Inclusief schrijven

Eigenlijk heb ik er nooit bij stilgestaan tot ik je opmerking las. Maakt het eigenlijk uit? Moet je werkelijk elke huidskleur aan bod laten komen? Het fijne aan een boek is dat de lezer elk personage invult. Is dat ook niet met de huidskleur zo? Ik vind het net geforceerd dat er in elk verhaal tegenwoordig zeker één gay-koppel aan te pas moet komen en van elke gelaatskleur ook één iemand. Een heel verhaal, enkel met Jan modaal en zijn 2.5 kind, is een taboe aan het worden. Vooral omdat jan modaal in mijn ogen voor iedereen een eigen invulling is. Ik zal elk hoofdpersoon blank maken in een verhaal dat ik lees, omdat ik dat ben. Ze hoeven dat niet noodzakelijkerwijs te zijn. De raad die ik altijd krijg is, show don't tell. Bij een donker iemand: Vertel nooit dat ze in de spiegel kijken en hun donkere huid zien. Maar bijvoorbeeld dat iemand hem of haar de zonnecreme aangeeft en bedenkelijk aankijkt. Alsof hij of zij het niet nodig zou hebben. Je geeft een aanzet, maar vertelt het niet expliciet. 

Ik hoor het graag als ik het verkeerd zie natuurlijk. 

Om een voorbeeld te noemen: als het gaat om het beschrijven van het uiterlijk van personen, dan weet ik vaak niet hoe de huidskleur van mensen te beschrijven.

Misschien er niet zo moeilijk over doen? Een verhaal beschrijft zoveel over personages. Ze was een zwarte vrouw, persoonlijke assistente van een enigszins bekend theatermaker en hield zo veel van jasmijnthee dat haar vrienden die speciaal voor haar in huis hadden...?

Ik zal elk hoofdpersoon blank maken in een verhaal dat ik lees, omdat ik dat ben. Ze hoeven dat niet noodzakelijkerwijs te zijn.

Deze beredenering loopt spaak. Als je personage in een overwegend wit land rondloopt en je vertelt de lezer op géén moment dat ze niet wit is, dan is ze een wit personage. Als het anders was geweest, had je me dat als schrijver moeten vertellen.

Ofwel, als je personages in China rondlopen en in China wonen en een Chinese bruiloft bijwonen, dan zijn ze Chinees. Ik wil zeggen: je personages hebben toch achtergronden en belevingswerelden? En als je die beschrijft, dan valt het woord 'zwart' of 'moslim' of whatever toch vanzelf ergens?

Maar wat weet ik ervan? Als je inclusief wil doen, pak een aantal boeken van schrijvers van kleur over personages van kleur en vind daar je antwoord.

Je hebt helemaal gelijk. Ik wilde gewoon bevestigen dat je het niet expliciet hoeft te zeggen, maar dat de lezer het moet ervaren. Maar ik snap niet zo goed waarom dat inclusief altijd moet. 

Volgens mij komt het door jonge mensen, die altijd weer wat verzinnen om de volwassen mensen hun hardbevochten zelfgenoegzaamheid af te pakken.

Ik heb het gevoel dat ik off topic ga als ik er op ga reageren. Ik snap de hele heisa gewoon niet goed en ben van het kumbaya principe. Schrijf gewoon wat je wilt, zodra het geforceerd aanvoelt is het niet meer goed. Ik sta helemaal achter de boekentip. Veel succes! 

Hoi,  Dank voor het antwoord.  Ik bedoel het niet verkeerd en inderdaad, ik moet het niet moeilijker maken dan het is. 

Ik zeg alleen dat ik het lastig vindt. Het zijn de aannames, het automatische denken, waar ik los van wil komen. 

De boekentip is goed. Uiteraard!

Heel toevallig net uit de boekhandel het boek 'Hallo witte mensen' van Anousha Nzuma meegenomen. Hoop dat mij dat wat brengt. 

Ik denk dat het belangrijkste is om je altijd respectvol en volledig in je personages en al hun omstandigheden in te leven. Maakt niet uit wat die achtergrond is, je moet je als schrijver realistisch proberen in te denken - en waar nodig wat onderzoek plegen naar - hoe zij zich tot de wereld om hen heen verhouden. Of het nou vrouwen, mannen, kinderen, immigranten, toeristen, minderheden, bouwvakkers, bankiers...

Vonne . schreef; Om een voorbeeld te noemen: als het gaat om het beschrijven van het uiterlijk van personen, dan weet ik vaak niet hoe de huidskleur van mensen te beschrijven.

Ik vind dat ook heel moeilijk. Een oplossing voor mij is gewoon een passend scheldwoord te gebruiken.   

Ik beschrijf uiterlijk zelden en als ik dat doe dan benoem ik een opvallend kenmerk. Het gaat toch zelden om uiterlijkheden? Interessant is hoe je personage in elkaar steekt, hoe die reageert op de wereld om het heen, op gebeurtenissen, acties van anderen. 

Laten we één ding voorop stellen: een verhaal hoeft niet 'inclusief' te zijn om goed te zijn.

