schrijven voor lezers

Natuurlijk schrijf ik voor eventuele lezers. Mijn bedoeling met mijn schrijven is dat het ooit gelezen wordt.
Toch moet je daar niet al te veel bij stil staan.

Ik schrijf regelmatig dingen uit het verleden van onze familie en dan vraag ik mij na afloop af, kan ik dit wel schrijven?

Op het moment dat je je dit gaat afvragen loopt het al mis. Je moet aan de ene kant argeloos schrijven alsof elke lezer je niet kent. Aan de andere kant mag je bepaalde dingen niet uit de weg gaan, zoals het idee, wat zullen ze wel van mij denken als ik dit schrijf.

Maar wie schrijft er echt onbevangen?

Volgens mij is er maar EEN 'juiste' manier van schrijven: je afvragen wat je lezers lezen...
en daar is oefening voor nodig. Heel veel oefening, en je schrijfsels laten lezen door onbevooroordeelde anderen.

Meestal zie je je eigen systematische fouten niet. (kommagebruik, zinnen beginnen met 'en' of 'maar' of 'toen', focusveranderingen, tijdsprongen, te veel proppen in een alinea, enzovoorts...)

Als 'schrijver' kun je niet buiten de 'lezer'.
My humble opinion.

Deze mail krijg ik wel, moet ik nu veranderen??????????

Inderdaad Gerty,

Je knoopt een mooi punt aan door te stellen dat wat je schrijft over jezelf soms absurd over kan komen bij de lezer. Dit zou voor sommige schrijvers een reden kunnen zijn om het geschrevene nooit onder de ogen van een ander te schuiven.
Toch lijkt mij dat zelfs Anne Frank de stille hoop had dat haar zeer persoonlijke dagboek ooit zou worden uitgegeven. Schaamte om je diepste persoonlijkheid prijs te geven, is zeer zeker aanwezig. Toch is het vaak beter voorkomen dan genezen. Ofwel: schrijf gelijk in de stijl die een ander bevalt, al is het alleen maar voor het geval dat...
Het jij het trouwens ooit meegemaakt dat iemand uit jouw kennissenkring geregeld schreef maar dit weigerde met anderen te delen?

Harry,
Ik ben het helemaal met je eens. Er gaat immers niets boven schrijven en tegelijkertijd de Nederlandse taal op de juiste wijze te gebruiken. Het is mede dankzij de schrijfcursus die ik volgde dat mij duidelijk werd wat er tekstueel onjuist was. Schrijven is wat mij betreft iets wat je met de ander moet delen. Op een gegeven moment heb je er zelfs plezier in de verhalen van andere schrijvers te beoordelen. Heb jijzelf overigens al eens teksten geschreven waarbij je er ondanks jouw vastberaden standpunt bij voorbaat vanuit ging dat je ze nooit door een ander zou laten lezen?

Een 'boek' is voor mij iets dat ik schrijf om aan anderen te laten lezen.
Anders noem ik het geen 'boek', maar iets anders...

Schrijven voor de "lezer"? Dat lijkt mij een lastig te formuleren definitie. Er zijn mensen die Nicci French geweldig vinden en L.F. Celine of G.G. Marquez vreselijk vinden. En andersom.

Moet het niet zo zijn dat je in eerste instantie voor jezelf het best mogelijke boek schrijft?
Zonder jezelf te "vergiftigen" met dat wat anderen vinden.
Is schrijven ook niet vooral geloven in eigen kunnen?

Kortom, ik heb het sterke gevoel dat schrijven met een "lezer" in het achterhoofd nogal wat barrieres opwerpt.

Voor mij zijn er twee vormen van schrijven:

in mijn (strikt persoonlijk) dagboek, waarin ik "vrijuit alles neerpen wat ik kwijt wil" maar waarvan ik zeker weet dat niemand het ooit leest.

en

schrijven met het doel dit ooit te publiseren. Dan kan ik niet anders schrijven dan met de lezer(es) in mijn achterhoofd. Zij dwingen mij om ALLES duidelijk te houden, karakters, omgeving, dialogen, tijdslijnen etc.

Als ik de roman, waar ik nu mee bezig ben, alleen voor mij zelf zou schrijven heb ik voldoende aan de korte inhoud, de rest kleur ik in gedachte wel in.

Juist de lezer wil een "ingekleurd"verhaal waarbij zij even weg zijn van het hier en nu.

