Goed boek redigeren

Ik vind dat ik wel redelijk kan schrijven, maar ik kan niet goed redigeren, althans andermans werk. Een goede redateur laat de stijl hetzelfde. Mijn neiging zou zijn de stukken te herschrijven die in mijn ogen tenminste verschrikkelijk zijn, en dat is prut. Het dunkt me dat jouw redacteur iemand is zoals ik. Hij is dus geen goede redacteur, hoewel zijn beheersing van de taal vermoedelijk die van jou overtreft, en jij daarom respect en bewondering voor hem hebt. Mijn indruk is dan ook dat je je schrijfkwaliteiten moet verbeteren; redigeren groet hierin vanzelf mee. Kennis van de Nederlandse taal (grammatica, etc) kun je verbeteren met de alom geprezen Schrijfwijzer van Renkema. Ook www.onzetaal.nl vind ik een fantastische bron, en die is gratis toegankelijk. (zoek daar het verschil tussen te veel en teveel).

Als ik echt helemaal zelf moet redigeren ruil ik liever met een collega. Het is erg lastig om je eigen werk te verbeteren, omdat je al zo verwacht dat er staat wat jij bedacht hebt, dat je over de fouten heenleest. (En teveel en te weinig begrijp ik ook nog steeds niet helemaal :-) )

Je eigen werk redigeren - een kapper knipt zijn eigen haren niet, een tandarts vult zijn eigen kiezen niet, een chirurg opereert zichzelf niet. Je eigen werk redigeren is m.i. een contradictio in terminis. Je hebt juist een tweede blik nodig die elementen ziet, kan aanwijzen die zó in je eigen gedachten verankerd zijn dat je ze - zonder afstand genomen te hebben tot de tekst - niet ziet, niet kunt zien. Dat gaat niet alleen om foutjes. 't Gaat om het hele staketsel. Ik kan je dus geen leerboek aanraden, omdat ik denk dat zelfredactie een onmogelijke werkvorm is. Eén raad heb ik wel: leg je werk apart, kijk er minstens zes weken niet naar - drie maanden is nog beter - en loop dan nog eens door je verhaal. Dan kijk je er met andere ogen naar.

Ik schrijf al langere tijd boeken, maar kreeg de laatste keer op mijn kop van de redacteur dat er teveel fouten in zaten.

Om welke fouten gaat het? Stel dat het spel- of structuurfouten zijn. dan kun je leerboeken aanschaffen of lenen in de bibliotheek, en je daarin verdiepen. Maar dan ga je een schrijfleertraject in waardoor je je bewuster wordt van wat het is, schrijven. Dat is iets anders dan je eigen tekst redigeren. Overigens zou ik willen weten welke soort boeken van je bij welke uitgeverijen zijn uitgebracht; dat geeft een indicatie.

Misschien dat je nog wat hebt aan 'Teksten redigeren' van Wim Daniels.

Gaat het om taalfouten? Of gaat het om fouten in het verhaal, schrijftechniek etc.? In het laatste geval is dit Engelstalige boek misschien iets voor je: 'Self-Editing for Fiction Writers' van Renni Browne & Dave King: http://www.amazon.com/Self-Editing-Fiction-Writer…

Ik heb dat boek als pdf. Stuur me maar een pb als je het wil hebben (ook anderen).

Gaat het om taalfouten? Of gaat het om fouten in het verhaal, schrijftechniek etc.? In het laatste geval is dit Engelstalige boek misschien iets voor je: 'Self-Editing for Fiction Writers' van Renni Browne & Dave King: http://www.amazon.com/Self-Editing-Fiction-Writer…

Precies. Deze is uitstekend! En rekent af met het misverstand dat redigeren over spelling en grammatica gaat. Juist niet!

