Voorzorgen bij schrijven over de Holocaust

Ik heb zelf niet veel met geschiedenis, maar als ik dan naar een film zoals bv Pearl Harbor kijk, dan is dat toch ook een liefdesverhaal ten tijde van oorlog? En dat is volgens mij veel met van die verhalen/films. Ik vind het best kunnen. Want als ik het zo hoor, minimaliseer je de holocaust helemaal niet, maar maak je het voor deze personages "draaglijker" door hun liefde voor elkaar.

Ovidia, Als voorbeeld zou je kunnen lezen: 'Selma, de vrouw die Sobibor overleefde' van Ad van Liempt. Selma ontmoette in het kamp haar vriend Chaim Engel - tijdens de opstand wisten ze beiden te ontsnappen.

Als voorbeeld zou je kunnen lezen: 'Selma, de vrouw die Sobibor overleefde' van Ad van Liempt.

Heb ik al gelezen :) Zeer indrukwekkend verhaal. Ik heb er heel wat traantjes bij weggepinkt. Hm, misschien maak ik me gewoon te veel zorgen...

Ik snap je zorgen heel goed. Ik denk zeker dat je jouw idee uit kunt werken. Waar je wel voor op moet passen is de sfeer van 'okey, alles is naar, maar ik ben verliefd dus ik voel me prima'. Als je een boek als 'hel en hemel van dachau' leest, dan kun je daaruit opmaken dat de omstandigheden van een concentratiekamp ook iets doen met je geestesgesteldheid en je vermogen om van dingen te genieten / positief in het leven te staan. Natuurlijk zijn er uitzonderingen geweest en mensen met een heel sterk gemoed enzo. Ik denk dat je verhaal sterker wordt als je de geestelijke last van een concentratiekamp ook naar voren laat komen, en het onvermogen van de liefde om alle narigheid op te lossen. Dan heb je misschien wel een bestselleridee in handen (mits je het op een handig moment uitbrengt haha).

aangezien in enkel en alleen oorlogsverhalen schrijf- steeds vaker en vaker terugkomt.

Bedoelt u: aangezien ik enkel en alleen oorlogsverhalen schrijf? Dit is niet uw vraag maar ik ga het toch melden: Ik vind het bepaald ongezond dat een tamelijk jong iemand uitsluitend over een oorlog schrijft die al meer dan zeventig jaar geleden is geëindigd. Het doet vermoeden dat u een derdegeneratieslachtoffer bent. Als ik familie van u was, zou ik mij ernstig zorgen maken. Er zijn trouwens nog allerlei andere oorlogen behalve WOII. Ook vandaag de dag wordt op allerlei plaatsen gevochten. (Of is het om commerciële redenen dat u over de Holocaust wilt schrijven? Ik zou dat cynisch vinden, maar wel begrijpelijk.) Sterkte! (En ik hoop maar dat er niets aan de hand is.) A.Kroeze

In al mijn cynisme denk ik ook dat het onderwerp aan moet sluiten bij de persoon. Als je joods bent kun je hier makkelijker mee wegkomen. Sterker nog, dan kun je het zelfs tot op zekere hoogte ridiculiseren (Zie Mel Brooks). Maar misschien moet je een stapje terug. Als jij een liefdesverhaal wil vertellen tijdens een dramatische periode waarin mensen in kampen zitten etc. Waarom zou je dan specifiek noemen dat het over nazi-Duitsland en de concentratiekampen gaat? Maak het tijdlozer. Of wil je hip zijn, verplaats het dan naar Noord-Korea dat nu in dezelfde omstandigheden leeft. Je moet bedenken of het je gaat om het verhaal of de specifieke context. Het werkt beter wanneer de context geloofwaardig is en een zekere meerwaarde geeft.

@A.Kroeze: Eerlijk gezegd, ik vind het onzin. Ja, WWII is zeventig jaar geleden ten einde gekomen. Dat betekent helemaal niets. Het blijft een enorme impact op ons hebben. Je kan een jongere zelfs bewonderen dat hij/zij nog altijd geïnteresseerd is in die periode, bereid is om er over te leren. Dat blijft beter dan jongeren die nauwelijks nog weten wat er nu allemaal precies gebeurd is. @Ovidia: een mens blijft een mens, zelfs bij grote tragedies wordt nog de liefde gevonden. Misschien zelfs intenser, daar de dreiging extreem is. Je moet opletten dat je de achtergrond niet banaliseert, maar laat je er niet van weerhouden.

