij een onoverkoombaar obstakel. Dat is niet anders bij geschiedenis. Ik denk zelf dat de examen commissies een beetje te weinig getoetst worden. De verschillende examencommissies zouden elkaars examens moeten lezen. Ze zouden zich bij het andere examen moeten afvragen: begrijp ik wat er staat? (dus niet: zou ik slagen) Kan ik het examen Duits lezen? is het antwoord 'nee' dan kan er actie ondernomen worden. Ik hoef dus bij Aardrijkskunde als commissie -lid van Engels niet alle antwoorden te weten, maar ik moet wel weten wat er wordt gevraagd. Ik begrijp wel dat ze niet 10 mensen van de straat plukken en deze mensen naar de examens laten kijken: dan lekken die examens uit maar het gesloten systeem van nu leidt tot inteelt. Ik stel het een beetje zwart wit maar ben het zeker met de dames hierboven eens.

#14 Diana, Ik ben het niet met je oneens hoor, leerlingen van VWO moeten hun NL goed beheersen, dat staat buiten kijf. je moet je als commissie steeds afvragen: wat wil ik toetsen en toets ik dat op de manier waarop ik mijn vraag stel? In mijn fragment over Maurits kan een leerling die goed geleerd heeft die datum in een perspectief van tijd plaatsen. Hij weet wat Maurits daar bij die kerk deed en hij weet wat het begrip gomaristische kerkdienst hiermee te maken heeft. De vraag die volgt gaat over wat tijdgenoten van deze politieke stellingname vonden. Dus het openlijk vertoon is ineens een politieke stellingname. Hiervoor moet je drommels goed weten hoe je dit, voor velen onbekende begrip, moet wegen. Het woord 'vertoon' kennen velen alleen in de context: Op vertoon van een geldig legitimatiebewijs: dus ze visualiseren een document ipv een kroon (of zo) op zijn kop. Ik heb het ff gechecked: hier is huis is het een volslagen onbekend begrip en volgens mijn man is het zelfs onjuist: uiterlijk vertoon is het bekende begrip. De vraag die gesteld wordt is eigenlijk heel simpel: Maurits loopt met veel toeters en bellen een kerk binnen; dit doet hij om een boodschap te geven: a. wat wil hij zeggen b. tegen wie? Al die moeilijke woorden waren dus onnodig en zelfs onjuist. Daar klagen leerlingen over. Als ze de vraag hadden begrepen, hadden ze je het juiste antwoord kunnen geven. Ze hebben geleerd, ze hebben geoefend en dan komt er een vraag waar ze op zich wel wat vanaf weten en dan snappen ze uiteindelijk niet wat er wordt gevraagd. Het correctiemodel laat geen ruimte en dat weten ze. De fout die zij gaan maken (lees: zij gaan voor deze opdracht niet het volledige aantal punten behalen) ligt bij een fout van de ander. Niemand luistert echt naar dit protest want het gaat al jaren zo. Ik heb dit examen net doorgenomen en zag 3 van dit soort kanttekeningen van mijn kant. De conclusie dat de jeugd van tegenwoordig zijn taal niet beheerst is, mi niet juist. Hun Nl is niet langer dat van ons. Er zit veel minder beeldspraak in, uitdrukkingen en gezegdes verdwijnen uit het taalbeeld, dit alles is waar, maar dat hoort thuis is hun schoolloopbaan en vervolgstudie en niet op het examen, dat moet helder zijn.

Mirandala schreef: Wat ben je gewend? Lezen je ouders de Volkskrant, kijken ze naar de VPRO en ontvang je juichend een bibliotheekabonnement voor je verjaardag. Ik heb mijn dochter die net VWO 6 examen achter de rug heeft, gevraagd of ze woorden tegen is gekomen die ze niet kende. Haar antwoord was nee. Ook zij gebruikt net als wij in het dagelijks leven geen moeilijke woorden, maar haalt de betekenis uit de tekst. Dit zegt volgens mij iets over IQ dat je het woord wel begrijpt of kunt plaatsen zonder het ooit zelf gebruikt of gehoord te hebben. Als je het losse woord zo zou lezen is dit een ander verhaal, dan moet je het inderdaad eerder hebben gehoord. Dus opvoeding in een gezin waar regelmatig moeilijke woorden worden gebruikt of gelezen hoeft geen voorwaarde te zijn. Natuurlijk kun je je voordeel er mee doen, maar ik zou het niet zo zwart wit stellen. Zou het ook uit maken of je een beelddenker bent? Dan zie je het beeld voor je in plaats van het woord.

