De lezer als (mede)corrector / redacteur

Nee zeg, ik moet er niet aan denken. Al in een pril, creatief stadium mensen erbij betrekken bij het vormen van je 'embryo', nee. Een selecte groep goede, fijne proeflezers die ik zelf uitgekozen heb en die het pas lezen nadat ik een versie heb geschreven waar ik tevreden over ben, en 1 of 2 mensen van de uitgeverij, dat vind ik genoeg. Dit klinkt als een goede stunt om meer je publiek erbij te betrekken, lezers aan je te binden; dan werkt dit denk ik prima, maar voor mij zou het niets zijn.

Het is maar net wat je wil. Mij zou het niet bekoren. Liever werk ik samen met één iemand aan wiens visie ik waarde hecht en die oprecht zijn mening geeft.

Ik zou dit wel bij mijn laatste versie willen doen, de versie waar al een redacteur overheen is gegaan, gewoon om te kijken of lezers nog wat kunnen toevoegen wat door mij en de redacteur over het hoofd is gezien. De laatste drukproef zeg maar waarin nog veranderingen aangepast kunnen worden. Als ik dan bijvoorbeeld een ambulancebroeder een schouder uit de kom laat zetten en iemand die van beroep ambulancebroeder is zegt: 'Dat mag ik niet doen, dat laten wij aan de dokter over. Ondertussen doen wij dit en dat', dan is dat natuurlijk erg prettig als zoiets van te voren aangehaald wordt, maar volgens mij heb ik zoiets niet nodig voor de geloofwaardigheid van mijn personages of de structuur van mijn verhaal. Voor schrijftechnische dingen stel ik voldoende vertrouwen in de redacteur, maar voor feiten zoals het voorbeeld met de ambulancebroeder zou het wel fijn zijn. Maar dan vraag ik me af of zoiets dan ook niet een kwestie is van onvoldoende research van de kant van de auteur?

Wat een grappig woord 'ambulancebroeder'. Hier heet dat ambulancier.

Ambulancier klinkt wel mooier :)

Als ik schrijf over een Audi is het aan mij als schrijver om research te doen (om domme fouten te voorkomen). Schrijven naar 'kleine, maar terechte aanmerkingen van recensenten' vind ik zelf-verraad. Iemand die jouw werk in luttele zinnen kan maken of breken moet je niet nóg meer macht geven. Lezers en recensenten jouw boek laten corrigeren/becommentariëren/schrijven vóór publicatie (vol taal-, stijl-, opmaakfouten en zelfs zonder dat het helemaal af is!): gemakzuchtig of een uitgekiende marketingstrategie? Ik denk beiden. Wat blijft er van jouw 'unieke kind' over als je het modelleert naar ieders wens?

Het lijkt me niet handig, omdat er voldoende mensen zijn die iets roepen, maar je weet niet of ze weten waar ze het over hebben. Het is niet zo dat wat het meest geroepen wordt ook de waarheid is. Je kunt beter naar een specialist stappen en vragen of het klopt.

Het lijkt mij wel een aardig experiment, om op deze crowdsourcing manier aan proeflezers te komen. Het is ongetwijfeld deels ook een marketingactie, lijkt me niets mis mee. Of het gemakzuchtig is betwijfel ik, dit gaat veel werk opleveren, alle meningen (het zullen er hopelijk veel meer zijn dan wanneer je zelf een paar proeflezers vraagt) vergelijken, keuzes maken, feiten checken etc. Ik neem aan dat ze verstandig zijn en niet zonder meer naar de meerderheid luisteren zoals waar Schli bang voor is. Ben benieuwd hoe dit afloopt.

Ik vraag ook wel eens lezers te proeflezen voor me, maar niet zo in het wilde weg. Dan haal je jezelf misschien wel erg veel werk op de hals. De allerbeste proeflezers, zo is mijn ervaring althans, zijn overigens collega-schrijvers. Die hebben veel meer oog voor verhaallijnen, karakters of details die niet kloppen of beter kunnen dan de gemiddelde lezer. Maar er lijkt me niet echt iets mis met zo'n actie. Alles om het boek beter te maken. Met Fae's opstelling kan ik niet zo veel. Je hebt zelf natuurlijk nooit de wijsheid in pacht. Bij mij is alle input om mijn werk op een hoger plan te tillen welkom.

