Je loopt misschien wel de kans dat de lezer zich 'bedrogen' voelt, omdat hij het niet verwachtte van een ik-personage.

Niets zo mooi als een verhaal dat mij op het verkeerde been weet te zetten.

Als je hoofdpersoon ineens dood gaat, dan is dat niet zomaar wat. Lezers voelen zich betrokken bij de hp, en ergens is er toch de ingesleten verwachting dat het goed zal aflopen, en dan gaat ie zomaar dood. Hele verhaal weg, geen kans meer op een vervolg, bah! Ik zou er voor kiezen om of al in een vroeg stadium aan te geven dat de hp dood is, of er op het moment van sterven heel goed rekening mee houden dat mijn lezer ook even 'ik hou van jou' en 'het is goed zo' wil zeggen. Plompverloren, zoals bij drs. P, kan als het leuk gebracht wordt, als een cynisch grapje. Maar dan moet je hele boek daarin meegaan.

Als je dat al vroeg aangeeft is de schok of de verrassing er af, en vooral met eenidd vaak cynisch/satirisch/ironisch verhaal nou net het leuke. Natuurlijk geef je wel kleine hints, maar het mooiste is als je de lezer lang op het verkeerde been kunt zetten. Is uiteraard in een meeleefboek niet van toepassing, dan zul je iets moeten laten doorschemeren, maar ik houd van een ander genre.

Voorbeeld van een jeugdboek: Voor ik doodga - Jenny Downham

Mm, ik zou denken dat mocht je je hoofdpersoon willen laten sterven, dat je dan tenminste de lezer geruststelt dat daarna alles goed kwam met de overige personages, zodat je als lezer niet het idee krijgt dat de hoofdpersoon je heeft laten zitten.

Ik heb het boek er maar even bijgepakt (bijgepakt één woord?), want het is al een tijdje geleden dat ik het boek heb gelezen. Ze is ziek ja, de HP heeft leukemie. Het verhaal eindigt op het moment dat ze doodgaat. Ik heb de laatste bladzijdes even voor je overgetypt. Nu ik het geplaatst heb, zie ik dat enkele zinnen raar worden afgebroken, maar in het voorbeeld was dit niet zo. 'Ik haat dat geluid. Het klinkt alsof ze pijn heeft.' 'Nee, Cal. Ze is bewusteloos. Ze heeft geen pijn.' 'Adam zei dat ze ons kon horen. Hoe kan ze ons nou horen als ze bewusteloos is?' 'Het is net zoiets als slapen, maar ze weet dat we er zijn. Kom maar bij me zitten, Cal, het is niet erg. Kom maar bij me op schoot. Ze is rustig, maak je geen zorgen.' 'Ze klinkt niet rustig. Ze klinkt als een kapotte boiler.' Ik keer in mezelf, hun stemmen het geluid van ruisend water. Momenten stapelen zich op. Vliegtuigen knallen op gebouwen. Lichamen zeilen door de lucht. Metrotreinen en bussen ontploffen. Straling sijpelt uit de stoepen. De zon wordt een miniscuul zwart stipje. Het menselijk ras sterft uit en de kakkerlakken nemen de wereldheerschappij over. Alles is nu mogelijk. Saroma op een strand. Een vork die tegen een schaal klopt. Meeuwen. Golven. 'Het is goed, Tessa, je mag gaan. We houden van je. Je mag weggaan.' 'Waarom zeg je dat?' 'Misschien wil ze toestemming om te sterven, Cal.' 'Ik wil het niet. Mijn toestemming krijgt ze niet.' Laten we dan ja zeggen. Nog één dag ja op alles. 'Misschien moet je afscheid nemen, Cal.' 'Nee.' 'Het kan belangrijk zijn.' 'Misschien gaat ze dan wel dood.' 'Ze kan niet doodgaan door iets wat je zegt. Ze wil horen dat je van haar houdt.' Nog een moment. Eentje nog. Ik kan nog wel één moment opbrengen. Een snoeppapiertje dwarrelt in de wind over het pad. 'Toe dan, Cal.' 'Ik voel me stom.' 'Niemand luistert. Fluister het maar in haar oor.' Mijn naam draait om een rotonde. Op een strand aangespeolde inktvissen. Een dode vogel op het gras. Miljoenen maden overrompeld door het zonlicht. 'Dag Tess. Kom maar bij me spoken als je dat wilt. Ik vind het niet erg.' Wat je krijgt als je een egel met een slang kruist. Een muis die onder water wordt gehouden met een lepel. Drie belletjes die ontsnappen, het een na het ander. Zes sneeuwpoppen van watten. Zes in origamielelies gevouwen servetten. Zeven stenen, allemaal een andere kleur, bijeengehouden door een zilveren ketting. De zon valt in mijn theekop. Zoey kijkt door het raam en ik rij de stad uit. De lucht wordt steeds donkerder. Laat ze los. Adam streelt mijn haar, mijn gezicht, hij kust mijn tranen. We zijn gezegend. Laat ze allemaal los. Het geluid van een vogel die laag door de tuin vliegt. Dan niets. Niets. Een wolk trekt voorbij. Weer niets. Licht valt door het raam, op me, in me. Momenten. Ze komen allemaal in dit moment samen.