Hoi Schrijversgeluk, ben ik toch benieuwd hoe ze de termen 'generaal pardon' (havo examen vorig jaar) en 'openbaar vertoon' om schrijft. Heeft ze er gewoon overheen gelezen, ze in de context geplaatst of, zonder het te weten, verkeerd geïnterpreteerd. Ik denk, net als jij dat de taal thuis erg belangrijk is. Over beelddenken, daar hoorde ik deze week een interessant verhaal over. Er schijnt een nieuwe aanpak in ontwikkeling te zijn, waardoor beelddenkers juist door hun beelddenken beter leren lezen. Dus als beelddenkers leerproblemen hebben, ze via hun beelddenken dit gaan verbeteren. In mijn voorbeeld ging het juist bij beelddenkers fout: GENERAAL pardon en openlijk VERTOON groet

Nienkea, ze plaatst het in de context. Dat is voor mij anders, of ik las er overheen of ik maakte er als beelddenker een beeld van. Vaak snapte ik er dan niets meer van. Daar kwam mijn dyslexie dan nog eens bij. Al met al heb ik er langer over gedaan dan een ander, maar geniet nu volop van lezen en schrijven. Gelukkig is er tegenwoordig meer aandacht voor dyslexie en beelddenkers, dat is een goede ontwikkeling. Blijft het toch moeilijk om te zeggen of je wel of geen moeilijke woorden in een examen moet gebruiken, je moet ze toch leren/kennen. Maar ik vind wel dat het woorden uit deze tijd moeten zijn en geen woorden die een vorige generatie gebruikte.

Maar ik vind wel dat het woorden uit deze tijd moeten zijn

Maar de moeilijke woorden in kwestie komen altijd voort uit het verleden. Wat maakt een woord uit-de-tijd? Het feit dat het niet meer gebruikt wordt. Wanneer wordt een woord niet meer gebruikt? Als een nieuwe generatie het woord niet kent (ofwel: leert).

Ik sta er ook ambivalent tegenover hoor. Soms schrik ik van de woorden die ze niet kennen en de woorden die ze foutief gebruiken. 'Jij bent gierig', kan blijkbaar ook betekenen dat je niet scheutig bent met gunsten, maar dat gebruiken of kennen mn eigen kinderen weer niet, (dit hoorde ik op school.) Mijn kinderen gebruikten ineens steeds 'alsnog' op plaatsen waar het niet hoorde en als ik het een keer correct gebruikte keken ze me aan en zeiden: Jij hebt echt geen swek. Nee, swag is voor dombo's, blijkbaar. Het gekke is dat de taal heel snel gaat. Alsnog is vvt, gelukkig en swek en swag ook. Ik denk dat we vasthouden aan onze taal omdat we die mooier vinden: al dat snelle songtekst-Engels en taal zonder gezegdes of beeldspraak, vind ik gewoon niet zo mooi. Ik denk ook dat het een probleem van alle generaties is. Dus wat zij moeilijke woorden noemen, is soms dagelijks taalgebruik van een generatie terug. Blijf ik wel hameren op mijn voorbeeld: de vraagstelling was idioot moeilijk, de uitdrukking bestaat in die hoedanigheid niet in ons dagelijks taalgebruik en de daadwerkelijke vraag was kinderlijk eenvoudig. Dat vind ik een te groot verschil. Dan lijkt het alsof je de leerlingen wilt laten struikelen en ik denk dat dat de werkelijke frustratie is en niet het woord op zich.

Ik vind het een moeilijke vraag. Als eerste reactie denk ik: dan moeten we zorgen dat leerlingen beter Nederlands meekrijgen, maar ik realiseer me direct dat dat niet strookt met de werkelijkheid. Taal leer je van je vrienden en je omgeving, en slechts gedeeltelijk op school.

