Waar/ Niet waar? (mening)

Tijdens het schrijven kreeg ik vaak veel tips en meningen te horen van mensen, over schrijven in het algemeen. Ik heb er hier een aantal op een rijtje gezet, en zou graag van jullie willen horen met welke uitspraken jullie het wel/niet eens zijn! Wanneer mogelijk, zou ik het ook leuk vinden om via een voorbeeld te horen hoe jullie wel of juist niet gebruik hebben gemaakt van deze uitspraken in jullie meest recente schrijfsels. Sommige citaten zullen dicht bij elkaar liggen; ik heb ze zelf even toegelicht waar ik een onderscheid tussen maak. 1. Kill your darlings (Schrappen wat eigenlijk volgens de auteur niet uit het verhaal mag weggeschreven worden) Dit is alleen belangrijk als jij je boek wil uitgeven. Zelf ben ik daar wel op gericht dus ik maak mijn darlings zeker af als het moet, want zelfs de "darlings" kunnen een "killer" zijn voor je boek. Als jouw boek enkel voor plezier is geschreven, zonder uitgeef intentie, dan hoeft dat natuurlijk niet. 2. Schrijven is schrappen (Schrappen in de algemene zin) Ja, hier ben ik het zeker mee eens. Na een maand of 2/3 je boek nog eens lezen en je vind zoveel fouten en dingen die je eigenlijk slecht vind dat je vanzelf begint met schrappen. Het is belangrijk om je werk niet alleen maar te zien als je ziel die je blootlegt, maar ook als gewoon project. Distantieer jezelf ervan en schrap, want je wil natuurlijk dat een lezer je boek leuk vind. Dat is toch het doel? Tenzij je enkel voor je hobby schrijft. 3. Korte, bondige zinnen zijn mooier dan lange zinnen met meerdere komma's. Dit ligt volgens mij aan de lezer, maar ook aan de zin zelf. Het ligt aan de omstandigheden. Een korte zin is spannend, teveel korte zinnen zijn opsommend. Lange zinnen zijn mooi beschrijvend, teveel lange zinnen zijn saai. Het is een kwestie van goed balanceren. 4. Don't state the obvious. (Benadruk niet het voor de hand liggende) Je lezers zijn niet dom en willen zo ook niet behandelt worden, dat is echt een grote afknapper om een boek te lezen. Dus ja, don't state the obvious. Maar... ga altijd wel na of het wel "obvious" is, want misschien vind jij het als schrijver wel overduidelijk, maar de lezer misschien wel niet. 5. Uit een conversatie moet duidelijk zijn wat iemand voelt. Iemands lichamelijke reactie telkens beschrijven is overbodig. Niet altijd, maar dat ligt er ook aan of de lichamelijke beschrijving echt iets toevoegt aan de scène die je beschrijft. Loopt het zweet van iemands voorhoofd wanneer hij zegt dat hij net een geest heeft gezien? Ja ik vind het wel wat toevoegen. Zag iemand er boos uit terwijl hij schreeuwde? Nee dat voegt vrij weinig toe, omdat je bij schreeuwen er bijna altijd boos uitziet. 6. Je mag bepaalde woorden vaker gebruiken wanneer ze niet bijzonder zijn (leuk, mooi, lachte, fluisterde). Probeer echter synoniemen te vinden voor woorden die opvallen (gniffelde, ludiek, weerzinwekkend), of beschrijf de situatie op een andere manier. Ja, hier ben ik het echt sterk mee eens. Afwisseling in woorden is verfrissend tijdens het lezen en zorgt er ook voor dat de lezer niet verveelt raakt door de herhaling.

Dit is "just my 2 cents" :) Ik denk dat het vooral aan de persoon zelf ligt wat hij/zij ervan vindt.

