Checklist voor manuscriptbeoordeling

Het moet wel duidelijk zijn voor de schrijver en checker hoe de lijst bedoeld is. Ik zou nooit op een checklist manier reageren in proeflezen en dat heb ik Leonardo ook nog nooit zien doen. Bovendien is het schijnbaar best moeilijk om tabellen toe te voegen in proeflees reacties :-) Misschien is het wel een idee om het aan te duiden als ´verbeterpunten´ , in plaats van negatieve checks.

Het is geen afvinklijst. Dat kan m.i. ook niet, omdat daarvoor de elementen te complex zijn. Ook is er onvermijdbaar overlap: als een HP de conflicten niet goed weet op te lossen, ligt dat aan zijn karaktertrekken, aan slechte scènes, of aan de aard van de plotcomplicaties? Voorlopig benader ik dat als een academische discussie en ik hoop door fb op de lijst en de gids het systeem als zodanig te verbeteren in de loop der tijd. In dit stadium is het format (skelet) van belang om het adequaat van content (vlees) te voorzien. Het is basaal een integratie van een checklist en een vastleggingsformulier. Als je het als afvinklijst handig vindt, prima! Als je beoordelingen erin vastlegt zonder de vragen als leidraad te gebruiken, ook goed.

De reden die Xuchiejlala noemt voor het benoemen van positieve punten in een beoordeling is een andere. Namelijk dat het benoemen van alleen negatieve checks de beoordeelde kan ontmoedigen. Zo zie ik feedback via een checklist niet, als iets dat mij kan ontmoedigen, maar als een tool. Iets waarmee ik een ander snel mijn ms kan laten checken, liefst meerdere mensen. Ik zou dan minder tijd van hen in beslag nemen en alleen dat feit al als zeer positief ervaren. Proeflezen op alle punten, pos en neg, zou ik door een persoon laten doen die bereid is meer tijd te steken in een uitgebreidere analyse. Maar dat is hoe ik het zie. Ik voel mij zeker genoeg over mijn tekst om toch na feedback en checks bij mezelf en mijn schrijfstijl te blijven. Dat geldt niet voor iedereen, dat realiseer ik me Daarom denk ik dat het een goed idee zou zijn om duidelijk het doel en format van zo´n checklist aan te geven, bijvoorbeeld in de inleiding van het document zelf.

Misschien heb ik dan meer moeite met het hele idee van een checklist an sich. Het zal best een snelle en efficiënte manier kunnen zijn om een manuscript te beoordelen, maar wat als ik geen snelle en efficiënte manier wil? :P Voor mij zou zo'n snelle checklist niet werken, niet voor mijn eigen manuscript en ook niet voor een ander. Ik wil daar zelf toch uitgebreider op ingaan. Als er in die checklist staat: - Dialoog, goed, positief, check (vinkje). Wat heb ik daar dan aan? Wat is er dan precies goed aan? Is het door het verhaal overal net zo goed of alleen in dat ene hoofdstukje? En wat als je een hele checklist terugkrijgt met van de 10 punten 7 punten met een negatieve score? Wat heb ik daar dan aan? Dan weet ik dat ik slecht ben in personage-ontwikkeling, dat mijn dialoog slecht is, dat ik weinig show of tell gebruik enz.. En dan? Wat moet ik daar verder mee doen als ik niet precies weet waar, hoe en wat? Als er een vinkje zou staan inclusief een uitleg en een citaat, dan kun je daar al wat meer mee. Maar dan neig je wel al richting een uitgebreidere checklist. ..

De reden die Xuchiejlala noemt voor het benoemen van positieve punten in een beoordeling is een andere. Namelijk dat het benoemen van alleen negatieve checks de beoordeelde kan ontmoedigen. Zo zie ik feedback via een checklist niet, als iets dat mij kan ontmoedigen, maar als een tool. Iets waarmee ik een ander snel mijn ms kan laten checken, liefst meerdere mensen. Ik zou dan minder tijd van hen in beslag nemen en alleen dat feit al als zeer positief ervaren. Proeflezen op alle punten, pos en neg, zou ik door een persoon laten doen die bereid is meer tijd te steken in een uitgebreidere analyse. Maar dat is hoe ik het zie. Ik voel mij zeker genoeg over mijn tekst om toch na feedback en checks bij mezelf en mijn schrijfstijl te blijven. Dat geldt niet voor iedereen, dat realiseer ik me Daarom denk ik dat het een goed idee zou zijn om duidelijk het doel en format van zo´n checklist aan te geven, bijvoorbeeld in de inleiding van het document zelf.

