Het slechte einde

Ik heb het zelf ook nog nooit meegemaakt dat een verhaal op een 'slechte' manier eindigde maar volgens mij moet het wel kunnen als je er maar spaarzaam mee omgaat. Het hangt natuurlijk ook sterk van de omstandigheden in je verhaal af. het doet me wel denken aan het eind van een film (waarvan de titel me nu even ontgaat) waarin de protagonist ontdekt dat zijn buren terroristen zijn die een bomaanslag willen plegen. Hij probeert de aanslag te verijdelen en net op het moment dat hij de bom vindt ziet hij de teller op nul gaan waardoor de bom afgaat en hij dood is. Het kan dus wel maar ik zou zeggen als je zo geen einde wil schrijven, niet doen! ;)

De film is Arlington road. Het enigste boek dat ik heb gelezen, dat niet echt gelukkig eindigt voor de protagonist is 1984 van George Orwell. Persoonlijk vindt ik het een geweldig boek en had het ook nooit een gelukkig einde voor de hoofdpersoon kunnen hebben.

Er is ook een middenweg, waarin het uiteindelijk wel ´goed´ komt met de hoofdpersoon, maar tegen een behoorlijke prijs. Dat heeft vaak mijn voorkeur, maar alles hangt van het verhaal af. Sommige verhalen kunnen alleen maar slecht aflopen. Ik heb eens een film gezien waarin iedereen van de ´goede´ kant doodging aan het eind. Het kon niet anders, en het was gebaseerd op een waargebeurd verhaal, maar mijn eerste reactie was wel ´waarom heb ik deze film gekeken?´ Het voelde een beetje als tijdsverspilling, omdat er niets positiefs overbleef aan het eind.

Hoofdpersonen die doodgaan terwijl zij eigenlijk "goed" zijn zie je vooral in films met een boodschap.Bijvoorbeeld oorlogsfilms, waarin de boodschap nog duidelijker wordt als iemand met wie je je vereenzelvigt, doodgaat.

Ik schrijf nu een boek dat niet echt goed eindigt. Eerder verdrietig, als een gemiste kans. Het klopt wel in het verhaal. Het goed laten eindigen zou te mooi zijn. Dat wil ik niet. Ik ken een film waarin zoiets ook gebeurt, dat je wil dat ze elkaar ontmoeten en het gebeurt niet. Een franse film over twee vrouwen, dubbelgangsters. Ik ben de naam kwijt.

Volgens mij zijn er genoeg. Denk bijvoorbeeld aan de korte verhalen van Roald Dahl, die vaak totaal niet goed aflopen voor de hoofdpersoon. Vaak gaat het hierbij om een plotselinge twist, waarbij op de laatste bladzijde het mooie, vaak een tikkeltje duivelse plannetje van de protagonist in duigen valt. Of denk aan horrorfilms, waarbij ik geen voorbeelden ga geven omdat het anders de film zou verpesten, die ook vaak noodlottig aflopen voor de hoofdpersoon. Net op het moment dat ze denken van het spook/de moordenaar af te zijn ... Het gaat bij een verhaal volgens mij ook helemaal niet om het 'winnen' van de protagonist, maar om het winnen van een inzicht voor de lezer. Protagonisten kunnen naar hartelust worden afgeslacht, zolang het maar iets betekend. Persoonlijk houd ik er wel van als de motieven van een hoofdfiguur in een verhaal niet heel duidelijk 'goed' tegen 'kwaad' zijn, en dat betekend nog wel eens dat je protagonist aan het eind van het verhaal aan de verkeerde kant blijkt te staan ... spannend!

Ik ben het met je eens, Hjalmar! En om een literair hoogstandje met een "slecht" einde aan het rijtje toe te voegen: Lolita! De protagonist eindigt met een gebroken hart, verraden, met een moord op zijn geweten en daardoor in de gevangenis. En dat is maar goed ook! Mijns inziens was het hele verhaal als een nachtkaars uitgegaan met een happy ending.

