Nederlanders kunnen niet op wereldniveau schrijven

En de oproep is duidelijk: hup mensen, schrijf een roman van wereldformaat en breek door!

En zo is het!

Calvinsme? Kapitalisme? Ik weet het niet. (btw, het telt niet als literatuur, vrees ik, hoewel, maar: Dick Bruna?)

Een aantal mensen vindt werk van Nederlandse schrijvers saai (zendium en bavarios in elk geval, chrislaevers en Johan Bordewijk ook?

Dat is een misverstand, waar ik geloof ik zelf de oorzaak van ben. Dat moet even rechtgezet worden. De Nederlandse literatuur is juist erg mooi. Ik heb geen lijstjes van favoriete schrijvers, maar beoordeel ieder boek afzonderlijk. Zo heb ik de afgelopen tijd erg genoten van boeken van Gerbrand Bakker, Thomas Verbogt, Ivo Victoria, Pauline Slot, Tomas Lieske, Herman Franke en vele, vele anderen. Ook trouwens van buitenlandse schrijvers als Paulo Coelho, Morten Ramsland, Arto Paasilinna, Alberto Moravia, Gabriel Garcia Marquez. Ik kan juist weer weinig met een paar boeken op die lijst van 100 beste romans uit de wereldliteratuur waar Ceridwen naar verwees. Dostojevski en Kafka, oersaai.

Dostojevski vind ik dan weer excellent - ook toen ik nog maar negentien was. En dat vond ik van Jan Cremer ook. Én Leo Vroman. Nog steeds. Ik trek nu een prachtig vormgegeven werk van Dostojewski uit de kast (alleen al de uitvoering van zo'n werk - daar kan geen e-werk tegenop):

De heer des huizes hield van regelmaat. Bij deze gelegenheid twee woorden over hem: zijn loopbaan was hij als klein behoeftig ambtenaartje begonnen, hij had rustig vijfenveertig jaar lang zijn karretje getrokken, hij had precies geweten tot hoever hij het in dienst zou brengen, hij had er een afkeer van om 'sterren van de hemel te plukken', hoewel twee daarvan op zijn borst prijkten en hij hield er helemaal niet van om ook maar in de een of andere aangelegenheid, hoe belangrijk ook, zijn persoonlijke mening te uiten.

Kan het saaier? Deze man kán helemaal niets beleven (dat weet je, omdat hij zo goed beschreven is). En toch is daar dat boek. Ik vind dat heel spannend, moet ik zeggen.

Mijn vraag is meer: Waar is de Nederlandse - Bret Easton Ellis? Waar is de Nederlandse - Murakumi? Waar is de Nederlandse - Kafka? Waar is de Nederlandse - Dostojevski? Waar is de Nederlandse - Palahniuk? Die zijn er niet in geen enkel opzicht. Waar is de Nederlandse schrijver die je een paar klappen in je gezicht geeft en die je na het lezen van zijn boek nog even vooruit laat staren? Eigenlijk waar is een Nederlandse schrijver met ballen die ene origineel verhaal vertelt en wat grenzen overschrijdt?

'Die zijn er niet in geen enkel opzicht.' Wat bedoel je met deze zin? Misschien ben jij die schrijver ooit wel, Boeya. Ik zou zeggen: ga de uitdaging aan. :D

Dat er zo goed als geen schrijvers zijn die in de schaduw kunnen staan van bovengenoemde maar natuurlijk ook andere wereldschrijvers. Cees Noteboom word hier een paar keer genoemd, nooit iets van gelezen maar ga ik achteraan.

Ja, dat kun je natuurlijk op verschillende niveau's vragen: Waar is de Britse Kafka? Waar is de Spaanse Dostojevski? Waar is de Franse Ellis? Zie je wel: die naties schrijven ook voor geen meter op wereldniveau. Waar is de Amerikaanse Mülisch, Jaeggi, Bordewijk, Noteboom of Vondel?