1. Kill your darlings (Schrappen wat eigenlijk volgens de auteur niet uit het verhaal mag weggeschreven worden) 2. Schrijven is schrappen (Schrappen in de algemene zin) 3. Korte, bondige zinnen zijn mooier dan lange zinnen met meerdere komma's. 4. Don't state the obvious. (Benadruk niet het voor de hand liggende) 5. Uit een conversatie moet duidelijk zijn wat iemand voelt. Iemands lichamelijke reactie telkens beschrijven is overbodig. 6. Je mag bepaalde woorden vaker gebruiken wanneer ze niet bijzonder zijn (leuk, mooi, lachte, fluisterde). Probeer echter synoniemen te vinden voor woorden die opvallen (gniffelde, ludiek, weerzinwekkend), of beschrijf de situatie op een andere manier.

1. Mijn definitie van dit begrip is anders. Voor mij betekent het dat er mooie passages of zinnen of personages weg moeten, die echter weinig aan het verhaal toevoegen. Met die opmerking ben ik het eens, want vaak voegen die zinnen/passages/personages inderdaad niets toe aan het verhaal en werken ze zelfs remmend. In mijn inzending voor de wedstrijd Write Now! had ik een personage een typische karaktertrek gegeven die goed bij hem paste, maar die geen toevoeging had voor het plot en de lezer zelfs afleidde van dat plot. Weg ermee, dus. :) 2. Oneens. Voor mij is schrijven herschrijven. Als ik schrap, komen er altijd meer woorden voor in de plaats. De eerste versie van mijn meest recente manuscript had 68.000 woorden; de laatste bijna 78.000. 3. Oneens. Ik pas mijn schrijfstijl aan aan het verhaal. Als het verhaal een schrijfstijl met lange zinnen nodig heeft voor de sfeer, is dat prima. Als dat verhaal juist korte, flitsende zinnen nodig heeft ook. 4. Eens. In mijn meest recente manu had een proeflezer kritiek op een alinea in hoofdstuk veertien, want de conclusie in die alinea had hij na het lezen van de voorgaande dertien hoofdstukken zelf ook getrokken, dus heb ik die alinea geschrapt, omdat die benadrukking duidelijk overbodig was. 5. Eens. Het leest ongelooflijk storend om na elk citaat een uitgebreide beschrijving te krijgen. Vaak kan de lezer zelf heel veel invullen door de woordkeuze en context. Ik wilde een manuscript schrijven dat als een trein zou lezen, dus als het goed is heb ik daar geen overbodige beschrijvingen inzitten. 6. Ik vind het persoonlijk ontzettend lelijk als een schrijver een woord te vaak gebruikt, het maakt me niet uit of dat woord bijzonder is of niet. Krampachtig verzonnen synoniemen vind ik ook niet mooi, dus het is een beetje rond de grens dwalen.

Bedankt Earthlady :)! Ikzelf lag het meeste in de knoop met dit (:D) citaat: 4. Don't state the obvious. (Benadruk niet het voor de hand liggende) Na een herschrijving vroeg mijn proeflezer een keer: huh?! Ze zitten alweer in de vliegmachine? Ik dacht dat de hele beschrijving omtrent het weer opstijgen, bladiebla, overbodig was met een zin als 'zei hij, toen ze weer door de lucht vlogen.' Zelf heb ik toen even goed moeten uitzoeken wanneer je wél dingen moet vermelden, en wanneer niet.

Het staat en valt met wat je wilt vertellen en welke doelgroep je daarbij voor ogen hebt. Als je weet waarom die "regels" er zijn, is het veel duidelijker wanneer je ze niet moet toepassen, en waarom niet. En dus ook wanneer je ze wel moet gebruiken.

Het is allemaal waar, behalve 3. Dat is een modegrill en puur subjectief. En bij 2: het is zowel schrappen, herschrijven als schrijven. Maar goed, dit zijn natuurlijk ook allemaal enorme cliche's.

Bedankt Earthlady :)! Ikzelf lag het meeste in de knoop met deze citaat:.

Ik zelf lag het meest in de koop met dit citaat. Ik ben hier om te leren ............