Persoonlijk heb ik geen moeite met een 'slecht' einde. Als ik het even vrij interpreteer, bij the bridges of madison county kiezen twee geliefden er op het eind voor om toch niet samen te blijven. Hetzelfde bij de horsewhisperer. Beide verhalen zijn niet zwart/wit wat ik mooier vind dan puur goed versus slecht. Zolang een eind bij het verhaal past, kan het mij net zozeer bevrediging geven als het een 'slecht' eind is, als wanneer het een 'goed' eind is. Bv Thelma and Louise, voor mij een mooi eind, hoewel het in feite slecht afloopt. Een happy end daar zou het verhaal tot iets totaal anders maken. Een 'goed' eind dat gegeven wordt om mij als lezer iets te besparen, gerust te stellen, kan ik zelfs storend vinden.

Lolita is inderdaad een literair hoogstandje, en daar kan je ook goed zien dat het helemaal niet om de 'uitkomst' gaat maar om een verkenning van de motieven van de protagonist. Het hele verhaal van Lolita draait er juist om dat als je pedofiele motieven hebt, je nooit echt gelukkig kan zijn. Als meneer Humbert op het eind zijn zin zou krijgen, zou ik het einde eerlijk gezegd een stuk depressiever vinden. Een happy end als in 'wees niet bang, iedereen krijgt zijn zin en hoeft geen pijn meer te leiden' kan ik ook niet tegen. Maar ik hou er wel van als er op het einde toch een soort van hoop spreekt in de mensheid. En oprechte hoop kan alleen als je erkent dat dingen pijn gaan doen. Of de protagonist dan hoopvol overlijd kan me niet schelen.

Romeo & Juliet is nog zo'n bekend "slecht einde".

Het hele verhaal van Lolita draait er juist om dat als je pedofiele motieven hebt, je nooit echt gelukkig kan zijn.

Volgens mij niet. Het gaat erom dat het voor deze man en dit meisje niet gewerkt heeft. Verder neemt het geen standpunt in of misschien juist eerder het tegenovergestelde. Het plot gaat ook niet richting "slecht" einde vanwege haar leeftijd, maar omdat het de machtsverhouding, die in het begin duidelijk leek, op de hak neemt, waarmee Humbert de controle verliest. Vanaf dan is het de vraag of het verhaal inderdaad simpelweg gaat over het verpesten van een onschuldig kind door een gehaaide volwassene, of het breken van een zwakke volwassene door een corrupt kind. Zonder dat element was het nooit zo goed geweest. Mooie uitdrukking trouwens, hoopvol overlijden. ;) Kan dat?

Romeo & Juliet is nog zo'n bekend "slecht einde".

Zeker als het geacteerd wordt door Leonardo DiCaprio. ;) Nog een prachtig "slecht" einde overigens, maar minder bekend: Their Eyes Were Watching God, waarin de grote liefde van het hoofdpersonage (en het is echt een hele mooie, vrijmakende liefde) aan het einde van het boek wordt gebeten door een hond en rabiës krijgt. Zij ziet hem voor haar ogen veranderen, als persoon, en uiteindelijk valt hij haar aan en moet ze hem neerschieten om zichzelf te beschermen. Als je dat hele verhaal, zoals Neale-Hurston, op een niet-pathetische manier op papier krijgt, dan kun je schrijven... Weinig woorden, allen doeltreffend.

Ik las in "hoe schrijf je een bestseller" daar iets moois over. Er zijn drie soorten eindes; 1 goed 2 dramatisch 3 tragisch Die laatste twee termen weet ik niet helemaal zeker meer, daarom zal ik ze even uitleggen. maar dan eerst een stukje theorie: De protagonist heeft een doel. Om dit doel te bereiken moet hij zijn blinde vlek (schaduw) etc. onder ogen zien en overwinnen. 1. Doet hij dit en haalt hij zijn doel dan is er sprake van een goed einde. (Ban van de ring) 2. Hij kan ook zijn blinde vlek overwinnen en zichzelf opofferen voor het goede, dan is er een dramatisch einde (Thelma en Louise) 3. Als de protagonist er niet in slaagt zijn blinde vlek te overwinnen (hij blijft dus in zijn vicieuze cirkel hangen) is er een tragisch einde (Lolita?) Ik vond dit een hele nuttige indeling.