Frankrijk heeft 'Enfant terrible' Michel Houellebecq die in literaire kringen voor opschudding zorgt en bekend is in heel veel landen. Engeland heeft uiteraard J.K Rowling (geen fan, maar hoe bekend die is hoef ik niet uit te leggen). Waar is de Nederlandse schrijver die je een paar klappen in je gezicht geeft en die je na het lezen van zijn boek nog even vooruit laat staren? Waar is eigenlijk een Nederlandse schrijver met ballen die een origineel verhaal vertelt en wat grenzen overschrijdt? Welke Nederlandse schrijver zou hiervoor in aanmerking komen?

Ehhh, klap in je smoel hè... Dan kies ik toch voor Kluun.

Frankrijk heeft 'Enfant terrible' Michel Houellebecq die in literaire kringen voor opschudding zorgt en bekend is in heel veel landen. Engeland heeft uiteraard J.K Rowling (geen fan, maar hoe bekend die is hoef ik niet uit te leggen). Waar is de Nederlandse schrijver die je een paar klappen in je gezicht geeft en die je na het lezen van zijn boek nog even vooruit laat staren? Waar is eigenlijk een Nederlandse schrijver met ballen die een origineel verhaal vertelt en wat grenzen overschrijdt? Welke Nederlandse schrijver zou hiervoor in aanmerking komen?

Die zijn er gewoon simpelweg niet. De reden? Er zijn geen goede Nederlandse schrijvers. Het is heel simpel, en misschien voor sommige mensen moeilijk te accepteren, maar pak ad random een Nederlands boek uit de schappen. Het is waardeloos. Ja, dan kunnen mensen me wel gaan aanvallen, maar het is gewoon een keihard feit. En ik gebruik gewoon de woorden die erop van toepassing zijn. Mülisch was de beste, en zelfs hij is nooit een meesterschrijver geweest. Als je hem vergelijkt met de klasseschrijvers uit andere landen, neem bijvoorbeeld een Süskind of wie dan ook, dan verschrompelt Mülisch. Hij wordt gewoon weggeblazen door de toppers. Zo laag is het Nederlandse schrijfniveau dus. De tijd is rijp voor een meesterschrijver. Nederland heeft het nodig. Pak je pen en schrijf verdomme de boel aan gort. Doorbreek de literaire grenzen en schrijf dat ene boek dat Nederland nodig heeft. Nú is de tijd. Dit is het moment.

Ik kan in Süskind net zoveel gaatjes prikken als in Mulisch hoor. Vind het echt geen groot kwaliteitsverschil. Het is maar waar je van houdt. Ik denk dat de Engelstalige traditie een ander soort vertelstijl hanteert. Die stijl kan jou misschien beter liggen. Het blijft gewoon lastig kwaliteit van verschillende stijlen te vergelijken zonder je eigen stijlvoorkeur daarin te mengen.

Ik kan in Süskind net zoveel gaatjes prikken als in Mülisch hoor. Vind het echt geen groot kwaliteitsverschil. Het is maar waar je van houdt. Ik denk dat de Engelstalige traditie een ander soort vertelstijl hanteert. Die stijl kan jou misschien beter liggen. Het blijft gewoon lastig kwaliteit van verschillende stijlen te vergelijken zonder je eigen stijlvoorkeur daarin te mengen.

