Geen afbeelding
Beca

Lid sinds

15 jaar 5 maanden

Rol

  • Gewone gebruiker

Puntjes

 19 december 2011 - 9:19
Naar aanleiding van een opmerking in een ander topic: hoe zit het met puntjes in een tekst en dialoog. In gewone teksten heeft de punt een duidelijke plaats, hij sluit de zin af (punt) In dialogen kun je de punt ook anders gebruiken. Bij onderbrekingen door andere sprekers (gezegd in het andere topic) gebruik ik ook aan het einde van de zin die niet af is; drie puntjes achter elkaar. Deze methode vind ik ook terug in scripts van theaterteksten ed. Maar hoe zit het dan met stiltes? Die zijn in mijn verhaal behoorlijk belangrijk in gesprekken tussen personen. Ik kan natuurlijk achter zo'n zin bijv schrijven; 'Dat doe ik,'zei hij en hield enkele seconden zijn mond. Maar dat is in veel gevallen niet mooi. Ik wil namelijk de dialoog niet onderbreken, wat op die manier wel gebeurt. Op het moment los ik het op door tussen de gesproken zinnen/woorden reeksen van 3 puntjes te plaatsen. Op deze ... ... ... manier. Wederom omdat ik dat in toneelteksten terugvind. Wat is hierbij eigenlijk gangbaar? Ik heb er nooit zo over nagedacht.

Geen afbeelding
DeEllis

Lid sinds

18 jaar 1 maand

Rol

  • Gewone gebruiker
 19 december 2011 - 9:45
Stiltes aan geven is en blijft lastig, zeker als dit vaak voorkomt. Wat je doet met die puntjes is in elk geval niet goed. Tussenzinnen om het aan te geven kan wel, maar niet te vaak lijkt mij. 'Zo is dat.' Er viel een nare stilte en ze wist niet hoe die te doorbreken zonder zich voor schut te zetten. 'Zo is dat,' zei Jan. De stilte na deze woorden maakte dat ik enz. Het was al geruime tijd stil en ze zei: 'Waarom eigenlijk?' Niemand zei meer wat. Om de zaak niet verder op de spits te drijven pakte ze haar tas en ... Ik zou zeggen let er eens op als je leest en schrijf alles wat je tegenkomt op om later eens door te kijken als je zoiets nodig hebt.

Geen afbeelding
Johan Bordewijk

Lid sinds

13 jaar 11 maanden

Rol

  • Gewone gebruiker
 19 december 2011 - 10:54
Drie puntjes (ook wel bekend als het beletselteken) kunnen gebruikt worden om stiltes aan te geven. Zie bv http://taaladvies.net/taal/advies/tekst/90/. Maar ik zou zeggen: gebruik het spaarzaam. Dialogen die vol staan met puntjes zijn draken. Beschrijf liever de stilte, suggereer de stilte. Als je eenmaal duidelijk heb gemaakt dat de dialoog niet lekker verloopt en er veel pauzes vallen, weet de lezer het wel. Dan hoef je niet steeds de aandacht erop te vestigen. Bovendien: pauzes komen veel voor in gesproken teksten. In geschreven teksten nauwelijks.

Geen afbeelding
annemiekv

Lid sinds

14 jaar 5 maanden

Rol

  • Gewone gebruiker
 19 december 2011 - 14:32
Sluit me bij Johan aan. Wanneer je de aandacht op de stilte vestigt, door deze expliciet te benoemen, dan alleen als die stilte een betekenis heeft. In jouw voorbeeldzin lijkt me dat niet aan de orde, Beca, maar ik kan het mis hebben. Behalve dat je dan letterlijk kunt zeggen dat er een stilte valt, kun je ook weergeven dat iemand bedachtzaam spreekt of enige tijd nodig heeft zijn gedachten onder woorden te brengen, enzovoort.

Geen afbeelding
DeEllis

Lid sinds

18 jaar 1 maand

Rol

  • Gewone gebruiker
 19 december 2011 - 16:31
@DeEllis, waarom zijn die puntjes niet goed? Ik heb het zo weleens in boeken gelezen.
Op de manier als bovenin gebruikt? Midden in een zin drie maal drie puntjes? Ik ken het alleen als er stiltes vallen in een opsomming. Een ... twee ... drie ... Of als er iemand onderbroken wordt in een dialoog zin. 'Wa...' zonder spatie, of 'Wat ...' met spatie. Maargoed ik ben zeker geen taalkenner. Buitenom dat ik het lelijk vind, zou ik het niet gebruiken op de manier zoals bij de beginpost aangegeven.