Ik heb Lolita eigenlijk altijd meer als een karakterstudie gezien dan als een boek met een boodschap. Maar hoedanook loopt het voor zowel Humbert als Dolores (die sterft in het kraambed, tenzij ik me nu heel erg vergis) slecht af. Er zijn ook "slechte eindes" die juist heel mooi zijn. Als kind was ik dol op "het meisje met de zwavelstokjes". En de kleine zeemeermin, die eindigt als schuim op de golven, dat vond ik altijd zo'n mooi beeld, maar natuurlijk niet meteen een traditioneel happy end. (ik vraag me nu plots af hoe de disneyversie eindigt? nooit gezien, maar ik durf ervoor wedden dat ze het hebben aangepast)

Wel, ik wil er geen boekbespreking van maken, want dat gaat denk ik een beetje off-topic. Maar, toch, dus, ik zie wel degelijk een boodschap over menselijkheid in Lolita. Enerzijds dat we misschien niet te snel moeten oordelen over (bijvoorbeeld) pedofilie als een criminele daad, maar hem ook moeten zien als een slachtoffer van zijn eigen passie. Verder zie ik zelfs een boodschap over liefde in het algemeen; is liefde wel echt als je het geen ruimte geeft om te groeien? Is liefde niet juist iets dat over de toekomst gaat? Daarom zie ik de narigheid van Humbert juist als een goed einde voor de mensheid. De kleine zeemeermin is door Disney vreselijk goed afgelopen. Ik denk dat ik inderdaad wel meer houd van tragische eindes. Hamlet.

We hebben als film natuurlijk ook nog Titanic, ook al weet je als kijker dat het ergens fout zal gaan...

Als je kijkt naar de klassieke Griekse tragedies dan zie je dat het altijd slecht afloopt voor het personage. Zowel Oedipus, Antigone en Elektra zijn totale tragedies waar de personages in volle snelheid op de afgrond afrazen. Maar ook in Shakespeare's tragedies loopt het slecht af. Romeo & Julliet, Hamlet, King Lear, Otello, Macbeth en Titus Andronicus... Het eindigt allemaal met dood en verderf. Ik denk dat een slecht einde heel goed kan, zolang je het maar heel bewust inzet en je weet dat dit de enige 'juiste' manier is om je verhaal af te sluiten.

Met de 'Titanic' wist iedereen wel dat het alleen maar slecht kon aflopen. Met 'I.M.' van Connie Palmen ook, behalve ik toen ik het boek las. Eerste kennismaking, de achterflap zeker niet gelezen, het literaire nieuws in Nederland niet gevolgd... Eerst je laten genieten van deze liefde en dan op het einde van het boek 'pats boem'! Ik heb enkele traantjes weggepinkt toen 'het' gebeurde. Had ik helemaal niet verwacht. Ik dacht dat het een fictief verhaal was. Voelde me ook een beetje beet genomen. Nadien begreep ik natuurlijk dat het vrij autobiografisch was. Ik vraag me soms af of het publiek van eeuwen geleden niet liever een 'slecht' einde verkoos dan een goed. De levensomstandigheden waren zeer moeilijk. Na het zien van 'Romeo en Juliet' konden ze met een zekere geruststelling naar huis gaan; dat zij het toch nog ietsjes beter hadden... dat ze in vredestijd leefden... dat gelukkig alle intriges en complotten zich slechts afspeelden op de scène? Een hedendaags publiek wordt overstelpt met negatieve, onheilspellende berichten via de media, nog eens een boek lezen met een slecht einde is misschien te veel van het goede. Persoonlijk schrijf en lees ik graag een verhaal waar er een mix is van een goed en een slecht einde. Komt me vrij realistisch over.

Iedereen dood uitsluitend de slechte. Als dat geen slecht einde is... Ik heb het eigenlijk nog nooit meegemaakt. Ik denk dat ik eens een verhaal ga schrijven over een seriemoordenaar xD.