Het lijkt me niet handig, omdat er voldoende mensen zijn die iets roepen, maar je weet niet of ze weten waar ze het over hebben. Het is niet zo dat wat het meest geroepen wordt ook de waarheid is. Je kunt beter naar een specialist stappen en vragen of het klopt.

Het is nog nooit vertoond, maar ik heb het 100% eens met Schli.

Het is natuurlijk de kunst om iemands werk zó te becommentariëren / beïnvloeden dat het werk er beter van wordt. Tegelijkertijd wil je als schrijver - althans ik - met het beste voor de dag komen, niet met verworpen versies die iedereen online al heeft kunnen lezen. Mijn gekillde darlings, mijn herhalingen, mijn zinloze uitweidingen - ik deel ze met de intimiteit van mijn prullenbak. Niet met mijn lezers. Is dat iets van schaamte? Of ben je de schaamte voorbij wanneer je de betrokkenen aan de andere kant van het proces (lees: de lezers) erbij betrekt vóór je je scheppingsproces afgerond hebt? En weer tegelijkertijd: wanneer lezers al in de prefase bij het boek betrokken zijn, waarom zouden ze het dan nog kopen? Misschien omdat hun naam vermeld wordt? Misschien omdat het stimulerend werkt, om met anderen aan een productie te werken?

Het is nog nooit vertoond, maar ik heb het 100% eens met Schli.

.... ik ben benieuwd hoe de zin verder gaat

@ Thérèse Commercieel gezien lijkt het me toch wel listig. Je maakt lezers immers misschien wel nieuwsgierig naar de uiteindelijke versie en of ze iets van hun invloed daarop terug kunnen vinden. Je geeft ze ook het idee: 'Kijk, dit boek is ook een stukje van mij.' En; waarom zou je je kwetsbaarheid niet mogen tonen? Op proeflezen bijvoorbeeld, laat toch ook iedereen zijn onvolkomenheden zien?

Mijn eerste reactie na het lezen van zijn motivatie over de type Audi die achteraf niet bleek te bestaan, was inderdaad in de trant van: 'ja hallo, jij bent de schrijver, het is jou verantwoordelijkheid om research te doen en de details kloppend te maken.' Maar na het lezen van de reacties hier, moet ik toch toegeven dat het commercieel gezien wel een waarde heeft. Toch zou ik het zelf niet zo'n manier willen doen, omdat ik voor mijn gevoel lui zou zijn, en respect voor mezelf als schrijver zou verliezen.

Toch zou ik het zelf niet zo'n manier willen doen, omdat ik voor mijn gevoel lui zou zijn, en respect voor mezelf als schrijver zou verliezen.

Ik zou het zelf ook niet zo doen. Maar is het lui? Ik weet het niet. Als schrijver bepaal je uiteindelijk zélf wat je met de reacties gaat doen. Wellicht zitten er reacties tussen die je niet één op één over gaat nemen, maar die je aanzetten tot het herschrijven van stukken. Ik vind het wel boeiend.

@ Thérèse Commercieel gezien lijkt het me toch wel listig. Je maakt lezers immers misschien wel nieuwsgierig naar de uiteindelijke versie en of ze iets van hun invloed daarop terug kunnen vinden. Je geeft ze ook het idee: 'Kijk, dit boek is ook een stukje van mij.' En; waarom zou je je kwetsbaarheid niet mogen tonen? Op proeflezen bijvoorbeeld, laat toch ook iedereen zijn onvolkomenheden zien?

't Gaat niet direct om het niet willen / durven / kunnen tonen van je kwetsbaarheid. Ik heb zelf ook wel eens op Proeflezen geplaatst om te weten hoe een tekst het deed bij lezers. Maar ik zou geen tekst plaatsen die bedoeld is voor een boek waarvoor ik een contract heb bij een uitgever - en niet alleen omdat in dat contract vermeld staat dat de uitgeverij de exploitatierechten heeft (*). Samen met een groep geïnspireerden een boek maken is iets anders. Maar daar gaat dit initiatief eigenlijk niet over, en ik geloof ook niet dat het om die reden is opgezet. (*) Waarschijnlijk is dit initiatief van auteur Rijks in overleg gegaan met zijn uitgever. Nog eens kijken op de site.

Het is wel lui als het enkel gaat om de continuiteitsfoutjes, grammaticafoutjes en onzorgvuldig research eruit te filteren. En dingen al personage's, spanningsboog, plot, stijl, taalgebruik, perspectief, zou ik al goed willen hebben vóór ik het openbaar maak. Wel is het interessant om van je lezers te horen wat zij van het boek vonden, en deze manier is wel heel uitnodigend om te reageren. Terwijl als het al gepubliceerd is, ben je afhankelijk van fanmail, nou heb ik dat nooit gehad, maar ik neem aan dat dat toch anders van inhoud is dan de reactie's waar nu om gevraagd wordt.

