Vroeger werden boeken altijd gedrukt, en dat moest met hoge oplages (duizenden exemplaren), om zo de kosten laag te houden. POD-uitgeverijen drukken niet, maar printen de boeken en dat kan al vanaf één exemplaar. Dit is een interessante link over de boekdrukkunst: http://nl.wikipedia.org/wiki/Boekdrukkunst Onderaan staat uitleg over digitale druksystemen.

Een van de eerste POD-uitgeverijen in Nederland was Gopher (sinds 1997). In de Engelstalige wereld ontstond het in 1995: http://en.wikipedia.org/wiki/Trafford_Publishing Je moet bij POD onderscheid maken tussen "publish on demand" (publiceren op verzoek van de schrijver) en "print on demand" (drukken als een lezer een boek wil kopen). Print on demand is relatief nieuw. Dat komt omdat het technisch nu goedkoop genoeg is om één boek tegelijk te laten drukken (digitaal drukken, printen) met een goede kwaliteit. Het is nog steeds duurder dan off-set drukken in een bepaalde oplage, maar alle bijkomende kosten van een grote oplage (opslagkosten, niet-verkoopbare exemplaren) heb je niet. Publish on demand kon eigenlijk altijd al, al was dat eerder als "uitgeven in eigen beheer". Het grote verschil met vroeger is dat de uitgever nu geen kosten hoeft te maken voor het drukken van een grote oplage, omdat de meeste Publish on demand uitgeverijen gebruik maken van Print on demand. Dus vroeger ging je naar een drukker, gaf geld, en de drukker regelde dat jij het gewenste aantal exemplaren van je boek kreeg. Je betaalt dan ook voor de opmaak. Soms voor redactie. Er zijn nog steeds drukkers die op deze manier werken. Academische scripties werden ook zo gemaakt (ik ken het gebruik in ieder geval uit Leiden), in kleine oplagen. Tot ergens 1995 was het niet gebruikelijk dat mensen een PC thuis hadden. Veel schrijvers werkten op een (elektrische) schrijfmachine, direct op papier. Het was toen veel moeilijker om je werk te herschrijven en zo, bovendien kostte zo'n inktlint flink wat geld (ik schat gemiddeld zo'n 5 euro voor nog geen 10.000 woorden). Spellingcontrole was niet geautomatiseerd. Er zat dus heel veel extra werk in het bewerken van een tekst voordat die klaar was voor publicatie. Ik heb de indruk dat het aantal mensen dat schrijft en de drang tot publiceren heeft enorm is toegenomen met de komst van de PC en internet in de huiskamers. Naast de reguliere uitgevers en de dure drukkerijen waren er ook andere manieren om teksten te verspreiden. Denk aan fanzines, clubblaadjes en dergelijke. Ergens in de jaren '80 kon je een getypt stuk op de kopieermachine leggen om het te vermenigvuldigen en te verspreiden. Daarvoor had je ook al kopieermachines, maar die waren erg duur, gaven (achteraf gezien) een slechte kwaliteit. Je had er speciaal papier voor nodig. Wij hadden thuis zo'n ding voor een clubblaadje, maar denk niet dat we daar als kinderen aan mochten zitten! Een andere methode was de stencilmachine. Die werd vooral op scholen gebruikt, maar ook in "het alternatieve circuit". Bij mijn weten zijn er ook veel schrijvers (dichters, korte verhalen met name) geweest die hun werk via de stencilmachine van vrienden of bekenden vermenigvuldigden en dan per post verspreiden. De eigenaar van zo'n stencilmachine zou je als een POD-uitgever kunnen zien. In het Oostblok bestond een speciale vorm van POD, de samizdat. "Sam" is Russisch voor "Zelf", "Izdat" is het werkwoord "Uitgeven". Zelfuitgeven dus. Dat waren meestal teksten die niet door de strenge censuur van de Sovjet kwamen, dus illegaal. Sommige drukkerijen werkten daar in het geheim aan mee. Dat ging dus buiten de reguliere (staats)uitgeverijen om.

Interessant stukje (recente) geschiedenis :)