Als diversiteit een rol speelt in je verhaal: ga ervoor! Laat aspecten als huidskleur of geaardheid naar voren komen in verhalen die over dergelijke issues gaan. Geen enkel verhaal wordt beter met de toevoeging van een geforceerde bi-seksuele love triangle die er overduidelijk in is geforceerd met het oog op hedendaagse trends in plaats van met het oog op plot - en die zo het plot enkel zal vertragen en dus zal tegenwerken.

Kortom: een verhaal als Black Panther of Moonlight: ja! Een verhaal als de Netflix-versie van De Brief voor de Koning: neeeee. (Als je die serie nog niet hebt gezien en je bent hierdoor benieuwd, neem 't van me aan en kijk 'm niet voor je eigen bestwil. Tenzij je wil zien hoe geforceerde 'inclusiviteit' een nagenoeg perfect verhaal kan verpesten en je daar zo lessen uit wil trekken, natuurlijk).

Uitgesproken diversiteit moet een FUNCTIE hebben voor personage(s) en/of plot, en niet alleen toegevoegd worden omwille van de diversiteit zelf. Het niet noemen van huidskleur en/of seksualiteit als deze aspecten geen doel dienen, is inderdaad een goede uitweg. Noem één personage zwart en alle anderen zijn automatisch wit, in de ogen van vele (westerse) lezers; dit zal je beoogde inclusiviteit dan dus alleen maar tegenwerken.

Om een kort antwoord te geven op je vraag hoe ik met diversiteit omga in mijn verhaal: diversiteit speelt een rol, dus mijn hoofdpersoon registreert, wanneer ze met (Nederlandse) diversiteit geconfronteerd wordt, nadrukkelijk mensen van uiteenlopende rassen en worstelt nadrukkelijk met de interpretatie van de nichterigheid van een bijpersonage. Het woord homo of nicht valt daarbij niet. De lezer snapt wel dat dit bijpersonage een nichterige homoseksueel is, maar de HP zelf concludeert in al haar naiviteit dat het een acteur betreft.

Er komt nog een homoseksueel personage in mijn verhaal voor, maar die is zo gewoon dat het helemaal niet opvalt tot hij mededeelt dat hij gaat trouwen (aan het eind van het boek), een feit dat vooral dient om te tonen dat dit personage ook een gewoon mens is. 

Succes!

Hmm, volgens mij is er niets op tegen om iemand’s huidskleur te beschrijven als je het op dat moment vindt passen in een beschrijving, net zoals je inderdaad haarkleur e.d. beschrijft. Dat kan op een directe manier (‘haar zwarte krullen omlijstten haar diepbruine huid’) maar ook indirect (‘haar zalmkleurige sjaal leek bijna onzichtbaar naast haar gezicht’). 

Eén tip die ik verder heb is; als je de huidskleur van een personage beschrijft, doe dit dan niet systematisch alleen voor de mensen die een kleurtje hebben. Ik heb wel eens boeken gelezen waarin men met de beste wil meerdere personages van verschillende afkomsten betrok maar alleen bij deze karakters hun ‘getinte’ of ‘donkere’ huidskleur steeds weer benoemde. Het enige wat je dan bereikt is dat dit als ‘bijzonder’ wordt gezien zonder aanleiding. M.i. Niet de beste manier om mensen het gevoel te geven dat ze er ook gewoon mogen zijn.

Indien de huidskleur geen rol heeft in het verhaal en je deze toch wilt benoemen - om gewoon het personage te beschrijven- overweeg dit dan ook eens te doen voor een wit personage. Voelt misschien in het begin onwennig, maar dat geeft misschien ook een beeld bij hoezeer dat als de norm wordt gezien ;) succes! 

Dag DeManDieSchreef:

Uitgesproken diversiteit moet een FUNCTIE hebben voor personage(s) en/of plot, en niet alleen toegevoegd worden omwille van de diversiteit zelf.

Ik ben het met veel van de strekking van wat je zegt eens. Een verhaal hoeft inderdaad noch divers, noch inclusief te zijn. De keus is - zoals in alles - aan de schrijver. (Op een dag wordt het alleen wel ouderwets en excentrisch om alleen maar over witte mensen te schrijven.) Ik wilde je eigenlijk alleen een definitie-dingetje aanleunen - op het risico af belerend over te komen.

In je post gebruikte je de woorden diversiteit en inclusiviteit alsof ze uitwisselbaar zijn, proefde ik. Maar er worden - doorgaans - toch twee vrij radicaal verschillende dingen mee bedoeld.

Waar jij over spreekt is - inderdaad - diversiteit. Diversiteit is wanneer je een verhaal schrijft waarin je verschillende soorten mensen naar voren brengt omdat hun afwijkende achtergrond een doel dient in je verhaal. Je hebt een reden nodig om zulke personages op te voeren, omdat het anders onnodige afleiding is dat dat personage van de norm afwijkt.