Toch?

groet, Carla

Tja Carla,

strikt genomen ligt de grens van het 'bewuste' schrijven dus toch bij het dagboek. Heel veel mensen houden een dagboek bij en vormen zo een grote groep die het schrijven voor een breed publiek allicht nooit overweegt. Op die manier kun je dus stellen dat toch heel wat mensen alleen voor zichzelf schrijven. Hoe het met Anne Frank zat, blijft een geheim.
Wanneer jij, Carla, een kort verhaal of misschien wel een novelle of roman schrijft, waar let jij dan het eerste op? Ofwel: wat denk jij dat het meest belangrijke is om de lezer mee te boeien? Ik heb zelf wel eens het gevoel dat vooral hier in Nederland het krachtig weergeven van de karakters het belangrijkste is. Zo ontkwam zelfs de Da Vinci Code niet aan kritiek aangezien het aan sterke personages schijnbaar ontbrak. Hoe zit dat met jou? Welk aspect is voor jou het belangrijkste om de lezer mee te boeien?

Nadat ik het antwoord gisteren verzonden had, bedacht ik me dat het (mogelijk) nogal arrogant klonkt, zoals ik e.e.a. verwoord had. :oops:

Wat ik bedoel is dat ik met het schrijven met het doel "te publiceren", in alle opzichten mijzelf dwing en probeer zo duidelijk mogelijk te blijven. Dat de mensen een gezicht, figuur, karakter krijgen. Dat een lokatie meer is dan het openen van de deur, want daarachter zit een "kamer", hoe ziet die eruit etc.

Als ik dat niet doe, draaf ik door in mijn poging het verhaal te vertellen, zonder het in te kleuren. Waardoor mensen houten klazen blijven en een huis alleen uit deuren en ramen bestaat. Juist door te blijven kijken of ik wel echt dat geschreven heb wat ik wil vertellen c.q omschrijven (snappen anderen dit, ben ik duidelijk genoeg, etc.) heb ik het gevoel dat het boek "groeit", zeker tijdens het redigeren.

Maar het feit dat ik met de "lezer(es)"in mijn achterhoofd schrijf, wil absoluut niet zeggen dat het me ook lukt om er een goed boek van te maken. Ik probeer het. :wink:en vind het heerlijk om er mee bezig te zijn. Hoe het ooit verder gaat zie ik dan wel weer.

Voor mijn verhaal is het van belang dat juist de locatie goed "uit de verf komt" omdat daar de "kapstok" van mijn verhaal zit. Daarnaast is het, denk ik, van belang om de hoofdpersonen duidelijk neer te zetten.

groet Carla

Nee, het was absoluut niet arrogant wat je schreef. Bij dezen...
Een eerlijke mening is altijd de beste mening.

Dat je jezelf dwingt om zo duidelijk mogelijk voor anderen te schrijven is op zich niet zo vreemd. Zelfs een Shakespeare moest zich dwingen om tot een afgerond resultaat te komen. Hij schreef voor een galerij en probeerde aan haar eisen te voldoen. Dan heb ik het nog niet eens over de meester van het griezelverhaal, Edgar Allan Poe. Deze egocentrische persoon meende dat hij uitgerekend door zijn verhalen in een griezelig jasje te steken, schreef zoals het publiek stilletjes hoopte.
Ik bespeur zelf wel eens dat wanneer ik vooraf weet dat ik een verhaal ga inzenden (bijvoorbeeld voor een schrijfwedstrijd, de krant, een tijdschrift, etc.) ik extra allert ben. Iedere woord moet dan kloppend zijn.
Wanneer ik schrijf zonder dat ik er zeker van ben of ik het wel naar iemand toezend, schrijf ik meer vrijuit. Is dit verschil bij jou ook zo duidelijk aanwezig?