Dat kan wel zo zijn, maar school dient toch om te leren. Het lijkt me niet kunnen om moeilijke woorden te gebruiken op een examen zonder dat de leerlingen die eerst hebben moeten leren, ik herinner mij nog goed dat wij in het 2°-3° middelbaar heelder woordenlijsten moesten studeren voor Nederlands. Als je die leerstof niet geeft (ik weet uiteraard niet of dat al dan niet gebeurt, nu en in Nederland), kun je ook niet van leerlingen verwachten dat ze het kennen (tenzij het net de bedoeling is dat ze een woordenboek gebruiken uiteraard, maar ik kan mij toch niet herinneren dat wij bij een examen voor geschiedenis een Van Dale ter beschikking hadden). Het is toch ook niet omdat je een heleboel over pakweg de Holocaust op internet kunt terugvinden, of dat de hoofdsteden van Zuid-Amerika in een atlas zijn terug te vinden, dat je er op school niet over moet leren, laat staan dat het dan op een examen als gekend beschouwd kan worden.

Ik dacht dat het leerlingenadagium altijd was: Wat we niet hoeven te leren, hoeven we niet te kennen. Wanneer dus leerkrachten termen / begrippen / woorden aanreiken, moeten die getoetst worden; geen nieuwe / andere / alternatieven. Dat maakt de toets onbetrouwbaar. Van leerlingen uit het hoogste segment, vwo, mag je meer verwachten dan enkel het aangeleerde, dus wél een gevarieerd woordenarsenaal.

"Waarom gebruiken ze in plaats van partieel niet gewoon gedeeltelijk", verzuchtte een scholier.

Dan wist hij dus wel wat het betekende. Wanneer partieel in het vervolgonderwijs - wat voor een vwo-leerling toch hbo of wo zal zijn - het woord is dat gebruikt wordt voor gedeeltelijk, zal hij het moeten kennen en gebruiken. Partieel is geen lelijk woord. Bovendien mag van vwo-leerlingen verwacht worden dat ze 'moeilijke' woorden accepteren, omdat die in veel gevallen de basis zullen zijn van hun beroepsopleiding of wetenschappelijke studie. Wat hier dus in feite in het verlengde van de verzuchting medegedeeld wordt, is dat ook het vervolgonderwijs zich qua vocabulaire moet inhouden. Gezien het onderwijs zich steeds meer internationaal ontwikkelt, is dat niet wenselijk (en is partieel meer compatible dan gedeeltelijk). Daarbij is het opmerkelijk dat 'de jeugd' alle Engelse woorden uit hits en clips zonder enige moeite overneemt - in rap tempo - en struikelt over andere. Hoe verklaar je dat?

Daarbij is het opmerkelijk dat 'de jeugd' alle Engelse woorden uit hits en clips zonder enige moeite overneemt - in rap tempo - en struikelt over andere. Hoe verklaar je dat?

Memoriseren door herhaling. Woorden uit popmuziek worden heel, heel erg vaak herhaald. ;)

Voorbeeld uit het examen geschiedeins van VWO. Lees het fragment en zoek het moeilijke woord. Op 23 juli 1617 bezocht Maurits met veel openlijk vertoon een gomaristische kerkdienst in de Kloosterkerk te Den Haag. Het juiste antwoord is: openlijk vertoon. gomaristische is een begrip en mag bij de leerlingen bekend worden verondersteld. Openlijk vertoon is een uitdrukking die niet langer wordt gebruikt in de spreektaal van jongeren. Het precies aanvoelen van deze woorden is essentieel voor het beantwoorden van de vraag maar behoort niet tot de leerstof. Dus wat de vraag ook is: je toetst hier MEDE zijn kundigheid van begrijpend lezen: is dat wat je als examencommissie wilt?

Wat is openlijk vertoon? Heb je ook niet-openlijk vertoon? Bedoel je uiterlijk vertoon, m.i. een staande uitdrukking? Gelukkig weet ik niet wat gomaristisch betekent. Mijn omgeving zou me laten ophalen door van die mensen in witte pakken en een begrijpende 'kom-maar-mee-jongen-blik' in hun ogen, wed ik.

