betekenisverschil in de vervoeging van een werkwoord

Ik zou zeggen: Iemand berekent en redeneert: hij/zij doet dat nu, maar het is niet noodzakelijk een karaktertrek. Iemand is berekenend en beredeneerd: hij/zij doet dat altijd, het is een karaktertrek.

Inderdaad, wat Hekate zegt. Je kunt de persoonsvormen wel omgieten tot karaktertrek, als je de context erop aanpast: 'Je kent Pietje toch? Pietje berekent en beredeneert.' In dit specifieke geval zou je denk ik kunnen zeggen dat er minder betekenisverschil is met 'Je kent Pietje toch? Pietje is berekenend en beredenerend.' Maar dat is één specifiek geval, geforceerd door de conetxt, terwijl over het algemeen de twee vormen twee verschillende betekenissen hebben.

het gaat telkens om essentiële kwaliteiten, zowel in het eerste als in het tweede geval iemand berekent en beredeneert altijd en iemand is altijd berekenend en beredenerend welk verschil proef je dan nog?

In mijn ogen zit er ook wel nuanceverschil in de betekenis van de woorden, door het gebruik waarschijnlijk. Bij "iemand berekent" denk ik veel eerder aan iemand die daadwerkelijk staat te rekenen, met cijfertjes, terwijl "berekenend" zijn m.i. bijna altijd in de figuurlijke zin wordt gebruikt.

OK, ik mag dus besluiten dat het een gevoelskwestie is.

Berekent = een vervoeging 1e pers t.t. van het werkwoord berekenen Berekenend = een bijvoegelijk naamwoord Het eerste beschrijft dus iets dat iemand nu doet en dat niet noodzakelijkerwijs in het verleden of de toekomst nog gedaan hoeft te worden, het tweede beschrijft een eigenschap van iemand, in dit geval. Wbt beredeneren, beredeneert is idem berekent, beredenerend bestaat volgens mij (nog) niet als woord ;) De Van Dale vermeldt het in ieder geval niet.

Wbt beredeneren, beredeneert is idem berekent, beredenerend bestaat volgens mij (nog) niet als woord.

De Van Dale vermeldt geen vervoegingen, maar berederen is toch zeker een bestaand werkwoord? Dus kun je het net als berekenen probleemloos vervoegen tot het bijvoeglijk gebruikt voltooid deelwoord: beredenerend.

Wbt beredeneren, beredeneert is idem berekent, beredenerend bestaat volgens mij (nog) niet als woord.

De Van Dale vermeldt geen vervoegingen, maar berederen is toch zeker een bestaand werkwoord? Dus kun je het net als berekenen probleemloos vervoegen tot het bijvoeglijk gebruikt voltooid deelwoord: beredenerend.

Online wel in ieder geval (onder woordvormen). Maar je zult gelijk hebben, ik was zelf ook verbaasd dat ik het niet kon vinden. Het is in ieder geval geen werkwoord in dat geval maar ook net als berekenend dan een bijvoeglijk naamwoord. (Ik weet niet wat de normen van Van Dale wat dat betreft zijn; berekenend staat er wel als apart lemma in, beredenerend niet)

--- dat was er eentje teveel, traag internet hier ---

(Ik weet niet wat de normen van Van Dale wat dat betreft zijn; berekenend staat er wel als apart lemma in, beredenerend niet)

Dat lijkt me omdat het bijvoeglijk naamwoord berekenend een andere betekenis heeft dan het werkwoord berekenen. Als bijvoeglijk gebruikt voltooid deelwoord van berekenen: Piet maakte zijn wiskundehuiswerk tijdens het ontbijt. Al berekenend stopte hij zijn lepel cornflakes bijna in zijn neus. Als bijvoeglijk naamwoord: Piet is een berekenende jongeman. Hij zou nooit voor de lol zijn lepel in zijn neus proppen. Bij 'beredeneren' heb je dit probleem niet.

berekenend en beredenerend zijn toch onvoltooid deelwoord en niet voltooid, of ben ik nu gek? @ Diana welk probleem stelt zich niet bij 'beredeneren'?

het gaat telkens om essentiële kwaliteiten, zowel in het eerste als in het tweede geval iemand berekent en beredeneert altijd en iemand is altijd berekenend en beredenerend welk verschil proef je dan nog?

Ik zou in de eerste zin toch nog zeggen dat hij dat wel doet, maar dat het niet per se een karaktertrek is, dat het misschien iets is dat hij heel bewust doet of aangeleerd is, terwijl het in de tweede zin een aangeboren karaktertrek is, hij IS zo. Maar dan zou ik de altijd sowieso weghalen uit die zin, dat spreekt vanzelf.

Oh, ja voltooid, wat je zelf, Hilde. Het 'probleem' dat berekenend twee betekenissen heeft, bedoelde ik.

Ik zou in de eerste zin toch nog zeggen dat hij dat wel doet, maar dat het niet per se een karaktertrek is, dat het misschien iets is dat hij heel bewust doet of aangeleerd is, terwijl het in de tweede zin een aangeboren karaktertrek is, hij IS zo. Maar dan zou ik de altijd sowieso weghalen uit die zin, dat spreekt vanzelf.

Hekate, je raakt hier de essentie van mijn vraag: de kwestie is dat het bij beide personen ALTIJD zo voorkomt, het is bij beiden een karaktertrek. Blijkt dat uit de formulering? Objectief weet ik het nog steeds niet.

Het 'probleem' dat berekenend twee betekenissen heeft, bedoelde ik.

Dus: berekenen heeft twee betekenissen en je nuanceert door te zeggen 'berekent' en 'berekenend' en beredeneren heeft maar één betekenis. Bedoel je dat?

Mnee, nouja, ik was eigenlijk een beetje off topic aan het gaan, want mijn opmerkingen hadden niet echt meer betrekking op je beginvraag. De tweeledige betekenis heeft weinig van doen met het verschil tussen de twee zinnen die je in de openingspost aangaf.

Is er een inhoudelijk betekenisverschil tussen 'iemand berekent en beredeneert' en 'iemand is berekenend en beredenerend' ? Omdat ik er al zo'n pittige discussie over heb opzitten in een groep van twaalf, en we er maar niet uitkomen, gooi ik het hier op het forum in een apart topic. Ik ben benieuwd naar jullie reacties.

Ik zou zeggen dat 'iemand die berekent en beredeneert' dat in een specifiek geval doet: hij berekent bijvoorbeeld de totaalsom van een aanschaf en beredeneert of hij ertoe wil overgaan (hij argumenteert, zet de voors en tegens van de aankoop tegen elkaar af en neemt dientengevolge een besluit). Wanneer iemand 'berekenend en beredenerend' is, dan doet hij dat niet in één, maar in veel meer situaties, misschien wel altijd, Hij is uit op effect. Hij heeft het innerlijk argumenteren tot gewoonte gemaakt en in dienst van zijn eigen voordeel gesteld. Leuk, zo woordvlooien.

dankjewel Thérèse, dus berekenen en beredeneren als de situatie zich voordoet en berekenend en beredenerend ongeacht of zich de situatie voordoet woordvlooien ja zolang we maar niet teveel jeuk krijgen ;)