Ik vind het bepaald ongezond dat een tamelijk jong iemand uitsluitend over een oorlog schrijft die al meer dan zeventig jaar geleden is geëindigd. Het doet vermoeden dat u een derdegeneratieslachtoffer bent. Als ik familie van u was, zou ik mij ernstig zorgen maken. A.Kroeze

Mijn beste man, Ik weet niet hoe oud u precies bent. Al wat ik weet is dat een volwassen persoon al wel het fatsoen hoort te hebben, om een ambitieus meisje van amper zeventien NIET zo de grond in te stampen of zonder geldige reden geestelijk labiel te noemen. Ik stel voor dat u gewoon uw luiertje gaat verschonen en voortaan niet meer zo'n denigrerende opmerkingen achterlaat op forumvragen. En nee dank u, dit bericht heeft geen grammaticale en/of inhoudelijke correctie nodig. Het beste.

Je moet opletten dat je de achtergrond niet banaliseert, maar laat je er niet van weerhouden.

Zal ik doen! Bedankt voor het advies, ik zal het zeker in acht nemen! :)

Kunnen jullie me meer uitleg geven? Of jullie mening? Is liefde in zulke omstandigheden verkeerd of verdient een dergelijk verhaal een kans?

Is dat die roman die zich moest gaan afspelen in Breendonk en/of fictief kamp?: http://www.schrijvenonline.org/forum/alleen-voor-… Daar heb je best al wat meningen gekregen - tot het topic gesloten werd. Ik denk wederom niet dat de crux ligt in de mix liefde en concentratiekamp, want er zijn genoeg verhalen waarin die combinatie juist heel goed werkt. Ik denk dat het dit is:

Nu, in mijn roman worden de ontbering en onmenselijke levensomstandigheden uit de kampen meermaals benadrukt. Het scheiden van families en enkele expliciete martel-scènes, zijn elementen die in het boek worden behandeld. Ook seksuele intimidatie door de SS en de doodstrijd, zowel voor als tegen elkaar, passeren de revue.

Misschien moet de liefde benadrukt, en juist niet 'meermaals de ontbering en onmenselijke omstandigheden, de expliciete martel-scènes' en wat nog meer de revue passeert. Succes weer en groet.

Het is goed dat je je zorgen maakt, en zal je helpen om een goed verhaal te schrijven. Ik vind het bewonderenswaardig dat je je met een dergelijke grote thematiek bezig houdt en ik vind het een volwassen keuze. Ik maak me geen zorgen om je, omdat je juist volop bezig bent met je geweten, wat duidelijk wordt door je vraagstelling. Wat betreft gevoeligheden, die zijn er. Het is een moeilijk onderwerp om mooi over te schrijven. Iedere stem vertelt een eigen verhaal en laat iets zien van zichzelf op een bepaald moment. Misschien heb je over drie jaar geen zin meer om over oorlog te schrijven. Probeer het een en ander uit en kies goede proeflezers. Volgens mij kan een liefdesgeschiedenis wel, maar er zal altijd verdriet, wanhoop, diepe pijn en dergelijke in doorklinken. En onnoemlijke afschuw. Het is moeilijk om er geen 'verhaaltje' van te maken. Het is moeilijk om het goede en het kwade te laten zien en te torsen. Het kan te oppervlakkig worden of te gruwelijk. Dat is sowieso denk ik zo.

En Ovidia, ik denk dat A. Kroeze het goed bedoelt met je in bescherming willen nemen. Ik vind op zich dat het goed is dat je je verweert, maar dat over die luier vind ik tè! En A. Kroeze, ik vind dat je te ver ging met over derde generatie te praten. Waarom zou een jongere niet in de tweede Wereldoorlog geïnteresseerd kunnen zijn? Of zou je zelf motieven hebben waarom je daartegen bent? Ikzelf ben blij dat jongeren blijk geven van betrokkenheid. Ik hoop dat ze er wijs uit komen. Dat het zeventig jaar geleden is, is een kulargument.

Je moet je bedenken dat de holocaust misschien wel het best gedocumenteerde stukje geschiedenis is. Als je een verhaal schrijft dat niet strookt met de werkelijkheid, dan zul je daar op afgerekend worden. Het is en blijft immers een gevoelig onderwerp. Dan is dus de vraag wat je wil vertellen. Wil je echt schrijven over de holocaust, dan zul je die kilometers aan boeken door moeten nemen en daar een samenhangende context mee maken. Wil je echter de nadruk op specifieke elementen (liefde, marteling), dan werkt het wellicht beter om je daar op te focussen en de context van de holocaust los te laten. Als je schrijft over een kamp en ontberingen, dan denkt iedereen automatisch aan de tweede wereldoorlog. Maak je het nog iets ambivalenter, dan komt de ellende iets dichterbij, dan maak je een verhaal dat misschien op dit moment gebeurd (Noord Korea dus) of dat zomaar (weer) kan gebeuren. Hoe minder je er over verteld hoe beklemender het kan worden. En ik denk dat het een prima onderwerp is voor alle leeftijden. Alhoewel ik seks gezonder vind dan geweld.

