Zit er steeds heel veel tijd tussen? Misschien moet je er regelmatiger aan werken dan. Ik herken het trouwens zelf niet. Ook een verhaal waar ik jaren geleden aan begonnen ben kan ik na vluchtig doorlezen weer direct doorgaan met schrijven. Het verhaal zit in mijn hoofd en blijft daar zitten.

O, dat ken ik heel goed wp! Dat was jarenlang mijn allergrootste probleem. Ideeen genoeg, maar iets afmaken, ho maar! Niet meer leuk, niet meer spannend, niet meer nieuw. Of inmiddels niet meer goed genoeg, last van voortschreidend inzicht, verandering van smaak, en ga zo maar verder. Ik had meer redenen om iets niet af te maken dan er lavendelbloemen aan een struik zitten. Heel frustrerend. En ineens kon ik het wel. Zomaar. Achteraf vind ik dat ik heel veel geleerd heb van al die startjes en stukjes, het was blijkbaar allemaal nodig om mijn stem te vinden; de manier waarop ik schrijven het leukste vond. Wat je wel kan proberen (maar misschien ben je er nog niet aan toe, dan werkt dit ook niet, denk ik, dan moet je nog even door met oefenen) is om iets te maken dat korter is. Begin niet met een boek, maar met een column voor de pers (300 woorden), met een kort verhaal van wedstrijdformaat (meestal 1500 woorden). Een succeservaring, yes, het is af! kan heel heilzaam werken. Maar het is frusterend, ik weet het, ik weet het, ik weet het nog heel goed.

Dus je begint aan een boek, waarvan je niet weet hoe het zal eindigen? Misschien helpt het als je voor jezelf eerst eens een schema op papier zet. Wie is wie, wat gaat er gebeuren en vooral: hoe eindigt het. Ik denk dat er drie mogelijkheden zijn als je zomaar ineens wat begint te schrijven: 1. het wordt een erg kort verhaal zonder plot - 2. het wordt een boek dat je nooit afwerkt en dat dus gegarandeerd gedoemd is om na tien bladzijden in de prullenmand te verdwijnen - 3. je zet jezelf schaakmat door het verhaal krampachtig in allerlei bochten te wringen, zodat je er op den duur zelf niet meer wijs uit raakt en het verhaal zeer ongeloofwaardig overkomt - het wordt dus een rotboek. Schrijven is leuk, maar schrijven is ook lijden. Probeer inderdaad eerst eens korte, duidelijke dingen te schrijven. Een ervaring, een reis, een raar gevoel, een gebeurtenis, een drama. Iets dat jij echt meegemaakt hebt en dat dus een begin en een einde heeft.

Dat van dat herlezen herken ik niet, ik herlees zelden iets voor het af is. Maar dat van verhalen niet afmaken en dan weer aan iets anders beginnen, wel. Dat heb ik jàààren gedaan. Tot ik mij in 2005 voornam om me eerst maar eens te gaan toeleggen op kortverhalen voor ik weer aan een roman begon. Om mezelf te motiveren om die verhalen af te maken, ben ik beginnen meedoen aan schrijfwedstrijden. Dat bleek ook nog eens zeer leerzaam, als er een juryrapport aan vasthing. In 2007 ben ik dan weer aan een roman begonnen, tijdens NaNoWriMo, "national novel writing month", waarbij je in een maand tijd (november) een roman van 50.000 woorden moet schrijven. Dat lukte, dus ik had meteen een eerste versie die ik sindsdien aan het herschrijven ben. Al ben ik nog steeds meer bezig met kortverhalen.

Ik vind je nu wel erg streng Dahlman. Ik begin nog steeds regelmatig aan een boek of verhaal zonder te weten hoe het afloopt. En ja, soms loop ik me te pletter. En soms gebeurt er iets geweldigs, en ontstaat er een verhaal dat is wat ik hoopte, al wist ik niet waarop ik hoopte toen ik begon. Andersom kan ook. Een uitgewerkt verhaal waarvan niet alleen ik maar ook een uitgever denkt Yes! kan zo verkeerd uitpakken dat we allebei denken, huh, wat is hier mis gegaan? En soms heeft een verhaal echt baat bij de uitwerking vooraf, en lukt het wel. Er zijn (gelukkig) vele wegen naar Rome.

Ik las in een schrijfboek: het moet allemaal logisch zijn, een gebeurtenis moet logisch volgen op de geberutenissen in je boek, er gebeurt niet zomaar iets. Wat je zou kunnen doen, gewoon in losse zinnen je schrijft de 1e gebeurtenis, dan schrijf je op wat de hoofdpersoon daardoor gaat doen wat gebeurt er daardoor waar leidt dit weer toen, enz, tot je bij eind bent gewoon enkele zinnen die je later tot scenes kan gaan uitwerken

Ik put nogal vertrouwen in de mening vn anderen. Geeft me een soort van boost om verder te doen. Ik ben namelijk zelf ook bezig met het herschrijven van bepaalde hoofdstukken. Wel jammer dat je eigen topics maar 9 reacties max. 9 echte reacties krijgt in proeflezen. Ik bruis trouwens ook van de ideeën, maar ik haal er de beste en leukste uit.

