moderne technieken in een hedendaagse detective

Hoe je een detective schrijft die zich in het heden afspeelt? Je plaatst het in een postapocaliptische wereld waarin er geen infrastructuur meer is om testen mogelijk te maken. Of je smoest dat de DNA-testen erg lang op zich laten wachten door een verwerkingsfout en daardoor moet jouw detective de zaak oplossen in afwachting van testresultaten. Of, en dit is wat ik je eigenlijk zou aanraden: research doen. Misschien ken je iemand die resercheur is, of met resercheurs werkt, of misschien ken je iemand die iemand kent die... dan kun je het mensen op de man af vragen. Of je koopt er een goed boek over, of je zoekt het internet af.

Verdiep je er gewoon in, onderzoek het. Ieder verhaal heeft kennis nodig. Dat kan parate kennis zijn, of opgezochte. Of vraag het na. Ik ben eens voor een thriller naar een ambulancepost gereden en heb de verpleegkundigen het hemd van het lijf gevraagd. Vonden ze prachtig. Ik heb meestal veel meer woorden onderzoek dan verhaal. In het geval dna-testen: zo lastig is dat niet. De gemiddelde lezer snapt daar ook de ballen van. Een dna-profiel komt overeen of niet. Dna zit in ieder stukje van je lijf, dus in haren of een huidschilfer, of een stukje wangslijmvlies. Ik zou het hele onderzoek niet noemen, gewoon zeggen: je dna is getest, je bent de dader.

* titel ingekort *

Tip: kijk eens op televisie een aantal afleveringen van CSI, NCIS en meer van dergelijke series; daar krijg je een aardig beeld van dna-testen en dergelijke.

Tip: kijk eens op televisie een aantal afleveringen van CSI, NCIS en meer van dergelijke series; daar krijg je een aardig beeld van dna-testen en dergelijke.

Neeeee! Verder van de werkelijkheid kun je niet zitten. Basseer je alsjeblieft niet op Amerikaanse tv-series =/

Tip: kijk eens op televisie een aantal afleveringen van CSI, NCIS en meer van dergelijke series; daar krijg je een aardig beeld van dna-testen en dergelijke.

Neeeee! Verder van de werkelijkheid kun je niet zitten. Basseer je alsjeblieft niet op Amerikaanse tv-series =/

En zeker niet op CSI. Daar lopen ze over de plaats delict zonder beschermende kleding. Hoe krijg je extra dna-profielen tussen de rest van de zooi door... Er zijn genoeg boeken die geschreven zijn door mensen die zelf in het vak zitten/zaten. (Thrillers, bedoel ik dan.) Meestal staat dat op de achterkant wel vermeld. Ik kan zo niet op voorbeelden komen, maar misschien iemand anders wel. Dan heb je een idee hoe gedetailleerd er op ingegaan wordt door mensen die het écht weten.

Kijk wat je wilt schrijven. De detective in de Engelse thrillers is een politiefunctionaris. In Nederland niet. Je hebt hier bijvoorbeeld bedrijfsdetectives en privé-detectives. Die worden ingehuurd om iets op te sporen (frauderende medewerkers, bedrijfsspionage, vreemdgaande partners, weggelopen pubers). Hun budget is meestal beperkt en ze hebben niet zomaar toegang tot een DNA-laboratorium. Ze moeten dus terugvallen op oude technieken. Dat werkt hetzelfde voor journalisten en anderen die opsporingswerk doen en geen warme banden hebben met de politie. In Baantjer (in de boekenserie De Cock) gaat het er tamelijk ouderwets aan toe omdat De Cock een oude man is die zich aan oude methoden houdt. Hij wil niet alleen bewijs zien, hij wil ook een bekentenis van de dader EN een motivatie (waarom is de misdaad begaan). In veel verhalen draait het om het zoeken naar de motivatie. Daar zijn over het algemeen geen moderne technieken bij nodig. Merk op dat De Cock en Vledder in de boeken nooit een vuurwapen gebruiken. Je kunt je detective op een biblebelt-achtige plaats laten afspelen waar zowel de detective als de rest van de mensen een religieuze afkeer heeft van DNA-technieken. En dat ze er trots op zijn om zaken zonder die technieken op te lossen. Een mogelijkheid is om je detective te laten informeren: "Detective, de uitkomst van het lab is binnen. Het DNA komt overeen met de dat van de eerste dader." Hoe dat uitgevogeld is, hoef je dan niet te melden. In de bundel Stille getuigen hebben diverse Nederlandse thrillerschrijvers samengewerkt met het Nederlands Forensisch Instituut om een spannend verhaal te schrijven dat op moderne technieken is gebaseerd. Daniëlle Hermans is met haar roman Stille getuigen een serie begonnen over het werk van het NFI, in samenwerking met een of meer medewerkers van het instituut.

Setting, zoals Schlimazlnik zegt, is hierbij alles. Je kunt er voor zorgen dat de misdaad zich op een plaats afspeelt waar de detective geen toegang heeft tot technische ondersteuning. Stel je voor dat het zich afspeelt op een waddeneiland dat door een storm is afgesneden van het vasteland. Ook kan de HP een particulier zijn. Die heeft geen toegang tot DNA onderzoek. En als de politie hem ook nog eens niet gelooft, moet de HP het zelf uitzoeken zonder dat er ooit een lab aan te pas komt. Weer een andere optie is dat je het DNA onderzoek of andere technische hulpmiddelen wel gebruikt maar dat het niet helpt: "Inspecteur, de resultaten van het DNA onderzoek zijn binnen. We hebben geen match in het systeem." "Verdraaid, Jansen. Dan moeten we het maar met ouderwets politiespeurwerk oplossen!"

Als er geen (geschikt) DNA gevonden wordt, kan er ook geen onderzoek worden gedaan. Dat is misschien nog wel interessanter, want dan heb je te maken met een dader die heel precies te werk is gegaan.

Misschien dat ik nog iets mag opperen? Je hebt meer kennis nodig voor een detective dan hoe DNA onderzoek wordt uitgevoerd. Weet je de rest wel? Het lijkt me namelijk, dat als je niet weet hoe je DNA onderzoek moet omzeilen, je ook je plot niet compleet hebt. En dus ook nog niet weet wat je allemaal moet weten voor je verhaal. Ik adviseer je om eerst je verhaal eens in synopsis vorm uit te werken, schrijf een a4tje met daarin het begin, einde en daar tussen de belangrijkste wendingen. Als je dat overzicht hebt, kun je ook beter bepalen wat je eventueel nog moet researchen.