En A. Kroeze, ik vind dat je te ver ging met over derde generatie te praten. Waarom zou een jongere niet in de tweede Wereldoorlog geïnteresseerd kunnen zijn? Of zou je zelf motieven hebben waarom je daartegen bent? Ikzelf ben blij dat jongeren blijk geven van betrokkenheid. Ik hoop dat ze er wijs uit komen. Dat het zeventig jaar geleden is, is een kulargument.

Hoezo, te ver? Nog vreemder vind ik de suggestie dat het denigrerend is te spreken van derdegeneratieslachtoffer. Denigrerend? (Ik heb de neiging hier nog tien vraagtekens achteraan te plakken.) Wie dat woord gebruikt, snapt het vermoedelijk nog steeds niet. De tragiek is nu juist dat de Holocaust via de generaties nog steeds doorwerkt. Je zult maar zo'n derdegeneratieslachtoffer zijn. (Dat lijkt mij trouwens een veel origineler en interessanter onderwerp.) Zij bestaan. Natuurlijk is het makkelijker een dergelijk probleem te ontkennen of te bagatelliseren. En er is natuurlijk een groot verschil tussen 'geïnteresseerd in' en 'uitsluitend willen schrijven over'. Ik zie interesse in de Holocaust ook niet direct als teken van betrokkenheid in het algemeen. Of als teken van volwassenheid. (Er bestaan heel wat middelmatige Hollywood-films rond dit onderwerp.) In Nederland wordt WOII - wíj waren slachtoffer dus wíj zijn goed - maar al te graag gebruikt om minder fraaie historische gebeurtenissen (de politionele acties in Indonesië bijv.) weg te poetsen. Maar voor wie graag in zwart-wit denkt, is het lekker makkelijk. vriendelijke groeten, A.Kroeze

In Nederland wordt WOII - wíj waren slachtoffer dus wíj zijn goed - maar al te graag gebruikt om minder fraaie historische gebeurtenissen (de politionele acties in Indonesië bijv.) weg te poetsen. Maar voor wie graag in zwart-wit denkt, is het lekker makkelijk.

Ik ken geen literair boek of film in Nederland die de oorlog laat zien als goed en kwaad. Ik herinner mij eigenlijk alleen maar boeken en films waarin alles grauw en grijs was, mensen waren eigenlijk altijd fout of ze nou bij de NSB zaten of niet. Waarom de politionele acties nooit een onderwerp zijn geworden vind ik overigens wel interessant. We stuurden denk ik geen denkers en schrijvers naar Indonesië.

In essentie lijkt me dit de vraag van topicstarter:

Zoals iedereen wel weet, is de Holocaust een uiterst gevoelig hoofdstuk uit de geschiedenis. Men moet dan ook zeer voorzichtig te werk gaan, bij het schrijven van een Holocaustroman. (...) ligt de drang naar genegenheid niet diep verankerd in de menselijke psyche? (...) Kunnen jullie me meer uitleg geven? Of jullie mening? Is liefde in zulke omstandigheden verkeerd of verdient een dergelijk verhaal een kans? Alvast bedankt voor jullie hulp!

Liefde is nooit verkeerd en alle verhalen verdienen een kans - dit gezegd hebbende, is het heel goed mogelijk dat bij mensen die aan het overleven zijn alleen die functies aangesproken worden die in der daad bijdragen aan dat overleven. Wat is liefde in dezen? Welke vorm(en) van liefde zie je voor je die je tot uitdrukking wilt laten komen in je verhaal? Romantische liefde, de verliefdheid incluis? De ontvangende of de gevende liefde? De erotische liefde? De fysieke behoefte? En hoe breng je die in relatie met de omstandigheden? Kunnen mannen en vrouwen bij elkaar komen in je concentratiekamp? Zo ja, wat doen ze samen? Zo nee, hoe proberen ze tóch bij elkaar te komen? Waarop is hun liefde gebaseerd? Dateert die van vóór het kamp? Hoe is de entourage: waar woonden die mensen, wat deden ze, hoe kwamen ze bij elkaar? Is de liefde in het kamp ontstaan? Hoe? Waar? Wat denken de personages elkaar te bieden te hebben of wat verwachten ze van elkaar? Veel vragen - en nog meer, bijvoorbeeld: hoe zie je het voor je dat je personages elkaar kunnen sterken in het kamp, en wat is je boodschap aan je lezers? - die je je kunt stellen wanneer dit je uitgangspunt is:

Wat mogelijk niet zo lekker zit bij de lezers, is dat het boek twee gevangenen volgt, die ten midden van alle ellende, verliefd worden en gesterkt door elkaar de alledaagse verschrikkingen van het kamp tegemoet gaan. Weliswaar worden deze twee personages, net zoals alle andere gevangenen uit hun omgeving, dagelijks geconfronteerd met de hel van het concentratiekamp.