In het VWO examen geschiedenis is veel aandacht geschonken aan de ontwikkeling van het Protestantisme. Alle begrippen behoren ze daaromtrent te beheersen. De term Go-dinges was hier wat overbodig en maakt de vraag onnodig moeilijk. Maar het ging mij hier idd om een ouderwetse uitdrukking die ook nog eens foutief is gebruikt en vervolgens de spil vormt van de vraag. De vraag op zich was erg simpel de vraagstelling onnodig ingewikkeld en zelfs onjuist. Leerlingen klaagden hierover door te zeggen dat er teveel moeilijke woorden instonden. Mi zijn sommigen, die normaal deze vraag half goed beantwoord zouden hebben, nu alle punten kwijt.Hun klacht is mi dus terecht, maar in de krant lees je alleen dat ze hun taal niet beheersen. Dit is veel te kort door de bocht. Mijn punt (die ik wel een beetje erg heb uitgesmeerd) is: wij oordelen te snel over een punt dat de jeugd hier niet probeerde te maken. Dus de hele discussie is in dit geval gebaseerd op een foutieve conclusie van de krant/media. Aan de andere kant zien we wel dat de taal verandert. Of die versobert, is een discussie die niet ahv het examen gevoerd kan worden, maar die ons wel bezig houdt. De centrale vraag die ik hieromtrent steeds hoor is: moet je je aanpassen aan de taal van de jeugd zodat zij het klakkeloos begrijpen of moet je ze moeilijke of bloemige taal, literaire taal aanbieden zodat ze de NL in zijn volledige schoonheid leren beheersen. Of zijn wij ouderwets en moeten we ons neerleggen bij het verloren gaan van gezegdes ed.?

Dus ik nadenken, waar gaat het fout bij de opleiding van de leerlingen van tegenwoordig?

Dat dachten ze tussen nu en 100 jaar geleden ook al. 1.Lezen ze te weinig, dus hun woordenschat is kleiner dan "vroeger"? Ja. Maar niet naar hun eigen standaard. 2. Wordt er op school minder aandacht besteed aan taal? Ja. Maar voor hun nog veel te veel. 3. Of mis ik nog iets belangrijks? Neen. Nederlandse leerlingen klagen gewoon. Ze zijn LAKS. Ze vinden dat gewoon; continu klagen. Het maakt hun geen moer uit waarover. Ze wonen - leven - leren immers in Nederland. Dus klagen ze. Omdat hun ouders en de leraren dat doen. Ze slapen te weinig. Eten slecht voer. Hebben slechte vrienden. Geen geld. Geen fatsoenlijke schoenen. Te weinig beltegoed. Een oude smartphone - die nieuwe is slimmer. Ze drinken teveel alcohol. Maken het kin-bandje van hun helm niet vast. Het is te warm. Te koud. Mijn beugel doet pijn. Lichamelijke beweging [buiten] is ook niet goed voor kinderen, ze klagen als profvoetballers over het gras dat te lang is. Binnen is ook niet zo geweldig; te weinig verse zuurstof. Ik klaag maar één keer in het jaar. Zo ongeveer een paar dagen voor 1 april. Ik vermoed dat chemtrails daar de oorzaak van zijn. Dat is niet aantoonbaar maar wel aannemelijk. Wie meer dan één keer klaagt zou eigenlijk het land uit moeten. Maar als je toch blijft zal ik daar niet over klagen.

"Ik ga na me moeder, en danaar ga ik Presil helpe met der otootje want Kees ze band is lek hihihihihi" Ik verwonder me er niet eens meer over. Ik vraag me zelfs al af wanneer Van Dale en diverse gekleurde boekjes "me" en "ze" zullen gaan vermelden als acceptabele synoniemen van "mijn" en "zijn". Bovenstaand bericht zag ik een tijdje terug ook op Facebook voorbijkomen. Vroeger op school werd ik wel eens geplaagd omdat ik zoveel moeilijke woorden gebruikte. Dat wilde zoveel zeggen als: de vocabulaire van een gemiddelde volksbuurtbewoner ontstijgend. Want zo moeilijk waren de woorden die ik gebruikte volgens mij helemaal niet. Woorden als prachtig in plaats van mooi, of zoiets dergelijks. Als ik naar de kattebelletjes van de juffen van mijn dochters kijk, dan vind ik bovenstaande berichten ook niet vreemd. Waarschijnlijk weten ze niet eens wat kattebelletjes zijn, behalve een uitdrukking in een van de lastig te volgen liedjes van Blof. Hoe jammer ik het ook vind, de taal evolueert met de nieuwe generatie mee. Over honderd jaar snapt men ons huidig gekrabbel waarschijnlijk niet meer. Poëzie bestaat dan alleen nog uit een serie emoticons en een verhaal zal niet langer zijn dan de maximaal 140 karakters in een twittertekst.