1. Kill your darlings (Schrappen wat eigenlijk volgens de auteur niet uit het verhaal mag weggeschreven worden) Moeilijk, maar meestal waar. 2. Schrijven is schrappen (Schrappen in de algemene zin) Onder andere, ja. 3. Korte, bondige zinnen zijn mooier dan lange zinnen met meerdere komma's. Duidelijker misschien, maar mooier? Dat is ten eerste een kwestie van smaak, en ten tweede hangt het af van het ritme en de cadans van je tekst. In aan actiescene kan een opeenvolging van enkel korte zinnen, hoewel zelfs daar één langere zin middenin effectief kan zijn, maar in andere scenes kun je best afwisselen. 4. Don't state the obvious. (Benadruk niet het voor de hand liggende) Mee eens. Alleen is het soms moeilijk te bepalen wat voor de hand ligt en wat niet. 5. Uit een conversatie moet duidelijk zijn wat iemand voelt. Iemands lichamelijke reactie telkens beschrijven is overbodig. Onzin. De lichaamstaal van een personage kan iets heel anders vertellen dan wat er uit zijn mond komt. 6. Je mag bepaalde woorden vaker gebruiken wanneer ze niet bijzonder zijn (leuk, mooi, lachte, fluisterde). Probeer echter synoniemen te vinden voor woorden die opvallen (gniffelde, ludiek, weerzinwekkend), of beschrijf de situatie op een andere manier. Dat hangt er vanaf of je een reden hebt om een bepaald woord veel te laten voorkomen of niet. Je moet vooral opletten met stopwoordjes die net zo goed geschrapt kunnen worden, maar dat zijn meestal juist woorden die niet bijzonder zijn (er, nu, toen, plots, ...).

1. Kill your darlings (Schrappen wat eigenlijk volgens de auteur niet uit het verhaal mag weggeschreven worden) Darlings die je moet killen zijn dingen die in een verhaal niet thuishoren, al zijn ze nog zo leuk. Het gaat dus niet om wat de auteur graag wil, maar wat het verhaal nodig heeft c.q. dient. 2. Schrijven is schrappen (Schrappen in de algemene zin) Schrijven = kiezen. 3. Korte, bondige zinnen zijn mooier dan lange zinnen met meerdere komma's. Dat is een kwestie van smaak en bevattingsvermogen van zowel lezer als schrijver. 4. Don't state the obvious. (Benadruk niet het voor de hand liggende) Geef de lezer enige ademruimte. Schrijf hem niet voor wat hij moet zien in, of beleven aan jouw tekst. Nogmaals: het is de tekst zelf die het moet doen. Schat het vermogen van de lezer niet te laag in, maar ook niet te hoog. Dat is balanceren. 5. Uit een conversatie moet duidelijk zijn wat iemand voelt. Iemands lichamelijke reactie telkens beschrijven is overbodig. Plus plus is niet nodig. Ook hier: balans. Je kunt uit een conversatie veel halen, maar een verhaal is geen toneelstuk en heeft dus niet al die dialoog nodig. Lichamelijke reacties beschrijven kan daarom nodig zijn. Tegelijkertijd is een verhaal ook weer geen mime- of marionettenspel, dus dialoog heeft het nodig. 6. Je mag bepaalde woorden vaker gebruiken wanneer ze niet bijzonder zijn (leuk, mooi, lachte, fluisterde). Probeer echter synoniemen te vinden voor woorden die opvallen (gniffelde, ludiek, weerzinwekkend), of beschrijf de situatie op een andere manier. Synoniemen voor opvallende woorden kunnen twee kanten uitvallen: óf het worden niet-bijzondere woorden, óf ze blijven opvallend. In teksten hoeven niet per se opvallende woorden voor te komen om een goede tekst te zijn. Waarschijnlijk wordt hier bedoeld: je tekst wordt niet sterker door het gebruik van opvallende woorden, waarschijnlijk juist eerder zwakker. Sterke woorden kunnen inhoud maskeren. Dan krijg je groteske teksten. Als dat je doel is, moet je ze gebruiken.