Ha Ovidia, Ik zie je draadje met de vraagstelling. Besef dat alles wat je opschrijft, door iemand in de wereld, als incorrect, subjectief en dramatisch fout, zal worden gezien. Als je gaat schrijven met een bepaald publiek, dan wel een gemeenschap in gedachten, dan zul je zaken die binnen de doelgroep niet geaccepteerd worden uitvoerig moeten vermijden. Waarom ik dat vind is simpel. Je wil je verhaal recht aandoen voor het publiek waarvoor het bedoeld is. Thema's tijdens WII oorlogssetting, die niet kunnen, maar wel mooi verteld waren: - Inglorious bastards - Shindlers list - The bridge over the river quai - Verhaal over tweeling zusje waarvan 1 duits is opgevoed en de andere in nl (weet even de titel niet) (Bovenstaande lijstje is bijvoorbeeld kwetsend voor ofwel de duitsers, ofwel de japanners) Het thema dat je aanhaalt, twee gevangenen worden verliefd, lijkt me niet meer dan menselijk. De impact hoe een dergelijke relatie ontvangen zal worden licht aan de achtergrond van de karakters. Zijn ze allebei getrouwd, (gaan ze dus vreemd) hebben ze kinderen die dit niet willen, is hun familie ook in het kamp, zijn ze net hun familie verloren, is een van de foute kant (duits) en de andere van de goede kant, botsen hun geloofsovertuigingen (een is joods de ander een zigeuner) zijn het twee mannen / vrouwen etc. etc.

Wat mogelijk niet zo lekker zit bij de lezers, is dat het boek twee gevangenen volgt, die ten midden van alle ellende, verliefd worden en gesterkt door elkaar de alledaagse verschrikkingen van het kamp tegemoet gaan.

Nogmaals, als jij daar geen moeite mee hebt en inspiratie uit put om een verhaal te vertellen, dan moet jij dat doen. Als het een historische roman is, die feiten vermengt met het verhaal, dan moet dat accuraat zijn. Anders is en blijft het een verhaal wat een diepe impact op mensen heeft (of niet) De opmerkingen over leeftijd e.d. die gemaakt zijn in voorgaande stukken vind ik echter relevant. je kan jezelf afvragen wat je motivatie is voor het schrijven. Als je dat kan verbinden met je interne bezwaren, dan ben jij uiteindelijk ook in staat de keuze te maken om het nu wel of niet te doen, dan wel te wachten en het verhaal in je gedachte verder te laten rijpen. Zo is er een verhaal in mijn hoofd dat mijn Opa ooit één keer vertelde, toen hij een borreltje teveel ophad, wat ik graag nog eens wil opschrijven. het is daadwerkelijk gebeurd in WII maar wil dat verhaal bijvoorbeeld niet koppelen aan die periode, om zo een breder publiek te bereiken. Dat verhaal moet bijvoorbeeld ook nog meer rijpen voordat ik eraan ga beginnen. Succes en ik hoop dat je er wat aan mijn overdenkingen hebt.

Aanvulling Darkvalley: Dat verhaal heet 'De tweeling' van Tessa de Loo.

Ik denk dat de problemen van een beladen thema als concentratiekampen in de tweede wereldoorlog niet eens zozeer de combinatie met een liefdesgeschiedenis is. Als je een concentratiekamp niet realistisch genoeg wegzet, wordt je verweten dat je te nonchalant met de materie omspringt. Maar er zijn ook andere manieren waarop je nonchalant met een beladen thema om kan springen. Als je bijvoorbeeld heel erg je best doet om alle ontberingen in een concentratiekamp zo treffend mogelijk weer te geven en daarbij alles van seksueel geweld tot marteling uitvoerig uiteenzet, loop je kans dat je werk verandert in exploitatie. Teveel benadrukken hoe erg de situatie wel niet was, of dit op een manier doen die te schreeuwerig wordt of te weinig aan de verbeelding overlaat, zorgt ervoor dat je werk exploitatief overkomt. Onbedoeld loop je dan kans dat je werk een melodramatische, geschreven versie wordt van Ilsa, She-wolf of the SS (en volgens mij wil je dat niet). Wat precies de scheidslijn is tussen een aangrijpende liefdesgeschiedenis in de tweede wereldoorlog en platte nazisploitation, is denk ik een van de lastigste balansen in het uitwerken van je plan.