Ik heb een fantasyboek gelezen waarin om de wereld te redden, de ik-persoon moet sterven. In het laatste hoofdstuk beschrijft ze hoe ze door demonen verscheurd wordt. Dat vond ik erg knap gedaan, vooral omdat de plot keurig afgerond was.

Mooi! Maar in het voorbeeld van Moose is het het hele boek al duidelijk dat de 'ik' gaat sterven. Als je dat als lezer niet weet, kan de klap groter zijn. Of de desillusie. Of de woede.

In dat boek wist ze het ook. Ze wist dat ze zich moest opofferen, dus de lezer kon zich er ook op voorbereiden (of het boek wegleggen). Ik had eigenlijk juist gedacht dat ze zou herleven of zo of dat er toch nog een andere oplossing zou worden gevonden (ik kon me gewoon niet voorstellen dat er in fantasy geen 'happy end' zou zijn), maar nee, dat was echt het einde en ik vond het fantastisch.

Soms kan de dood van je hoofdpersonage een mooi einde zijn, kan dat het perfecte slot zijn. Soms komt het te onverwacht en dat kan het boek verpesten.

Het hoeven geen hints te zijn, het kan ook onverwachts komen en toch mooi zijn. Al weet niet niet precies hoe je dat zou moeten uitwerken. Maar soms heb je gewoon het gevoel dat het niet klopt, dat het te onverwachts komt en tegendraads is met de rest van het verhaal, of dat het einde afgehaspeld word en dat het hoofdpersonage dan vlug maar even doodgaat om er een eindje aan te maken.

Alles wat in films mogelijk is, is in boeken ook mogelijk. Als je de HP wilt laten sterven, dan kun je dat gewoon doen. Als je het goed doet, dan creëert dat een gevoel van gemis bij de lezer. Dramatiek dus. Een andere invalshoek is een humoristisch verhaal. Alles is dus mogelijk en hangt af van de uitwerking

Toevallig las ik gisteren in een boekje van René Appel (Spanning in verhalen): "[...] het verschuiven van het perspectief spanning met zich mee kan brengen. Het geeft de mogelijkheid om informatie te manipuleren. Bij een ik-verhaal is dat niet mogelijk. Bovendien kent het ik-verhaal het volgende bezwaar: als het een bedreigd personage is, weten we bijna zeker dat hij of zij het er levend af zal brengen. Anders kon die 'ik' immers niet als verteller optreden." Onzin dus, volgens jullie?

Ja, dat zijn de algemene regels. Maar algemene regels dienen slechts als ijkpunt. Je kunt namelijk twee ik-perspectieven door elkaar gooien. Je kunt ook twee ik-perspectieven gebruiken en een alwetende schrijver daarboven. Het is allemaal mogelijk. De laatste zin klopt wel, maar kan in absurdistische verhalen worden doorbroken. In thrillers wordt het lastig, maar in een absurdistisch of surrealistisch genre, waarin sowieso veel regels worden doorbroken, is het mogelijk.

Het ligt er ook aan hoe je vertelt en waar je het verhaal laat eindigen. Als je de terteller laat zeggen en toen ging ik dood, is dat niet erg geloofwaardig. De mooiste en bekendste dagboeken zijn die waarvan de auteurs niet verder konden schrijven omdat ze overleden. En juist daarom raken ze ons zo, denk maar aan Anna Frank.

Anders kon die 'ik' immers niet als verteller optreden."