Hallo Cobra,

Na jaren niet schrijven (behalve dagboek en veel brieven), heb ik afgelopen winter e.e.a. weer opgepakt en ben weer gaan werken aan mijn "roman" en ben ik recent met een ander "project" begonnen. Veel tijd hiervoor heb ik absoluut niet, dus beperk ik me ook tot dit schrijfwerk. Ik schrijf dus niets anders. :oops:

Circa 15 jaar geleden heb ik een autobiografisch boek geschreven. Ook toen heb ik steeds de lezeres voor ogen gehouden, snappen ze me, snappen ze mijn emotie, snappen ze de procedures etc. Dat boek is bij (3) diverse uitgevers geweest en steeds kreeg ik het met een vriendelijke brief terug. (ja, ja, zal wel) De laatste uitgever heb ik gebeld. Heb de schrijver van de brief gesproken (zou zijn naam op kunnen zoeken, maar weet die nu niet zo uit mijn hoofd). Heb hem om absolute eerlijkheid gevraagd en heb die (meen ik) ook gekregen. Hij vond het boek "goed", al moest nog het nodige geredigeerd worden en waren er best woorden van kritiek, maar het paste echt niet bij hun, niet op dat moment. Wel werd me toen gezegd dat ik e.e.a. "helder" en "duidelijk" had weten te houden.

En dat probeer ik nu weer.

Een tijdje geleden heb ik op dit forum verwoord dat ik soms na een paar uur "klakkeloos" schrijven zo verbaast ben dat IK dat heb gedaan. En juist dat "klakkeloze" schrijven is heerlijk. Maar daarna moet ik wel duidelijker maken met eindeloos redigeren. Ik ren mezelf zeer regelmatig voorbij. Dan gaat de dialoog als een trein, maar de rest bestaat enkel en alleen in mijn hoofd. Op papier vind je daar niets van terug. Dat moet ik dan nog invullen om het de "lezer(es) ook te laten snappen c.q. mee te laten dromen met mij.

Ik vind schrijven heerlijk, maar tegelijkertijd zeer zeker heel moeilijk.
Ik weet ook nog niet of ik weer die enorm grote stap zal maken om als de roman echt af is, om mijn "kindje" zo maar door andere te laten lezen. Die stap vond en vind ik echt onwijs eng.

groet Carla

Hoi Carla,

Wat jij hier beschrijft vind ik zeer herkenbaar. Ik heb ook met mijn 'kindje' geleurd bij een aantal uitgeverijen. Ook ik kreeg brieven terug met de mededeling dat het niet in het fonds paste op dat moment. Van één uitgever kreeg ik een wat uitgebreidere reactie en nu ben ik aan het herschrijven. Dat is moeilijk, ik probeer me ook steeds te verplaatsen in de lezer, maar dat valt niet mee.
Het klakkeloos schrijven vind ik ook het mooiste dat er is, de woorden vliegen soms gewoon op papier, maar als je moet herschrijven wordt alles anders. Ik doe mijn best, maar vind op dit moment de tijd en het geduld niet. Steeds denk ik: als ik meer tijd heb, als het maar eens wat rustiger in mijn hoofd wordt. Maar volgens mij is dat het niet, als je wilt schrijven moet je er gewoon voor gaan zitten.
Ik vorder maar heel langzaam en weet ook niet of ik het weer aan kan om opnieuw mijn 'kindje' aan de man te brengen.

Hallo Naiche,

Met het verplaatsen in de lezer, heb ik mijn groep vrienden in gedachten. Net alsof ik hen een brief schrijf. Ook dan moet ik begrijpelijk schrijven. Die "grote onbekende" laat ik maar voor wie of wat hij of zij is. Dat is me net een brug te ver.

Hoezo wordt alles anders als je het moet herschrijven? Je verhaal blijft toch hetzelfde???????

Ja, soms lijkt schrijven echt wel op werken. Maar vergelijk het met welke vorm van creativiteit dan ook; schilderen, boetseren/beeldhouden, het zelf maken van kleding etc. etc. het bedenken ervan is het makkelijkst (en het leukste deel), daarna komt het geploeter van doorgaan en verbeteren, stukken uithalen, wegwerken etc. En dan, na de laatste zware loodje heb je een "masterpiece" in huis. Dus, gewoon doorgaan! Toch?

Waarom zou je niet, nadat je e.e.a. herschreven hebt, niet terug gaan naar de uitgever? Op zijn advies ben je het toch aan het corrigeren?

groet Carla

Je hebt gelijk als je zegt dat je verhaal hetzelfde blijft, maar om het zo op papier te krijgen dat het ook voor een uitgever de moeite waard is, blijkt een hele opgave.

Ik denk dat ik het wel opnieuw ga proberen bij de uitgevers, maar er moet nog heel wat gebeuren voor het zover is.

