Toch een stuk op proeflezen zetten, zou ik haast zeggen. Het zou zomaar kunnen dat je nog van alles kunt leren op gebied van alineaopbouw, omschrijving, dialoog en weet ik wat al niet meer. Om daarachter te komen hoeft niemand je héle verhaal te lezen, dat wordt meestal al duidelijk in, pak 'm beet, 4500 tekens (hé, das toevallig!). Maar als dan blijkt dat je fragmenten helemaal lekker lopen en er dus echt op proeflezen niets te halen valt, dan zul je inderdaad een proeflezer moeten vinden die het geheel voor je wil gaan lezen. Die zijn er wel, je kunt hier een oproep plaatsen en dan aanbieden om het verhaal van iemand anders te proeflezen, bijvoorbeeld.

Goeie tips van Diana hierboven. En bedenk: zelfs al laat je alles proeflezen, dan nog zul je zelf aan de slag moeten om de feedback van de proeflezer te verwerken. Als je een goede proeflezer hebt, zul je ontdekken dat je misschien wel hele hoofdstukken moet schrappen of herschrijven. Door een stuk op Proeflezen te zetten, krijg je al heel snel een indruk van de staat van je tekst en de valkuilen waar je wel of niet in valt.

Proeflezers zoeken voor een langer stuk hoeft niet zo heel moeilijk te zijn: heb je vrienden, familie of kennissen die van fantasy houden en bovenal kritisch zijn? Als je namelijk op zo'n manier aan proeflezers wilt komen, moet je degenen nemen waarvan je weet dat ze je eerlijk beoordelen. Eigenlijk moet het persoonlijk kennen van de schrijver niet van invloed zijn. Liever een vriend die je heel eerlijk vertelt hoe het is, dan een vriend die jou alleen maar wilt sparen en dus mild is in zijn commentaar. Om die reden wordt het vaak afgeraden om proeflezers te zoeken in de eigen vriendenkring, omdat die toch meestal bevooroordeeld zijn. Maar als je vrienden hebt waarvan je weet dat ze dat van zich af kunnen zetten, die durven kritiek te geven, dan kan het prima. Ik heb zelf het geluk dat ik ben bevriend met mensen die zelf ook schrijven en het belang van eerlijke kritiek begrijpen. Zij willen alleen maar dat ik beter wordt. De vriendschap is daarbij juist handig: ze durven mij kritiek te geven, omdat ze weten hoe ik reageer. Heb je geen vrienden die hieraan voldoen, dan moet je misschien op zoek naar andere proeflezers. En tja, veel doen dat niet voor niets. Maar misschien kun je met een andere schrijver (hier op het forum misschien, kijk bij oproepen!) een wisselruil doen: jij proefleest voor hem/haar, en hij/zij voor jou.