Inclusiviteit is iets anders. In een inclusief verhaal is het uitgangspunt een bonte cast aan personages, liefst zonder onderscheid verspreid over hoofd- en bijrollen. Je hebt geen reden of verhaaldoel nodig om te verantwoorden dat sommige personages van 'de norm' afwijken, want het bestaan van verschillende mensen neem je nou juist als de norm.

Door deze stiekem toch radicaal andere aanvliegroute, leek het me mogelijk enigszins zinnig om deze lezing uit te tikken.

*Klimt weer van haar zeepkist af.*

Indien de huidskleur geen rol heeft in het verhaal en je deze toch wilt benoemen - om gewoon het personage te beschrijven- overweeg dit dan ook eens te doen voor een wit personage.

Die neem ik mee. Thanks.

Echt waardevolle bijdragen. Heel fijn. Ik blijf het lastig vinden. Veel aandachtspunten die voor mij niet altijd vanzelfsprekend of gemakkelijk zijn. 

@soumwise - wat jij zegt, of alle huidskleuren benoemen of geen. Helemaal mee eens. Maar conflicteert wel eens met wat bij mij ingebakken is. Dus goed om er op gewezen te worden. Dank!

Inclusiviteit is voor mij geen doel op zich. Wel dat het voor mij iets natuurlijks wordt. Zover ben ik nog niet (merk ik, als ik terug lees). Ik wil dat wel. 

Waardevolle discussie. 

Die neem ik mee. Thanks.
 

graag gedaan!

@soumwise - wat jij zegt, of alle huidskleuren benoemen of geen. Helemaal mee eens. Maar conflicteert wel eens met wat bij mij ingebakken is. Dus goed om er op gewezen te worden. Dank!
 

graag gedaan! Ik kan me helemaal voorstellen dat het ingebakken zit hoor, we zijn gewoon bepaalde normen gewend. Ik heb het zelf natuurlijk ook, schreef laatst een zin met ‘mannen en vrouwen’ en dacht vervolgens, mede door een artikel over voornaamwoorden dat ik net gelezen had: waarom schrijf ik niet gewoon ‘mensen’ of ‘personen’?

 

In je post gebruikte je de woorden diversiteit en inclusiviteit alsof ze uitwisselbaar zijn, proefde ik. Maar er worden - doorgaans - toch twee vrij radicaal verschillende dingen mee bedoeld.

Waar jij over spreekt is - inderdaad - diversiteit. Diversiteit is wanneer je een verhaal schrijft waarin je verschillende soorten mensen naar voren brengt omdat hun afwijkende achtergrond een doel dient in je verhaal. Je hebt een reden nodig om zulke personages op te voeren, omdat het anders onnodige afleiding is dat dat personage van de norm afwijkt.

Inclusiviteit is iets anders. In een inclusief verhaal is het uitgangspunt een bonte cast aan personages, liefst zonder onderscheid verspreid over hoofd- en bijrollen. Je hebt geen reden of verhaaldoel nodig om te verantwoorden dat sommige personages van 'de norm' afwijken, want het bestaan van verschillende mensen neem je nou juist als de norm.

 

Diana, maak je geen zorgen om belerend over te komen; dit forum is ervoor om dingen van en aan elkaar te leren, nietwaar? ;)

Dus dank voor je uitleg! Ik blijf desondanks bij mijn standpunt.

Diversiteit is goed, mits het het verhaal dient.

Inclusiviteit kan ook zeker goed zijn, vooral in beeld-media als tv of film, waarin acteurs eruitzien zoals ze eruitzien (nogmaals: het kan ook te ver gaan, zoals in Brief voor de Koning, wat eigenlijk ook meer een extreem geforceerde en dus gefaalde poging tot 'diversiteit' was). Echter, in geschreven media lijkt het mij toch problematisch om huidskleuren te benoemen als ze geen functie hebben, omdat je daarmee toch expliciet het ras van een personage benoemt en daarmee dus ook een norm stelt. Noem je bijvoorbeeld zwart en wit niet, dan is wit dus 'normaal', en van ieder personage de huidskleur noemen lijkt mij een beetje teveel van het goede - over geforceerd gesproken.

Een oplossing zou dan ook kunnen zijn om de (achter)naam van personages op de afkomst te laten duiden. Om maar wat cliché-voorbeelden te noemen, als je personage Mohammed, Cohen of Freeman heet zal deze er in niemands hoofd uitzien als een Chinees, en noem een stel zusjes Patil en je hoeft ze niet eens meer als Indiaas te omschrijven.

Dus... eigenlijk hoeft het niet ingewikkeld te zijn. Als je je personage scherp voor ogen hebt, komt zijn afkomst vanzelf bovendrijven. Zelfs als het niet per se relevant is voor het verhaal. En zonder dat het geforceerd is.

Dat dit (samen met gender en seksuele geaardheid) momenteel zo de aandacht heeft, komt doordat in de mediawereld de witte (heteroseksuele) mensen (in een 2-genderwereld) en hun wereldbeeld altijd zo domineerden en men daar (mijns inziens terecht) een emancipatiegolf over ontketent.