Echte personen gebruiken in een roman
Dag allemaal,
Als gepensioneerde verslaggever ben ik aan een project begonnen dat al lang op de plank lag: het schrijven van een roman gebaseerd op een historische gebeurtenis uit de jaren '30.
Om mijn theorie over de gebeurtenissen weer te geven kan ik niet anders dan twee bekende figuren die destijds in de zaak betrokken waren ten tonele te voeren. De dialogen die ik hen laat voeren zijn niet op feiten gebaseerd maar dienen slechts om mijn visie op het gebeurde vorm te geven. Kan je dat als schrijver of begeef je je dan wettelijk op dun ijs?
Ik kijk er naar uit om jullie reactie te lezen.
Met vriendelijke groeten,
Luc
Wettelijk zal wel meevallen;…
Lid sinds
4 jaar 10 maandenRol
Wettelijk zal wel meevallen; ik neem aan dat de betrokkenen overleden zijn. Ethisch ligt het wat lastiger, want waar ligt de scheidslijn tussen fictie en nonfictie? Hoeveel mag je erbij verzinnen? Noem je het 'roman, gebaseerd op...' dan is het fictie en heb je meer ruimte. Wil je het neerzetten als 'waar gebeurd', dan is het zaak om expliciet te zijn over de keuzes die je maakt als schrijver.
De dialogen die ik hen laat…
Lid sinds
16 jaar 3 maandenRol
Maak je daarbij gebruik van zinnen als: Het zou maar zo kunnen dat X tegen Y zei: '...', waarop Y antwoordde: '...' ?
Of iets als: Ik kan me indenken dat X hier heel nerveus van werd en tegen Y is uitgevaren: '...'
Dan houd je het bij jezelf als schrijver. Maar bestaande - bestaan hebbende - mensen zonder meer woorden in de mond leggen om je eigen visie weer te geven, lijkt me enerzijds niet ethisch, maar anderzijds hebben de bedoelde personen misschien kinderen/(achter)kleinkinderen die bestrijden wat jij geschreven hebt, of die er bewijs van willen zien. En dan kunnen er problemen ontstaan.
Je zou ook kunnen bedenken hoe het voor jezelf zou voelen wanneer iemand jou gebruikt om zijn eigen visie weer te geven, en je daartoe volkomen verzinsels laat uitspreken. Hoe zou je dat vinden?
Dat zou ik eerder literaire non-fictie noemen.
De dialogen die ik hen laat…
Lid sinds
12 jaar 9 maandenRol
Ja hoor eens, dat kan natuurlijk niet als je "bekende figuren" ten tonele voert. Dan moet je je in ieder geval baseren op feiten. Je kan niet zomaar ins Blaue hinein dingen verzinnen over bestaande figureren, je verhaal moet wel - min of meer - kloppen met wat er bekend is over die figuren. Met andere woorden: op feiten gebaseerd zijn. Anders kun je net zo goed (of beter) fictieve personages gebruiken.
Verder ben ik het niet helemaal eens met Thérèse over de ethiek van het een en ander. Je mag schrijven wat je wilt. Het lijkt me wel aan te raden om respectvol met je historische figuren om te gaan. Maar zelfs dat is niet verplicht. Je mag bestaande en historische mensen parodiëren, beschimpen, bespotten - vrijheid van meningsuiting heet dat. Dat vindt niet iedereen leuk, maar het mag wel. Je bent hooguit vatbaar voor civielrechtelijke procedures - aanklachten wegens smaad, laster en wat dies meer zij - en daarbij kiest de Nederlandse rechter vaker wel dan niet de kant van de creatieve geest.
Noem je het 'roman,…
Lid sinds
12 jaar 9 maandenRol
Dit lijkt mij onjuist. Een roman is per definitie fictie, ook als hij is gebaseerd op feiten. Je zou het een documentaire roman kunnen noemen. Zie de boeken van Tomas Ross. Literaire non-fictie heeft in principe geen verzonnen inhoud, maar is wel literair geschreven.
Verder ben ik het niet…
Lid sinds
16 jaar 3 maandenRol
Dat ben ik met jou eens: je mag schrijven wat je wilt. Publiceren is een andere kant van de zaak.
Klopt. Vaak wel. Nu weten we niet over welke historische gebeurtenis uit de jaren '30 het verhaal gaat. Over welke bekende personen. Stel, het is Hitler. Of koningin Wilhelmina. Dat maakt denk ik wel verschil.
Maar in het geval van bijvoorbeeld Het verboden dagboek van Marianne Vaatstra (*) oordeelde de rechter dat de schrijver niet zo lichtzinnig mocht omgaan met informatie waarvan hij niet zeker wist of het waar was.
Citaat:
De man werd veroordeeld tot twee maanden celstraf wegens smaad, moest aan Marianne Vaatstra een half miljoen betalen en het boek moest vernietigd worden en uit de handel genomen.
(*) over de moord op Marianne Vaatstra
Maar dat was geen roman!
Lid sinds
12 jaar 9 maandenRol
Maar dat was geen roman! Mijn post ging over (al dan niet op feiten gebaseerd) creatief schrijven.