1. Kill your darlings (Schrappen wat eigenlijk volgens de auteur niet uit het verhaal mag weggeschreven worden) Eens en oneens tegelijk. Sommige dingen zal je uit je verhaal moeten weghalen, maar sommige dingen dienen de sfeer echt wel. 2. Schrijven is schrappen (Schrappen in de algemene zin) Jep. Ik denk niet dat iemand zo goed is dat hij van de eerste keer een perfecte tekst kan neerzetten. Schrappen en herwerken is een must. 3. Korte, bondige zinnen zijn mooier dan lange zinnen met meerdere komma's. Dat hangt van context af, vind ik. En van smaak. Ik kan evengoed genieten van een boek van Jane Austen, met ouderwetse volzinnen, als van een spannend verhaal waar je je informatie krijgt in korte, bijna onvolledige zinnen. Omgedraaid zou simpelweg niet werken. 4. Don't state the obvious. (Benadruk niet het voor de hand liggende) Niet altijd. Wat voor jou voor de hand liggend is, is niet per se voor je lezer zo. Jij ziet het verhaal in je hoofd, maar dat ziet de lezer niet. Soms moet je benadrukken. 5. Uit een conversatie moet duidelijk zijn wat iemand voelt. Iemands lichamelijke reactie telkens beschrijven is overbodig. Oneens. Lichaamstaal is vaak een must voor een conversatie. Het is een perfect gegeven om hints aan je lezers te geven over de ware inborst van een karakter. Maar zoals altijd: niet overdrijven. Het is een kwestie van evenwicht. 6. Je mag bepaalde woorden vaker gebruiken wanneer ze niet bijzonder zijn (leuk, mooi, lachte, fluisterde). Probeer echter synoniemen te vinden voor woorden die opvallen (gniffelde, ludiek, weerzinwekkend), of beschrijf de situatie op een andere manier. Ik speel graag met woorden die uit de tijd zijn, of niet voor de hand liggend zijn. Dat vind ik mooi aan taal. Maar ik moet er dan wel bij zeggen dat ik slechts hier en daar zo'n woord in de tekst plaats en alleen als het zijn doel dient, een hele tekst met potsierlijke synoniemen leidt de aandacht af van je verhaal. En het is vaak nogal bombastisch en niet mooi. Als je bijvoorbeeld de boeken van Ken Follet leest, vind je vaak woorden die je wel kent, maar die niet meer vaak worden gebruikt. Die woorden dienen hun doel perfect in de verhalen. Vind ik heerlijk.

Niets is zo leuk als regels schenden. Regels zijn er om overtreden te worden. Bovendien zijn dit ook nog eens zeer subjectieve en discutabele uitspraken. Niets van aantrekken dus als het gaat om schrijven. Het gaat er niet om of je volgens regels schrijft (dat wordt een soort van kleuren tussen de lijntjes) het gaat er om of je goed schrijft. Wel kunnen deze tips en trucks je helpen. Als je van jezelf weet waar je zwaktes zitten, kun je voor jezelf een checklist opstellen om je teksten tegen aan te houden. Van de 6 die jij noemt zijn voor mij 1 en 2 van toepassing. Schrappen, herschrijven is voor mij belangrijk. Met 4 moet ik ook af en toe oppassen, gelukkig wijzen proeflezers me erop. 3 en 5 lijken me onzin en 6 is een smaakkwestie. Maar uiteindelijk heeft Thérèse gelijk. Schrijven = kiezen. Dus aan jou de keus of je je iets aantrekt van deze tips.

