Van scratch tot uitgave✒️ #1: Thema's en personages

"Ik ga een boek schrijven!"

De kogel is door de kerk. Dit markeert het begin van een lange en avontuurlijke tocht, een klim naar de top van de berg, en de eerste stap is gezet. Voor je ligt een route die al talloze keren door anderen is bewandeld, en jij staat op het punt om dat ook te doen. De route heeft prachtige uitzichtpunten in petto, maar er zullen ook dingen misgaan: je zult uitglijden, uitgeput raken en verdwalen. Het hoort er allemaal bij, en als je eenmaal de bergtop hebt bereikt, besef je dat het de moeite waard was.

De klim naar de bergtop is de reis die je als auteur zult afleggen wanneer je een boek gaat schrijven. Zelf heb ik de tocht twee keer gemaakt, en momenteel sta ik aan de voet van de berg om deze voor de derde keer te beklimmen. In de blogserie 'Van scratch tot uitgave' deel ik mijn ervaringen en tips betreffende het schrijfproces om zo nieuwsgierige lezers en (aanstaande) schrijvers te motiveren en inspireren.

De eerste stappen

Thema's

Ik heb het me meermaals afgevraagd: hoe en waar begin je? Welke beginstappen moet je doorlopen voordat je een verhaallijn op papier hebt staan? Er is geen universeel antwoord op deze vraag, maar ik zal mijn ervaringen en aanpak delen.

Voor mijn derde boek ontstonden gedurende het voorjaar de eerste ideeën voor de setting van het verhaal (waar/wanneer het zich afspeelt). Zo wist ik al gauw dat het verhaal zich zou afspelen in Australië, een continent dat mijn interesse heeft gewekt, en dat er een dierenopvang in zou voorkomen. Deze ideeën heb ik meteen uitgetypt in een notitiebestand op mijn telefoon.

Gaandeweg voegde ik steeds meer details toe: leuke namen voor de personages, hun achtergronden, mogelijke beginscènes, etcetera. Soms doken deze ideeën spontaan op in mijn gedachten en soms waren ze het resultaat van een brainstormsessie. Op een gegeven moment had ik een globaal idee voor een verhaallijn die ik vervolgens heb uitgetypt in een Word-bestand en een paar keer heb herschreven, maar het voelde nog niet helemaal goed. Ik merkte dat ik te snel wilde gaan en een stap oversloeg.

De eerste stap na het noteren van je initiële ideeën is het bedenken van thema's: welke globale onderwerpen wil ik laten terugkomen in mijn verhaal? Je werkt als het ware van abstract naar concreet, beginnend bij abstract. Je kijkt van een afstandje naar je verhaal zonder gelijk over de details na te denken. Zodra je een themaselectie hebt gemaakt, kun je hier eventueel een mindmap van maken. Deze mindmap kun je steeds een beetje verder uitbreiden door subthema's te bedenken. Dat is wat ik recent heb gedaan, met bredere thema's zoals 'familie' en de sub-thema's 'familiegeheimen' en 'ouderschap'. 

Je hebt nu de thema's bepaald, al kun je die later natuurlijk nog aanpassen.

Personages

De volgende stap is om personages te bedenken. Wat betreft het bedenken van personages heb ik de afgelopen tijd veel tips geleerd. Ik zal hieronder zeven tips uitlichten:

• Geef de personages een paar duidelijke kenmerken. Geef ze interesses, vaste trekjes, etc., maar behoud mysterie. Zo laat je ruimte voor vragen en invulling van de lezer, en dat is cruciaal voor een boeiende leeservaring. Zorg bovendien dat de personages goede én slechte eigenschappen hebben, dat maakt personages interessanter dan als ze alleen maar goede of alleen maar slechte eigenschappen hebben.
• Geef de personages lastige dilemma's. Door dilemma's te creëren en de personages het water tot aan de lippen te brengen, dwing je ze tot het maken van moeilijke keuzes. Focus je hierbij met name op de hoofdpersoon. De dilemma's kunnen met externe factoren te maken hebben, maar ook met interne factoren; denk aan interne conflicten doordat wat de hoofdpersoon wil verschilt van wat hij/zij nodig heeft, morele dilemma's, schuldgevoelens, of keuzes die beïnvloed worden door angst.
• Zorg dat de lezers de keuzes van de hoofdpersoon (groot en klein) begrijpen. Om een lezer geboeid te houden, moet het altijd duidelijk zijn waarom de hoofdpersoon bepaalde keuzes maakt. Wanneer de lezer dat niet begrijpt, raakt hij/zij in de war en verliest interesse.
• Geef de personages doelen en verlangens. Doelen zijn concreet en behaalbaar, terwijl verlangens abstract zijn en geen einddoel hebben (het personage streeft naar een situatie/visie).
• Maak de personages interessant in het nu. Focus aan het begin van het boek niet te veel op het verleden van de personages, maar zorg dat de lezer eerst geïnvesteerd raakt in de hedendaagse situatie van de personages. De volgende quote gaat hier op: "Readers won't care about the character's past unless they are invested in their present."
• Zorg voor spanningen in de relaties tussen de personages. Er moeten continu kleine obstakels zijn in de relaties tussen de belangrijkste personages die ze moeten overwinnen. Zo hou je de spanning erin.
• Optioneel: gebruik een verassingselement. Je kunt ervoor zorgen dat de lezer dénkt een personage te doorgronden, maar dat later blijkt dat ze ernaast zaten en het personage ineens een verassende kant van zichzelf laat zien (bijvoorbeeld: iemand die van kwade wil leek, doet iets heroïsch). Dit betreft bij voorkeur een ander personage dan de hoofdpersoon.

Tot zo ver het eerste artikel van deze blogserie! Ik ben van plan om hier wekelijks tot maandelijks een nieuw artikel over te plaatsen. In de artikelen zal ik mijn kennis en ervaring delen over de stappen in het schrijfproces waar ik op dat moment zelf ben. Zo neem ik je mee in het proces van scratch tot uitgave.  , waarin ik mijn kennis en ervaring deel wat betreft de verschillende stappen in het schrijfproces.

Om op de hoogte te blijven en niks te missen, volg dan mijn profiel om niks te missen. 

Tot de volgende!