Het zal deels een generatieprobleem zijn, deels een onderwijsprobleem en deels een luieleerlingenprobleem. Taal verandert voortdurend en dat leidt onvermijdelijk tot de hierboven beschreven problemen. De schrijvers van de examens zijn nu eenmaal veel ouder dan de examinanten. Deze draad doet me erg denken aan deze draad van vorig jaar over het verdwijnen van het onzijdig geslacht.

Taal ontwikkelt zich, en daar hebben oudere generaties altijd moeite mee. Dat is onze rol nu eenmaal ;) Alleen: moet het bestaan van die ontwikkeling meteen betekenen dat huidige generaties oude stukken niet meer hoeven begrijpen? Lijkt me niet alleen uit cultureel oogpunt zonde, maar ook onwerkbaar (communicatie met ouderen, lezen van bestaande instructies/kennisdocumenten, etc.).

Oude stukken zijn voor ons ook moeilijker te begrijpen. Ik ga even een beetje meer ontopic. 1.Lezen ze te weinig, dus hun woordenschat is kleiner dan "vroeger"? Ik krijg mijn 13-jarige maar niet zover dat hij boeken gaat lezen, maar zijn woordenschat is vermoedelijk groter dan de mijne op zijn leeftijd - als je zijn Engelse vocabulair meerekent. Kinderen zien en gebruiken heel veel tekst in hun social media-communicatie. Maar dan wel tekst die daar op is aangepast: veel gebruik van afko's en allerhande smileys (dat is inmiddels een heel alfabet van zichzelf - met meer dan 26 tekens). 2. Wordt er op school minder aandacht besteed aan taal? Niet bij mijn zoon op school. Hij zit in een VWO-brugklas en Nederlands is het vak waar de normering het strengst is. Er wordt enorm veel aandacht aan spelling en grammatica besteed. Ik durf te beweren dat mijn zoon beter spelt en formuleert dan een aantal van mijn (hbo+) collega's. 3. Of mis ik nog iets belangrijks? Niet dat ik zie. Ik vind die 'kanttekening' wel iets om over na te denken. Het lijkt me dat dat woord had moeten sneuvelen bij revisierondes tijdens het maken van de examens, en dat het aan de aandacht is ontsnapt.

Oude stukken zijn voor ons ook moeilijker te begrijpen. Ik ga even een beetje meer ontopic. (…) 2. Wordt er op school minder aandacht besteed aan taal? Niet bij mijn zoon op school. Hij zit in een VWO-brugklas en Nederlands is het vak waar de normering het strengst is. (…) 3. Of mis ik nog iets belangrijks? Niet dat ik zie. Ik vind die 'kanttekening' wel iets om over na te denken. Het lijkt me dat dat woord had moeten sneuvelen bij revisierondes tijdens het maken van de examens, en dat het aan de aandacht is ontsnapt.

Strengere normering = meer klachten. Moet je om een tien te halen alleen makkelijke en/of moderne woorden hoeven te begrijpen? Om geschetste redenen vind ik van niet; dat woord hoefde m.i. dus ook niet te sneuvelen. Aan de andere kant vind ik ook niet dat ieder kind een tien hoeft te halen - en zelfs geen negen. Op die laag extra kennis hoeft de school zich daarom wat mij betreft niet te richten - zeker niet op het VWO. Die kinderen worden geacht zichzelf het een en ander bij te brengen, en bepaalde dingen uit de context te kunnen opmaken ook als ze een woord niet precies begrijpen.