#82 Elsje

'Je hebt me nooit zien knoeien,' zeg ik zacht terwijl ik een tak klimop voor de steen weghaal. Onze lieveling Elsje 4 april 1944 – 28 november 1945 Jong gestorven, vroeg bij God Het meisje van wie maar één foto is, na haar overlijden gemaakt, een vredig slapend peutertje. Het meisje over wie mijn opa zelden sprak, maar met een warmte, die ik tot in mijn botten voelde. Mijn opa, haar grote broer. Ik probeer me voor te stellen hoe hij aan dit graf heeft gestaan, met zijn vader, zijn moeder en zijn broer en zus. Tien jaar was hij toen. Nu schijnt de zon en is het graf prachtig omgeven door groen. Er wordt nog voor gezorgd, getuige het houten vogeltje voor de steen. Zouden Elsjes ouders behalve het graf ook de verzorging ingekocht hebben? Op die dag in november moet alles er veel grauwer uitgezien hebben. Het was koud, bewolkt, druilerig. Er was een donker gat in de grond, omgeven door bruine aarde. En daar verdween een kistje in, een veel te klein kistje. Ze heeft me nooit zien knoeien. Maar als ze oud geworden was, had ik haar dan wel echt gekend? De broer en andere zus van mijn opa zag ik ook nauwelijks. Oudooms en –tantes zijn vaak letterlijk en figuurlijk heel ver weg. Te ver weg. Behalve Elsje. Elsje is in al haar kinderlijke onschuld heel dichtbij. 'Dag Elsje,' fluister ik. 'Wil je je broer de groetjes doen van mij?'