Terechte opmerking van Therese over genre en uitgeverij; ik kan me voorstellen dat je in een technische non fictieboek andere fouten maakt, maar ook verder komt met zelfredactie dan bij een psychologisch drama, waarbij je behalve de techniek vooral ook de verhaallijn in het oog moet houden. En zo is er idd over veel genres wat te zeggen.

Het gaat puur om spellingsfouten/fouten zoals bv vergissingen in schrijfwijze van een naam/te vaak hetzelfde woord gebruiken, zoals 'werkelijk'....dat soort dingen. e.d. Soms ook verkeerd gebruik van dat/wat hen/hun... ik weet het dan wel, maar kijk er stelselmatig overheen als ik mijn werk nakijk. Ik heb het groene boek van Renkema en gebruik dat ook wel, maar ik merk gewoon dat ik zelf over dingen heen kijk. Van de site 'Onze taal' maar ik overigens ook gebruik. Want dat waren dus de fouten waar ik over op mijn kop kreeg. (andere uitgevers hebben er nooit over gerept, maar zoals gezegd zijn die wellicht toleranter.) Ik weet dus niet of het boek self-editing voor mij erg interessant is. Het boek van Daniels heb ik op Bol.com bekeken, maar de recentie was niet erg veelbelovend. Maar goed... ik ben het er ergens wel mee eens dat het erg lastig is om eigen werk te redigeren. Aan de andere kant, heb ik weinig keuze als ik op bepaald moment iets in eigen beheer wil doen. Vandaar dat ik mij dan ook afvraag of er bepaalde technieken/foefjes zijn om alerter je eigen werk door te nemen. Script een poosje wegleggen, doe ik meestal al, omdat je er anders teveel 'in' zit en niet nuchter je werk vanuit het perspectief van de lezer nakijkt. Thérèse, het lijkt mij dat het er verder niet toe doet bij welke uitgevers ik zit? Het betreft in ieder geval fictie.

Het schrijven van fictie is een ander métier dan het schrijven van non-fictie. Wanneer de fouten zich beperken tot dat/wat, hen/hun en herhaling van woorden, denk ik dat je veel kunt hebben aan een meelezer. Soms kun je dat over en weer voor elkaar betekenen. Je kunt - als je wilt - daarvoor een oproep plaatsen op het forum. Wat ik niet begrijp is dat de ene redacteur 'toleranter' is dan de andere, want incorrect = incorrect en ik ken niet één redacteur die incorrecte teksten tolereert, omdat dat geen goed signaal afgeeft ten aanzien van de uitgeverij waarvoor hij / zij werkt.

Thérèse, ik snap je insteek. Het betreft dus inderdaad fictie. Meelezer zoek ik soms wel in de familie, maar je wil niet steeds iemand daarvoor lastig vallen. Het plaatsen van een oproep is wellicht een optie. Mbt redactie/uitgevers.... Ik denk dat het verschil zit in de redacteur die thuis voor een schijntje een boek moet redigeren en de redacteur die gewoon werknemer is bij de uitgever. De laatste corrigeert gewoon de fouten, rept er geen woord over en bespreekt alleen evt. onduidelijkheden/vragen die het script oproept of iets wat wellicht niet klopt. (bv dat je in de winter praat over daglicht, terwijl het zes uur door is en het dan in de winter donker is... om maar een voorbeeld te noemen) De redacteur die thuis redigeert (nou ja , de persoon dus die mijn laatste boek redigeerde) schrijft die schrijf fouten (en dus die fouten die ik noemde) in het rood, onderstreept in het script met de vraag het na te kijken en al dan niet goed te keuren. Zo word je dus geconfronteerd met de vele stomme foutjes. Ze gaf daarbij aan dat ze zoveel werk eraan had (zoals gezegd... het is werk wat nauwelijks iets oplevert), en dat is natuurlijk vervelend. Maar dat niet alleen... Zoals gezegd... het zet aan het denken als je in eigen beheer iets wilt uitgeven, want dan blijven dergelijke fouten staan en dat is niet de bedoeling. Dus ja... incorrect is incorrect, maar de ene redacteur corrigeert het en rept er geen woord over, de andere redacteur trekt aan je jas.