Ik ben het helemaal met Ceridwen eens dat er geen vast recept bestaat. Het gebeurt mij maar hoogst zelden dat ik een verhaalschema in mijn hoofd heb waar ik tijdens het schrijven niets meer aan wijzig. Meestal wordt het achteraf een heel ander verhaal, tenminste qua verwikkelingen in mijn plot. Ik wil wel altijd ongeveer weten hoe ik het laat eindigen. Dan ben ik niet bang om onderweg allerlei kronkelwegen in te slaan, want het einddoel staat zo ongeveer vast. Ook dat gaat niet altijd op. Soms krijg ik schrijvenderwijs een heel andere inval voor dat einde. Als dat 'goed voelt', aarzel ik ook geen seconde en gooi meteen de hele boel om. Beginnen zonder enig idee wanneer en hoe een verhaal gaat eindigen, doe ik bijna nooit. Als oefening heb ik het wel eens geprobeerd, maar het beviel me maar matig. Ik heb toch behoefte aan een beetje een rode draad als houvast. WP, dit is natuurlijk geen rechtstreeks antwoord op je vraag, maar misschien heb je er toch iets aan. Je moet gewoon je eigen weg daarin vinden. Ik zou zeggen, eis gewoon een keer van jezelf om iets af te maken en inderdaad, kies dan voor een haalbaar doel zoals een wedstrijdverhaal van 1500 of 2000 woorden. Succes! ;)

Het is zeker niet verboden hier te noteren over wat het gaat of wat je al hebt. En ik vind de personages tijdens het verhaal uit. Ik geef ze de eigenschappen die me het eerste te binnen shiet. Doe alsof je door de ogen van je hoofdpersonage kijkt. En met een beetje fantasie kan je wel op iets denken.

8)

Weet je wp, een boek schrijf je regel voor regel. Dus denk nog even niet aan die hele serie. En zelfs niet aan het hele boek. Denk aan de zinnen die je hebt, en aan de volgende zin die je wilt schrijven. Geef jezelf haalbare doelen. Dus niet: volgend jaar wil ik zeventigduizend woorden geschreven hebben, maar eerder: volgende week wil ik 700 woorden schrijven. Dat lijkt niet veel, maar door regelmatig te werken tikt het toch aan. Je plan is goed, als ik dat zo lees, je stijl past bij het onderwerp; ik denk dat het een spannend epos kan worden.

WP: ook weer uit de schrijfboeken: van de belangrijkste personages maak je biografien. Natuurlijk kan je tijdens het schrijven ineens merken dat je een nieuwe persoon nodig hebt, dan kan je die op dat moment bedenken. Van te voren een biografie hebben (met voorkeuren, leven, school, lievelingseten, dromen, enz) is de kans wat groter, dat je karakter echt van vlees en bloed wordt. Ik heb dit voor mijn hoofdpersonen gedaan. En ik stel me er ook iemand bijvoor. Bijvoorbeeld een acteur of iemand die ik persoonlijk ken, in mijn hoofd hebben ze allemaal een gezicht en dat helpt me om ze te beschrijven. te beschrijven hoe ze kijken of bewegen of wat ze zouden zeggen.

Ik zou echt proberen de belangrijksten uitgebreid uit te werken. Kans is groter dat het dan in je boek echte mensen worden ipv karikaturen. Een standaard slechterik is clichee. De lezer wil ook weten waarom hij zo geworden is, wat hem drijft, wat hij leest, of hij in zijn neus peutert... (een paar details dus)

Langs de andere kant, als je personages op voorhand helemaal gaat uitwerken, riskeer je dat het alleen maar papieren personages worden. Voor mij werkt het absoluut niet. Ik heb het wel eens geprobeerd, maar dat heeft nooit tot een goed verhaal geleid. Een plot bedenk ik in grote lijnen op voorhand, maar personages moeten zich "vanzelf" aandienen. Ik krijg altijd te horen dat personages mijn sterke kant zijn, dus voor mij werkt het zo in ieder geval het beste.

Dat is het probleem met schrijven - er zijn veel wegen om tot het eindproduct te komen. En je moet zelf uitzoeken wat voor jou werkt. Experimenteren, proberen, en uiteindelijk je gevoel volgen.

Ik zou het veel leuker vinden als je een verhaal schrijft over het dwangneurotisch inhouden van je adem op de trap. Daar zit heel wat meer in qua story.

Misschien moet je dan maar eens helemaal "vrij" gaan schrijven? Niet op voorhand een verhaal verzinnen, dan hoef je ook niets aan te houden. Het is niet gezegd dat je daar een verhaal uit gaat krijgen, maar dan is het in ieder geval een goede oefening geweest.