Ik ken de algemene regels van het schrijven niet en misschien gaat mijn vraag dus stom klinken, of misschien word het al vertelt in het deel daarboven, maar goed. Als je nu in de tegenwoordige tijd schrijft? 'Ik hoor een schot afgaan en voor ik om kan kijken, word alles zwart voor mijn ogen' En dan eventueel zo'n informatie stukje, 'John Doe is overleden, de moordenaar is gevlucht en nooit teruggevonden' Of is dat niet volgens de algemene regels? Persoonlijk vind ik het wel iets hebben, maar dat is mijn mening :p

Toevallig las ik gisteren in een boekje van René Appel (Spanning in verhalen): "[...] het verschuiven van het perspectief spanning met zich mee kan brengen. Het geeft de mogelijkheid om informatie te manipuleren. Bij een ik-verhaal is dat niet mogelijk. Bovendien kent het ik-verhaal het volgende bezwaar: als het een bedreigd personage is, weten we bijna zeker dat hij of zij het er levend af zal brengen. Anders kon die 'ik' immers niet als verteller optreden." Onzin dus, volgens jullie?

Ik ben wel benieuwd naar de redenering hierachter. Ofwel: waarom kan dit niet?

Kun jij je eigen dood navertellen? Het is logisch gezien niet mogelijk in een ik-perspectief. Tenzij in een absurdistisch verhaal waarin grenzen tussen logica en onlogica bewust worden doorbroken, of in het voorbeeld van marja over dagboeken. Maar dit is natuurlijk een uitzondering. Er zullen vast wel andere creatieve varianten zijn om dit te doorbreken.

Ik ben wel benieuwd naar de redenering hierachter. Ofwel: waarom kan dit niet?

Dat is waarschijnlijk gewoon de mening van die schrijver.

Appel geeft geen redenen van die mening, begrijp ik. Jammer. Want het zal inderdaad zijn mening zijn, maar als hij aangeeft waarom leren we iets van hoe hij tegen schrijven aankijkt. Hoe dan ook, ik denk dat het wel kan. Zeker in de ott "ik sterf", in de ovt wordt het lastiger "ik stierf".

In de tegenwoordige tijd zie ik echt het probleem niet. In de verleden tijd hangt het er maar van af of je in het leven na de dood gelooft of niet (de meerderheid van de wereldbevolking doet dat, dus niet bepaald vergezocht), en zoniet, of je vindt dat je verhaal 100% realistisch moet zijn of niet.

Ik heb een fantasyboek gelezen waarin om de wereld te redden, de ik-persoon moet sterven. In het laatste hoofdstuk beschrijft ze hoe ze door demonen verscheurd wordt. Dat vond ik erg knap gedaan, vooral omdat de plot keurig afgerond was.

Beetje laat, maar ik lees dit forum net voor het eerst door. Ik vroeg me af hoe dat boek heet en wie het geschreven heeft. Ik zou het graag willen lezen. Alvast bedankt!

Ik heb het gehad. ik wil niet meer. Het gif staat al tijden in het aanrechtkastje op gebruik te wachten. Heel voorzichtig gooi ik het zakje (of flesje) leeg in een glas, vul het bij met cola en ga naar de slaapkamer. Ik ga op de rand van het bed zitten, drink het glas leeg en ga liggen. Lijkt me een logisch einde voor een ik-figuur.

Marja, in welk boek van Roald Dahl gebeurt dat?

In het verhaal "Dood van een oude veteraan", te vinden in de bundel "over en sluiten".

als ik zo je berichten lees neem ik aan dat je verder wilt met de ik-persoon die dood gaat. Ik weet dat Lauren Oliver zoiets heeft geschreven. Ze had haar persoon laten sterven in het eerste hoofdstuk (in de ik-vorm!), maar liet haar wel haar verhaal vertellen door haar elke dag opnieuw te laten leven. Dus elk hoofdstuk stierf de persoon. Een heel boek met een dode ik-vorm. Het heet: Voordat ik val (Before I fall). Ik vond het een briljant boek, want ook al wist ik dat de persoon dood was, ze kon nog wel haar verhaal vertellen. En nog even over plotwendingen: ik vindt het geweldig als een schrijver mij verrast om opeens een andere hoek in te slaan! Dus als jij een verhaal schrijft waarin alles op rolletjes loopt, is het juist leuk om het verkeerd te laten aflopen. Ben ik van mening.