Geen afbeelding
Beca

Lid sinds

15 jaar 5 maanden

Rol

  • Gewone gebruiker
 19 december 2011 - 23:15
Oké. Ik ga dus de drie puntjes gebruiken als de stitle een duidelijke betekenis heeft. Mijn 3x3 puntjes moeten er dus uit. Ik heb al aardig wat tekstuele stiltes verzonnen, maar ik zou zo graag een dialoogtekst willen onderbreken door ... gewoon niets ... geen tekst, maar wel een onderbreking zodat de lezer weet dat de persoon die het een en ander zegt even zijn mond houd. Mmm nog eens even op studeren dan. Goed, ik heb weer werk voor de kerstdagen.

Geen afbeelding
DeEllis

Lid sinds

18 jaar 1 maand

Rol

  • Gewone gebruiker
 20 december 2011 - 9:56
Beca, wat soms voor een stilte kan zorgen is een simpele enter, waar je dit normaal niet zou doen. Probeer het eens. BV Ze griste haar schoenen uit het rek en haar mond viel open. Dus daar was die rat gebleven.

Geen afbeelding
chrislaevers

Lid sinds

15 jaar 2 maanden

Rol

  • Gewone gebruiker
 20 december 2011 - 11:48
Beca, wat soms voor een stilte kan zorgen is een simpele enter, waar je dit normaal niet zou doen. Probeer het eens. BV Ze griste haar schoenen uit het rek en haar mond viel open. Dus daar was die rat gebleven.
Mee eens, of je kan de spreker iets laten doen: een voorwerp verplaatsen, koffie inschenken, een sigaret opsteken, in zijn baard krabben of elders, een blik werpen op... De stilte wordt op die manier niet echt aangekondigd maar automatisch is die er dan wel. Voor de lezer zeker. Je kan zelfs een stilte inbouwen door de aandacht van de lezer af te leiden: een vlieg die tegen het raam botst, een klok die tikt, een vuur dat uitgaat, geluiden op straat, een spin die over de vloer loopt, mussen die kabaal maken ...

Geen afbeelding
Beca

Lid sinds

15 jaar 5 maanden

Rol

  • Gewone gebruiker
 20 december 2011 - 13:07
Chrislaevers, DeEllis, De enter ga ik uit proberen. Of die ook in dialogen werkt. Ik heb al een aantal keer de truc van Chris toegepast. Soms leidt dat tot onrust in een dialoog; teveel zinnen die openen en sluiten met aanhalingstekens. Daar moet ik nu nog iets op verzinnen: een dudielijke stilte/hapering binnen een zin van een dialoog. Dus in feite een pauze in de tekst die tussen de twee aanhalingstekens staat en die één persoon uitspreekt.

Geen afbeelding
dwe

Lid sinds

13 jaar 5 maanden

Rol

  • Gewone gebruiker
 20 december 2011 - 17:48
Misschien kun je het eens proberen met een lege pagina. En dan de dialoog vervolgen.

Geen afbeelding
Earthlady

Lid sinds

18 jaar 11 maanden

Rol

  • Gewone gebruiker
 21 december 2011 - 14:25
Maar wat nou als de stilte valt midden in de zin van de spreker, omdat de spreker zich eigenlijk nog aan het bedenken was wat hij wou zeggen of hoe? Bijvoorbeeld: "jij...jij was het!" In dit geval heb ik het gebruikt als gestotter om het ongeloof/de woede over te brengen. Is dit dan niet goed? Ik bedoel, een echt persoon denkt tijdens zijn zin ook wel eens na over wat hij/zij nu precies wil zeggen, of bedenkt zich halverwege. Hoe moet dit anders worden opgelost?

Geen afbeelding
marlies

Lid sinds

18 jaar 9 maanden

Rol

  • Gewone gebruiker
 21 december 2011 - 14:34
@Earthlady. Je zou het ook zo kunnen doen in dit geval: "Jij! Jij was het!" Dan heb je ook een pauze tussen de twee jij's. Met puntjes kan ook, maar dan lijkt het meer op gestotter. Als je dat wilt, is het goed, al moeten er wel spaties rondom het beletselteken: "Jij ... jij was het!" @Johan Bordewijk - inderdaad, het heet beletselteken. Ellipsis is het Engelse woord ervoor, ik noemde het zo in een ander topic.

Geen afbeelding
Tja

Lid sinds

15 jaar 7 maanden

Rol

  • Gewone gebruiker
  • Pluslid
 21 december 2011 - 14:44
Ja, zo moet het wel van taaladvies. Toch lees ik in boeken de drie puntjes vlak achter het woord.

Geen afbeelding
Beca

Lid sinds

15 jaar 5 maanden

Rol

  • Gewone gebruiker
 21 december 2011 - 15:38
De enter werkt wel. Moet nog even kijken hoe je dan uitkomt in/met de alinea. En niet te vaak in één stukje gebruiken, want dan vallt hij dus niet meer op. Ik ga nu drie puntjes (beletselteken) met een spatie vóór en na gebruiken, zonder spaties kort de tekstverwerker woorden niet goed af, mét spatie wordt het beletselteken als een woord gezien. Tja, misschien werkt dat met zetdrukwerk wel anders.