Bijschrijven of Schrappen?

Bij mij blijft het meestal in evenwicht: de woorden die ik schrap komen op een andere plaats weer terug. Mijn FSB-verhaal was in eerste instantie te lang, waardoor ik moest schrappen. Nadat het proefgelezen was, bleek dat ik nog een aantal dingen kon schrappen, maar dat ik ook nog woorden nodig had voor het einde. Uiteindelijk heb ik bij dat verhaal vanwege de woordlimiet meer geschrapt, maar anders was het ongeveer gelijk gebleven. Het verhaal dat ik voor WN! heb geschreven sloeg naar de andere kant door: daar had ik meer woorden nodig dan ik kon weglaten. Toevallig stond van deze verhalen het plot ook niet helemaal vast toen ik eraan begon. Bij het verhaal voor WN! ontbrak een duidelijk motief, en van mijn FSB-verhaal wist ik eerst niet hoe ik het moest laten eindigen. Bij het eerstgenoemde verhaal is dat pas goedgekomen bij het herschrijven, bij het tweede verhaal heb ik het probleem al gedeeltelijk opgelost tijdens het schrijven van de eerste versie, maar moest er nog wat aan veranderd worden tijdens het herschrijven. Bij verhalen waarvan het plot van tevoren al vaststaat, hoef ik meestal niet op deze manier te herschrijven; daar blijft het aantal woorden gelijk en hoef ik alleen op zinsniveau te herschrijven. Maar als ik zelf ook maar een beetje twijfel over iets in het verhaal, dan gaat dat niet op. Een ander verhaal dat ik nog heb liggen, wacht nog op een duidelijker einde omdat ik niet zeker wist hoe ik dat moest vertellen, en het verhaal dat ik uiteindelijk niet naar de FSB heb gestuurd, was helemaal vaag en moet drastisch herschreven worden. Ik verwacht dat bij allebei woorden toegevoegd moeten worden - in ieder geval sowieso bij het verhaal waar ik het einde moet verduidelijken. Bij het andere verhaal moet ik zo ongeveer alles verduidelijken, dus daar zal ook eerder iets bijkomen dan afgaan. Als ik zeker weet wat ik wil schrijven, hoef ik aan de verhaallijn niet veel te veranderen. Dan hoef ik alleen maar op details te letten, en wordt er op zinsniveau geschrapt.

Als jij moet bijschrijven om telkens je verhaal kloppend te maken of te houden, kun je beter eerst wél een werkplan maken.

Bij mij is het niet altijd om mijn verhaal 'kloppend' te maken. Feitelijk is mijn eerste versie mijn werkplan; ik kan niet van te voren bedenken waar ik heen wil met mijn verhaal. Meestal is het zo dat ik, als ik het later doorlees, stukken zie waar ik iets beter kan beschrijven, zoals gevoelens van de HP. (Best lastig uit te leggen zo, geloof ik. Ik zou er bijna een voorbeeld bij moeten geven.)

Voor korte verhalen hou ik een strakke planning aan: - van te voren de opbouw van het verhaal verzinnen - per deel van de opbouw (introductie, einde, etc) een max. aantal woorden vaststellen - regelmatig controleren of het per onderdeel niet over het maximum heen gaat. Bij langere verhalen kan ik door een heldere alinea-opbouw veel onnodige woorden in één keer schrappen. Voor het toevoegen van de juiste informatie heb ik vaak maar een paar woorden nodig. Ik ga pas schrappen als het verhaal helemaal af is.

In het begin had ik juist het probleem dat ik erg veel moest schrappen, omdat ik erg lang van stof was en veel uitweidingen maakte. Ik kreeg hierover een keer feedback van een uitgeverij en jurylid bij een wedstrijd en sindsdien ben ik erg compact en gericht gaan schrijven. Hierdoor hoef ik weinig te schrappen. Er komt de laatste tijd vaak meer bij dan dat ik weghaal, omdat ik soms toch meer woorden nodig heb om een bepaalde scene wat extra body te geven zodat hij sterker wordt.

Dat is exact wat ik bedoel, Xuchiejlala!

Ik doe beiden, schrappen en toevoegen, omdat ik na de eerste versie pas kan zien hoe het verhaal nou eigenlijk staat. Een werkplan werkt gewoon niet voor mij, daar ben ik veel te chaotisch voor.

Bij het herschrijven begin ik doorgaans in eerste instantie met bijschrijven, omdat ik bij de eerste versie vaak scenes samenvat (dan blokkeer ik niet op één scene die niet van de eerste keer eruit wil) en weinig beschrijf. Schrappen is dan meestal iets voor latere herschrijfrondes. Ik moet zelden een hele scene schrappen, maar er zijn meestal wel een heleboel overbodige woorden die eruit kunnen. Maar als je de eerste met de laatste versie vergelijkt, zal de laatste bij mij altijd langer zijn (soms tot 3x).