Misschien heb ik dan meer moeite met het hele idee van een checklist an sich. Het zal best een snelle en efficiënte manier kunnen zijn om een manuscript te beoordelen, maar wat als ik geen snelle en efficiënte manier wil? :P Voor mij zou zo'n snelle checklist niet werken, niet voor mijn eigen manuscript en ook niet voor een ander. Ik wil daar zelf toch uitgebreider op ingaan. Als er in die checklist staat: - Dialoog, goed, positief, check (vinkje). Wat heb ik daar dan aan? Wat is er dan precies goed aan? Is het door het verhaal overal net zo goed of alleen in dat ene hoofdstukje? En wat als je een hele checklist terugkrijgt met van de 10 punten 7 punten met een negatieve score? Wat heb ik daar dan aan? Dan weet ik dat ik slecht ben in personage-ontwikkeling, dat mijn dialoog slecht is, dat ik weinig show of tell gebruik enz.. En dan? Wat moet ik daar verder mee doen als ik niet precies weet waar, hoe en wat? Als er een vinkje zou staan inclusief een uitleg en een citaat, dan kun je daar al wat meer mee. Maar dan neig je wel al richting een uitgebreidere checklist. ..

Het ging mij om waarbij je de de beoordelingen zou willen. Ik hoef niet per se een beoordeling bij een element dat door meerdere lezers zou worden gecheckt als goed. Ik zou liever een beoordeling krijgen op verbeterpunten. Dat zou ik dan trouwens gewoon aangeven bij degene die de checklist invult, en die de beoordelingen schrijft. De realiteit is nu eenmaal dat een manuscript beoordelen tijd kost. Die tijd kun je niet zomaar van iedereen vragen. tenzij je er voor betaalt bij een bureau. Zelfs bij schrijfwedstrijden is er zelden een juryrapport, terwijl ik dat juist zo graag zou inzien, vooral als ik de shortlist haal. Als je weet wat de punten zijn waar lezers, en dan vooral vakmensen, in jouw verhaal op vastliepen, dan kun je tenminste echt iets verbeteren. Of jezelf verdiepen in dat zwakke punt in je schrijfstijl, waarvan je niet eens wist dat je het had. Voorbeeld: Stel je voor dat je 5 mensen je ms laat lezen, en bij allemaal komt naar voren dat je hp niet goed uitgewerkt is, maar je verhaallijn heel goed. Of iets anders consistents wat je vrij makkelijk in je ms zou kunnen bijwerken. Je moet het alleen maar even weten.

@Mirandala goed punt :) Ik heb de checklist van @Leonardo gezien en die zag er niet uit als een afvinklijst, maar als een checklist waar je op bepaalde elementen commentaar kan geven, zowel positief als negatief. Het ligt dan aan de beoordelaar waar hij zelf meer aandacht aan zou willen besteden: alleen de negatieve kanten of ook de positieve kanten (als die beide voorkomen natuurlijk). Tenzij de beoordeelde hier zelf iets over heeft aangegeven, bijvoorbeeld waar hij de focus op wil hebben. Ik denk dat degene die zijn manuscript graag beoordeeld zou willen hebben, zelf goed moet aangeven wat hij graag zou willen en wat hij verwacht, dan kom je er beiden goed vanaf. Scriptplus heeft bijvoorbeeld een lijst opgesteld (klik hier voor de lijst) die de auteur bij een beoordeling mee moet sturen. Zo krijg je alvorens je begint al een beeld van de auteur en zijn eventuele wensen, vaardigheden en verwachtingen waar je dan op in kan haken.

@Mirandala goed punt :) Ik heb de checklist van @Leonardo gezien en die zag er niet uit als een afvinklijst, maar als een checklist waar je op bepaalde elementen commentaar kan geven, zowel positief als negatief. Het ligt dan aan de beoordelaar waar hij zelf meer aandacht aan zou willen besteden: alleen de negatieve kanten of ook de positieve kanten (als die beide voorkomen natuurlijk). Tenzij de beoordeelde hier zelf iets over heeft aangegeven, bijvoorbeeld waar hij de focus op wil hebben. Ik denk dat degene die zijn manuscript graag beoordeeld zou willen hebben, zelf goed moet aangeven wat hij graag zou willen en wat hij verwacht, dan kom je er beiden goed vanaf. Scriptplus heeft bijvoorbeeld een lijst opgesteld (klik hier voor de lijst) die de auteur bij een beoordeling mee moet sturen. Zo krijg je alvorens je begint al een beeld van de auteur en zijn eventuele wensen, vaardigheden en verwachtingen waar je dan op in kan haken.