Hallo Naiche,

In ieder geval heel veel succes (en geduld) met het herschrijven!

groet Carla

Wanneer ik de term 'schrijven voor mezelf' gebruik, is dat vooral bedoeld om aan te geven dat ik schrijf omdat ík het leuk vind.
Natuurlijk houd ik er rekening mee dat het goed te volgen moet zijn en dat mensen het leuk vinden.

Ik zou alleen nooit een verhaal schrijven in een genre dat me niet interesseert. En er zijn veel mensen die dit wel doen. Een chicklit schrijven, omdat het populair is. Of een fantasy, omdat die snel verfilmd worden. Dan schrijf je dus niet voor jezelf, maar voor de lezers.

Zelfs in deze draad opperde al iemand 'ja maar ik ga me niet aanpassen aan commerciele partijen of aan de smaak van de lezer'. Dit is hetzelfde als zeggen 'ik schrijf voor mezelf' want als je geen rekening houdt met de markt, de uitgever en de lezer, dan blijft er niemand anders over.

Even een ideetje ophalen uit een inmiddels gesloten draad:

Zelfs in deze draad opperde al iemand 'ja maar ik ga me niet aanpassen aan commerciele partijen of aan de smaak van de lezer'. Dit is hetzelfde als zeggen 'ik schrijf voor mezelf' want als je geen rekening houdt met de markt, de uitgever en de lezer, dan blijft er niemand anders over.

Wat me in dit citaat en in andere discussies stoort, is dat "de lezer" als een homogene groep wordt gezien, of eventueel een grootst gemene deler van het lezerspubliek. Zo zwart-wit is het niet, het lezerspubliek is opgedeeld in grote en kleine segmenten met totaal verschillende voorkeuren. Aspirant-schrijvers die verklaren niet zomaar voor deze grootst gemene deler te (willen) schrijven - ik reken mezelf daaronder - worden soms meewarig bekeken. Er wordt hen verweten dat ze zich te goed voelen voor het publiek, voor het vak van schrijver, dat ze eigengereid zijn en "duizend jaar literaire conventies" naast zich neer leggen. Dat is niet zo. Je kan als aspirant-schrijver je persoonlijkheid niet aan de kant schuiven tijdens het schrijven. Zelf ben ik socioloog en voortdurend bezig met sociale kritiek, als lezer en als schrijver. In fictief werk, waar ik me overigens dringend eens opnieuw moet aanzetten, komt dat onvermijdelijk tot uiting. Dat maakt mijn schrijfsels minder geschikt voor de lezer als grootst gemene deler maar eerder voor een beperkt nichepubliek. Weten en aanvaarden dat het de kans op publicatie aanzienlijk verkleint, is ook een vorm van rekening houden met de lezer. Dat is wat ik versta onder "mij niet aanpassen aan commerciële partijen en de smaak van de lezer." Het wil niet zeggen dat je alle basisbeginselen van het romanschrijven feestelijk aan je laars kan lappen, wel dat je je stijl, inhoud en taalgebruik niet zomaar wil aanpassen aan wat iedereen vlot kan lezen en begrijpen. Mijn vraag dus: Als je spreekt over de lezer waarvoor je schrijft, wie of welke groep heb je dan in gedachten? En welke beperkingen brengt dit met zich mee?

Maar schrap / herschrijf je ook stukken omdat je denkt dat een deel van het publiek ze niet zal begrijpen? Of er de verwijzingen niet in ziet? (Ik gooi maar wat raak. Ik ga er van uit dat je hier wel interessante voorbeelden kan aanhalen vanuit je ervaring.)

Dag Cobra, Bij mij gebeurt het schrijven op 2 manieren: Voordat ik aan mijn echte schrijfsessie van de dag begin, spendeer ik eerst een kwartier tot max. een half uur aan het zogenaamde "losschrijven". Dat helpt mij om in de juiste flow te komen zeg maar. Voor dat losschrijven gebruik ik een apart schrift waarin ik werkelijk alles neerpen wat in me opkomt. Die schrijfsels krijgt niemand te zien. Pas tijdens de officiële schrijfsessie stem ik mijn tekst af op 'de lezer'. Daarbij hou ik in gedachten in welk genre ik schrijf (moet het alleen serieus zijn of mag er ook een beetje humor bij? Over wat voor (actueel) onderwerp gaat het? Wie is precies mijn doelgroep en voor welke leeftijd is mijn tekst precies bestemd? Hoop dat je hier iets aan hebt.

Ik vind dat alles wat ik schrijf iets moet zijn dat ikzelf graag zou lezen.