Beide: bijschrijven als iets dient verder uitgelegd, uitgewerkt; schrappen als iets overbodig, herhalend of langdradig is.

Of ik nu een kort verhaal schrijf, of iets wat langer is - meestal komen er bij de tweede (of derde of vierde...) versie juist een hoop woorden bij. Voor mij gaat de stelling "schrijven = schrappen" dan ook niet helemaal op.

Maar gaat het wel om woorden? Of meer om scènes, verwikkelingen, wendingen, inhoud? Die zijn dragend voor een verhaal. Overbodige woorden daarin kun je / moet je altijd schrappen - en er natuurlijk nooit bijschrijven. :-)

Misschien komt het doordat ik niet van te voren een plot bedenk - ik zie naderhand pas, als het een tijdje heeft gelegen, wat ik verder uit moet werken.

Misschien kun je iets van ondersteuning of inzicht hier vinden: http://www.schrijvenonline.org/oefening/plotten-v…

Grappig, die oefening heb ik meteen opgeslagen op mijn pc toen ik die zag staan :) Ik ben momenteel bezig met een poging om een verhaal vanuit een plot op te bouwen. Ik ben benieuwd wat daar van gaat komen... Het gaat soms om hele scènes. Ik verzin ter plekke een voorbeeld; Hij liep door de tuin. Met zijn gekneusde hand veegde hij de tranen van zijn wangen. Hij keek niet om. Dat zou in mijn geval goed kunnen veranderen in zoiets: Hij liep door de tuin, struikelend over zijn eigen voeten. Met zijn gekneusde hand veegde hij de tranen van zijn wangen. Hij wreef hard, zodat hij de pijn in zijn hand beter voelde. Die pijn voedde zijn woede, zodat hij zijn verdriet naar de achtergrond kon duwen. Ergens in het huis stond ze naar hem te kijken, dat wist hij zeker, maar hij keek niet om. Ze kon barsten.

Tweede scène is beeldender en geeft meer informatie. Toch zou je die compacter kunnen schrijven - maar het is ook zo maar uit de mouw geschud, dus zie het niet als kritiek.

Ik weet niet of bijschrijven een probleem is; misschien is het de manier van werken die voor jou - eh - werkt. Het verbaast me wel dat je in dat geval niet met een kapstokje werkt (weer dat werkwoord). Ik kan me namelijk zo voorstellen dat je een globaal idee hebt en dat bij elke lezing verder aankleedt, maar dat is dus niet wat je doet?

Euhm... nee, ik denk het niet. Ik begin meestal vanuit een beeld. (Zo noem ik het maar.) Zoals het voorbeeld dat ik net gaf; ik begin met het idee dat er een man door een tuin loopt. Daar kan ik dan een heel verhaal omheen bouwen; waarom loopt hij daar? Hij huilt. Waarom huilt hij? Wacht, denk ik dan; misschien heeft hij ruzie met zijn vriendin. Die staat dan vast naar hem te kijken. Dan pas ga ik nadenken wat er verder gebeurd is. En terwijl ik dat bedenk, schrijf ik al verder. Feitelijk bedenk ik al schrijvend mijn verhaal. De kleinere details wil ik nog wel eens vergeten, net als gedachten. Die vul ik vaak later in. Soms is het net alsof mijn eerste versie een samenvatting is, waarin ik uitprobeer of het verhaal daadwerkelijk gestalte kan krijgen. Is niet altijd zo hoor. En als ik wél weet waar ik heen wil, schrijf ik vaak het beste. Dan kan ik er in één keer iets goeds uit laten rollen, waar minimaal aan gesleuteld hoeft te worden. (Althans... dat vind ik :P ) Maar zelfs als ik weet waar ik heen wil, werk ik niet met grote schema's op A3 vellen of zoiets. Ik heb meestal geen kapstok - eerder een schroefje in de muur, waar ik dan nog een haakje aan moet hangen. Ik bouw mijn kapstokje op tijdens het schrijven. En bij het herzien wil daar nog wel eens een extra lik verf overheen gaan.

Ik doe het net zoals jij het doet, Ginny. Wat op het moment in mijn hoofd opkomt uittypen en nadien scene's/gevoelens meer in detail uitwerken. Schrappen is broodnodig, maar dat doe ik pas achteraf, als het al een tijdje 'gelegen' heeft en ik het met andere ogen kan bekijken.