@ Thérèse. Ik zou het zelf niet doen. Maar ik vind het och wel wat hebben. Een schrijver laat al veel van zichzelf zien. Waarom dus ook niet een keer een deel van het creatieve proces. Uiteraard, ik interpreteer. Ik ken de achtergronden en bedoelingen niet.

Het lijkt mij op een reclamestuntje.

@ Thérèse. Ik zou het zelf niet doen. Maar ik vind het och wel wat hebben. Een schrijver laat al veel van zichzelf zien. Waarom dus ook niet een keer een deel van het creatieve proces. Uiteraard, ik interpreteer. Ik ken de achtergronden en bedoelingen niet.

Als idee en experiment vind ik het een leuke gedachte. Misschien toch leuk om eens te proberen, om te zien hoe het uitpakt en of het werkelijk leuk is - en wat het met je schrijverschap doet, wat er van je tekst wordt, in samenspraak.

@ Thérèse Wat let je? Samenspraak vind ik wat ver gaan. De schrijver moet wel de regie houden.

Heel praktisch, scheelt een boel werk en helemaal van deze tijd lekker samen.

Ik moet er niet aan denken dat honderd mensen zich met mijn verhaal gaan bemoeien. Ieder mens reageert anders. Voordat je alle opmerkingen/aanwijzingen verwerkt hebt, ben je een jaar verder en niets wijzer.

Het lijkt mij meer een soort marketingstunt dan dat ze er daadwerkelijk wat aan kunnen hebben. Mensen die er aan mee doen zullen vast het boek kopen, want zij hebben er aan meegewerkt. 'Kijk, die komma hier op de bovenste regel van blz 81, dat was mijn voorstel!'

Kijk, die komma hier op de bovenste regel van blz 81, dat was mijn voorstel!'

Of van een van die andere honderd lezers die hebben meegewerkt :P

Kijk, die komma hier op de bovenste regel van blz 81, dat was mijn voorstel!'

Of van een van die andere honderd lezers die hebben meegewerkt :P

Precies. Gooi er met opzet een paar tik- en schrijffouten in en honderd mensen zijn trots dat zij die d/t-fout hebben ontdekt.

Ik weet eigenlijk niet hoeveel proeflezers / correctoren / redacteuren hieraan meewerken. Ik begrijp dat je er een I-Pad voor nodig hebt; die heb ik niet. Anderzijds geloof ik niet dat je als auteur expres onlogica of fouten in je manuscript zult verwerken; daarmee vergooi je toch een stuk professionaliteit - en daarmee aantrekkelijkheid.

Waarom proef ik zoveel wantrouwen hierover. OK, het zal ook wel met marketing te maken hebben. Maar het is ook een nieuwe manier om lezers te betrekken bij literatuur. Dat moeten we toejuichen.

Ik sluit me bij Johan aan. Ik weet niet of ik het zelf zou doen. Misschien wel een keer, maar op dit moment vind ik het laten lezen van mijn werk aan proeflezers spannend genoeg ;) Een leuk experiment! En gemakzuchtig vind ik het zeker niet. Wat eerder ook al aangegeven werd, er gaat enorm veel werk zitten in het schiften van de reacties, kijken wat bruikbaar is en wat niet. Als ik al merk hoeveel denk- een schrijfwerk ik heb nadat ik mijn manuscripten terug heb van één proeflezer...

Mijn gekillde darlings, mijn herhalingen, mijn zinloze uitweidingen - ik deel ze met de intimiteit van mijn prullenbak. Niet met mijn lezers. @Therese: mooie uitspraak. Ik zou zeker niet voor verschijnen lezers laten meelezen, zoals mijn proeflezers dat doen. Maar waarom niet ná publicatie geïnteresseerden een kijkje in de keuken te laten nemen? Voor mijn debuut ben ik van plan enkele scenes die de uiteindelijke versie niet hebben gehaald op de website van het boek te zetten en dan te bespreken waarom ik die heb geschrapt. Dit is dan vooral bedoeld voor (jonge) lezers die zelf (willen) schrijven. Zoiets zou ik zelf ook heel leuk en leerzaam vinden.