Wat ik niet begrijp is dat de ene redacteur 'toleranter' is dan de andere, want incorrect = incorrect en ik ken niet één redacteur die incorrecte teksten tolereert, omdat dat geen goed signaal afgeeft ten aanzien van de uitgeverij waarvoor hij / zij werkt.

Incorrect = incorrect gaat vooral op bij spel- en grammaticafouten, denk ik. Ik denk dat jullie onderscheid zouden moeten maken tussen een corrector aan de ene kant en de persklaarmaker en de redacteur aan de andere kant. Een corrector corrigeert meestal vooral zetproeven, en dan gaat het voornamelijk om echte fouten, want alle andere 'rare dingen' zouden er al in een eerder stadium uit gehaald moeten zijn en het is onpraktisch om grote stukken tekst in een zetproef te gaan aanpassen (tijdrovend, alles verspringt, zetter niet blij). Als de corrector enorme blunders ziet op andere vlakken, geeft hij/zij deze natuurlijk wel alsnog aan, maar dan hebben de redacteur en de persklaarmaker wel zitten slapen. De persklaarmaker houdt zich in een eerder stadium bezig met de tekst, en heeft veel meer vrijheid dan een corrector. Hij/zij haalt zo veel mogelijk spel- en grammaticafouten uit de tekst, maar ook feitelijke onjuistheden, doet suggesties voor niet lekker lopende zinnen, stelt voor tekstpassages om te wisselen enzovoort. Het voorbeeld van het tijdstip waarop het al donker zou moeten zijn dat liljebo geeft is typisch iets wat een persklaarmaker op zou moeten merken. Redacteuren zijn meestal mensen die in dienst zijn bij de uitgeverij. Zij begeleiden de auteur, lezen met hem mee en zorgen dat het boek er komt. Zij denken samen met de auteur vooral mee over het grotere geheel, verhaallijnen en zo, ze duiken niet woord voor woord op de tekst, zoals de persklaarmaker en de corrector wel doen. Bij de meeste uitgeverijen wordt veel persklaarmaakwerk en correctiewerk uitbesteed aan freelancers, maar het kan ook op de uitgeverij gedaan worden door bureauredacteurs. Ik denk dat de vraag van Thérèse vooral betrekking heeft op persklaarmakers, en dan kun je je afvragen of het zo zwart-wit ligt. Natuurlijk zijn er feitelijke onjuistheden die iedereen eruit zou moeten halen, maar niemand ziet alles. Dat het 's winters om zes uur donker is zou iedereen moeten kunnen bedenken, maar wie weet bijvoorbeeld nog in een dikke roman waarin van alles gebeurt dat iemand op p. 3 met smaak een appel heeft gegeten als die persoon vervolgens op p. 243 beweert nooit fruit te eten? Het kan echt gaan om heel kleine details. Volgens mij heeft het niet zozeer met 'tolereren' te maken heeft, maar veel meer met 'over het hoofd zien'. Sommige persklaarmakers zijn opmerkzamer andere. Sommige persklaarmakers zijn ook strenger dan andere, en dan is er ook nog iets als persoonlijke stijl. Natuurlijk moet een persklaarmaker zijn/haar eigen smaak zo veel mogelijk uitschakelen en de stijl van de auteur volgen, maar er blijven individuele verschillen. Persklaarmaker A kan vinden dat een zin niet lekker loopt, terwijl persklaarmaker B er niet over valt. Persklaar maken bestaat naast het verbeteren van fouten dan ook voor een heel groot deel uit suggesties doen aan de auteur.