Wanneer mogelijk, zou ik het ook leuk vinden om via een voorbeeld te horen hoe jullie wel of juist niet gebruik hebben gemaakt van deze uitspraken in jullie meest recente schrijfsels. 4. Don't state the obvious. (Benadruk niet het voor de hand liggende)

Een heel vers voorbeeld over de volgende zin: Ik laat mijn legitimatiebewijs zien, want het spellen van mijn naam ('Kleinreesink') is bij Engelstaligen al een drama, laat staan bij iemand uit de voormalige Sovjet-Unie die ongetwijfeld het NAVO-spelalfabet niet kent. Commentaar vanmiddag van mijn bureauredacteur over het woordje "Kleinreesink": 'Alle lezers weten dit. Het klink zo betuttelend.' We hebben er "... het spellen van mijn achternaam is bij Engelstaligen..." van gemaakt.

Ik ga met Johan en Thérèse mee, en ben van mening dat krampachtig regels volgen, je meestal saaie schrijfsels zal opleveren. Je kent het gevoel daarbij wel: dan loop je door de bieb of boekhandel in boeken te bladeren, hier en daar een stukje te lezen, maar alle boeken lijken op elkaar. Mijn ervaring is dat ik sneller grijp naar teksten die dus nét niet in die categorie passen. Die opvallen (en dan niet extreem, hoor) door juist te spelen met de gangbare regels. Of bv. een opvallende lay-out laten zien, die kan ook dat effect hebben. Ik weet nog dat ik Kluun daarom al heel snel gelezen had, lang voordat er werd gefilmd ed. Het zit misschien ook wel in mijn aard, ik ben soms obstinaat en wars van regels. :o Die vrijheid hebben is nou juist mijn grootste goed. Nadeel is wel dat je altijd zult moeten vechten tegen lui die jou en je boek in het juiste 'hokje' willen stoppen. :\\

@Esmeralda Kleinreesink Ah, leuk voorbeeld, ik snap wat de redacteur bedoelde! @Beca Toen ik Kluun ergens opensloeg en een heleboel scheldwoorden las ergens op een pagina (Oh! Stating the obvious here!), ben ik het gaan lezen :P! Ik denk dat veel jonge en 'gemiddelde' lezers boeken volgens de regels hierboven geschreven vaak prefereren. Het vergt volgens mij als schrijver lef en doorzettingsvermogen om de regels stelselmatig bewust te overtreden (behalve als je schrijfstijl al zo diep zit). Er zijn veel mensen die Kluuns schrijfsels verschrikkelijk vinden, terwijl anderen hem briljant noemen. Gelukkig zijn we inderdaad vrij om te schrijven hoe we willen! Behalve misschien als we uitgegeven willen worden.. Dan zul je meestal toch je verhaal hier en daar moeten aanpassen :P!

Ik ga met Johan en Thérèse mee, en ben van mening dat krampachtig regels volgen, je meestal saaie schrijfsels zal opleveren.

Ik ben daar heel dubbel over. Enerzijds is het soms inderdaad zo dat van de regels afwijken prachtige dingen oplevert. Anderzijds zijn de regels er niet voor niets. Ze hebben mij heel erg geholpen om mijn teksten wezenlijk te verbeteren en in een hoog tempo publicabel te leren schrijven. Wellicht gaat het dan ook over de uitzonderingen die de regels bevestigen?

Esnmeralda, Pieke, Het is niet zo dat ik stelselmatig en altijd regels overtreedt of dat opzoek hoor. Mijn schrijfsels moeten natuurlijk zo veel mogelijk voldoen aan spellingregels, opmaak, groene boekjes etc etc. anders wordt een boek onleesbaar. Maar om originaliteit te krijgen en lezers uit te dagen gebruik ik bewust wel eens mijn 'foutjes', en probeer niet bang te zijn om van de gebaande paden af te wijken. Als ik schrijfsels voorlees aan anderen merk ik aan de zichtbare en hoorbare reacties vaak wel of men het leuk vindt of niet. Een opgetrokken wenkbrauw of een glimlach zegt je heel veel. Het ligt er ook aan waarover je schrijft, fictie of non-fictie.