Helemaal mee eens. Ik heb Leonardos list ook gezien nu en het mooie ervan is inderdaad dat je deze kan gebruiken op verschillende manieren. Dus ook als afvinklijst of voor uitgebreidere beoordelingen. Hoe dan ook een aanwinst voor ieder, mits juist gebruikt. Je link kan ik niet openen op mijn telefoon, ik ben wel nieuwsgierig! Als ik vannacht thuis kom download ik het. Groetjes!

- Verwijderd -

Xu, je mag niet zomaar een tekst van iemand anders kopiëren (auteursrecht), ook niet op SO. Een link naar Script+ is goed. Ik denk dat je die lijst even verwijderen moet.

@Thérèse Oeps, even niet bij stil gestaan. Meteen gedaan! Sorry @Mirandala, dat wordt toch tot vannacht wachten :P

Ik heb 'm natuurlijk wel nog even superslick gec&pt ;-) Ja dat is inderdaad handig , Xuchiejlala. Zo'n vragenlijst voorkomt vast misverstanden.

De checklist van Leonardo: briljant idee. De valkuil die ik zie is al verwoord door:

Dat is eigenlijk wat ik bedoel dat je de checklist moet weten te hanteren. Bijvoorbeeld "contrast in de kleuren" is iets dat je moet beoordelen. Dat contrast is er hier nauwelijks, maar dat is niet fout, in tegendeel, het versterkt het achterliggende gevoel van het schilderij, de boodschap die overgebracht moet worden. Vertaald naar tekst kun je hetzelfde denken over "dialogen" of "ronde personages" en dergelijke. Je kunt wel kijken of ze er zijn of niet, maar het ontbreken ervan maakt het niet per definitie een slecht verhaal. Daarvoor moet je het geheel bekijken en nagaan hoe het (ontbreken ervan) er in past. En om te weten wat dat geheel is en wat je perceptie ervan is, is dus die samenvatting noodzakelijk.

Het punt met elke beoordeling is, en ik pak de gehanteerde beeldspraak er weer bij: kleuring. Iedereen vormt in zijn hoofd een beeld van wat hij leest, geeft een stem en diepte aan de karakters doordat onbewust dingen worden ingevuld. Dat is enerzijds de kracht van "show, don't tell", anderzijds wordt elke objectieve beoordeling daardoor in meer of mindere mate subjectief ingevuld. Bij een professionele manuscriptbeoordeling, zoals ik zelf heb ervaren, wordt inhoudelijk commentaar gegeven op de punten die er uitgesprongen zijn. De reacties worden met name op de hoofdpunten als plot, karakter, verhaallijn, spanningsopbouw enzovoort gegeven zonder dat je als schrijver weet of alle punten aan bod zijn geweest. Daarbij blijft het punt van objectief/subjectief staan. Mijn reactie met meerdere proeflezers is dat ze bepaalde elementen tegengesteld beoordelen. De reactie aan de hand van een checklist geeft een totaal beeld. Bij reacties van (ervaren proeflezers die volgens dezelfde checklist werken komen de goede en slechte (minder goede) punten van een verhaal bovendrijven. Kortom: goed initiatief.

Voor de trouwe volgers van deze draad kan ik mededelen dat de eerste volledige (althans enigszins leesbare) draft nu beschikbaar is. Ik ben tevreden met het resultaat, al was het natuurlijk weer meer werk dan ik aanvankelijk dacht, en ik heb tussentijds bemoedigend commentaar gekregen. Ik heb hem naar enkelen verstuurd voor commentaar. Mocht iemand alsnog interesse hebben de draft te zien en te becommentariëren, stuur me dan een pb.

Jouw topic en alle reacties zijn nu al zeer waardevol voor mij. Dankjewel voor het initiatief en terwijl ik zing " With a Little Help from My Friends " is toch echt veel mogelijk.