Elo-Schrijft, een mooie uitleg. Maar. Incorrect = incorrect gaat niet vooral over spel- en grammaticafouten; het gaat net zo goed over stijl-, zinsbouw-, structuuronvolkomenheden, en inhoudelijke correctie. Die kunnen in wezen niet getolereerd worden, en je redacteur neemt ze met je door. De persklaarmaker is dan nog niet in beeld. Voor inhoudelijke correctie, feitenchecks, worden indien nodig ter zake deskundigen ingeschakeld. De corrector let op de d's en t's, de juiste afbrekingen e.d. wanneer het manuscript aanvaard, geprint en gereed is om in het stadium van productie te worden opgenomen: een prefase (van zetten en drukken is dan nog geen sprake). Veel uitgeverijen dragen de correcties overigens over aan de auteurs die ze dan zelf doorvoeren. De persklaarmaker komt in het laatste stadium in beeld en overziet het geheel. Vorm en inhoud. Inclusief zetsel. En als dat allemaal oké is - ook de auteur krijgt bij de laatste ronde soms nog een mogelijkheid tot inzage c.q. controle, maar niet om veranderingen aan te brengen, tenzij ze zeer urgent zijn - dan gaat het naar de drukker, waar het volgende proces van start gaat. Kaft en omslag is een ander verhaal. Kan zijn dat ik iets vergeten ben of overgeslagen heb. Maar incorrect = incorrect gaat over meer dan spelling en grammatica. Een redacteur communiceert overigens ook met 'zijn' of 'haar' auteur over keuzes die niet met de tekst te maken hebben, zoals illustraties, omslag, papiersoort. Misschien hangt het ook van een auteur af in hoeverre die daarin geïnteresseerd is, of er voldoende kennis van heeft om er zinnige dingen over te zeggen. P.S. Ik denk dat deze uiteenzettingen wel wat te groot zijn in relatie tot het starttopic, maar misschien heeft iemand er iets aan.

Dan verschillen onze ervaringen, Thérèse. Of onze benamingen voor de verschillende functies in een uitgeverij, dat kan ook! De manuscripten die de persklaarmaker (in mijn definitie) onder ogen krijgt zijn nog niet gezet. Wel gelezen door de redacteur op de uitgeverij, en natuurlijk besproken met de auteur. De grote lijn van de tekst is op dat moment duidelijk, echt ingrijpende wijzigingen zijn inmiddels gedaan en natuurlijk zijn er al zo veel mogelijk van de 'onvolkomenheden' uit gehaald. De persklaarmaker neemt vervolgens de tekst woord voor woord door, en dan komen er allerlei nieuwe onvolkomenheden bovendrijven. De persklaarmaker probeert die zo veel mogelijk op te lossen of suggesties te doen voor verbeteringen. Overigens gaat dat tegenwoordig meestal digitaal, met 'Wijzigingen bijhouden' aan, zodat de auteur en de redacteur precies kunnen zien wat de persklaarmaker gedaan heeft en zelf kunnen kiezen wat ze overnemen. Echt, sommige 'onvolkomenheden' zijn vatbaar voor levendige discussies :) De corrector (ook weer in mijn definitie) leest en corrigeert de zetproef, dus vlak voor het boek gedrukt wordt. Veel auteurs doen dit daarnaast ook zelf. Inderdaad sloot ik niet zo heel goed aan bij de vraag van de TO :) Het is me ook niet helemaal duidelijk wat hij/zij precies met redigeren bedoelt. Maar in mijn ogen heeft iedere tekst een goede redacteur nodig. Als je in eigen beheer wilt uitgeven, zul je die dus zelf moeten zoeken en betalen (of je moet een héél goede amateur kennen, maar het is toch wel een vak apart). Natuurlijk is het fijn als je veel weet over redigeren en als je spelling en grammatica in orde zijn, maar dan nog zul je in je eigen tekst dingen over het hoofd zien. Iedereen ziet dingen over het hoofd als hij een tekst leest, als het je eigen tekst is waar je lang en hard aan hebt gewerkt, is dat alleen maar erger.