Nee zeg, kom op Dries. Kijk eens naar de zinscomplexiteit van Süskind in het Parfum en vergelijk die dan met een random boek van Mülisch. Een klasse of twee-drie verschil. Vergeleken met de zinscomplexiteit van Süskind schrijft Mülisch als een kleuter (ik vind overigens Mülisch de beste Nederlandse schrijver, voordat mensen weer gaan lopen toeteren). Süskind schrijft veel en veel geraffineerder. Dat tekent een topklasse-auteur. En dan heb ik het nog niets eens over de mate waarin Süskind de lezer weet te pakken. Die is i.m.o. veel groter dan bij Mülisch, die daarin toch net geen topniveau weet te bereiken. Te droog, te vlak. Het is tekenend voor de Nederlandse literatuur, die zeer weinig emotionele pieken weet te bereiken en niet universeel genoeg is, en dus daarom, in mijn optiek, totaal ongeschikt is om een wereldpubliek te bedienen, naast het feit dat de literaire kwaliteit te magertjes is om te kunnen opvallen. Maar goed, natuurlijk heeft ieder zijn smaak. Maar ik wil het niet vanuit smaakperspectief bekijken. Ik anlayseer en vergelijk de boel op zinsniveau, en ik kan, met mijn beperkte kennis, niets anders zeggen dan dat het volkomen terecht is dat er geen enkele Nederlandse schrijver op zeer grote schaal is doorgebroken. Om het meesterschap op wereldniveau te kunnen bereiken zal het meer dan 200 procent beter moeten. Dat er mensen Mülisch wilden nomineren voor de nobelprijs van de literatuur was i.m.o. al een belediging voor deze prijs. Nee, Nederland wacht nog altijd op zijn eerste grote schrijver, en als die er ooit zal komen zal hij of zij alles anders moeten doen dan de huidige Nederlandse schrijvers en die van het verleden. Over Grünberg en Zwagerman en dergelijke wil ik het niet eens hebben. Dat heeft niks met schrijven, met de pure ambach, te maken. Broodschrijvers zijn het. Gespeend van elke passie voor de ambacht.

Een volk krijgt de schrijvers die het verdient.

Als jullie het over Nederlands mooiste schrijver ooit hebben, willen jullie hem dan in elk geval ontdoen van die twee ontsierende puntjes op zijn u?

Nederlandse schrijvers hebben ook een heel eigen schrijversstem die misschien moeilijk over te brengen is in een andere taal.

Weet niet of het de vertelstem is. Uit het engels naar nederlands vertaalde boeken missen soms ook echt de klank van de schrijver. Wel is er in nederland de neiging om alles wat uit nederland komt maar stom te vinden. Dat moet toch ook iets doen met het zelfvertrouwen van de nederlandse kunstenaars.

Weet niet of het de vertelstem is. Uit het engels naar nederlands vertaalde boeken missen soms ook echt de klank van de schrijver. Wel is er in nederland de neiging om alles wat uit nederland komt maar stom te vinden. Dat moet toch ook iets doen met het zelfvertrouwen van de nederlandse kunstenaars.

Misschien is het ook stom... het is een mes dat aan twee kanten snijdt. Ik begrijp bijvoorbeeld niet waarom Nederland Jeroen Brouwers 'heeft laten gaan'. Met 'De zondvloed' en 'Bezonken rood' staat die m.i. qua literair schrijven ver boven Mulisch en op het niveau van Gunther Grass (Nobelprijs literatuur). Een voorwaarde is wellicht dat in Nederland en in Vlaanderen een schrijver deel moet uitmaken van het establisment: interviews, deelnemen aan praatprogramma's en braafjes en dankbaar prijzen in ontvangst nemen, de pers te woord staan... 'Indische duinen' van Adriaan van Dis is niks vergeleken met die twee boven vernoemde boeken van Brouwers. Maar het is een dun boek en toegankelijk geschreven. Een Ako-literatuur prijs en hupsakee vertaald in vele talen. Laatst was hij nog te gast op DWDD. Deel van het establisment dus. Maar er is nood aan een enfant terrible. Brusselmans. Die speelt het slim. Hij is de Eddy Wally van de literatuur. Doet zich voor als een enfant terrible maar is het helemaal niet. Hij speelt handig in op de botheid, het platvloerse van de Lage Landen. De illusie dat men literatuur leest is mooi meegenomen. Voor beide partijen: de lezer en de schrijver. Voor honderd percent maakt hij deel uit van het establisment. Dat moet eigenlijk ook als je de grondoppervlakte van het Nederlandstalig taalgebied bekijkt. Stel dat Nederland een Dostojevski had gehad. Hoeveel schrijvers van dat kaliber had Rusland dan niet kunnen hebben? Het is vragen om een mirakel. Het establisment op zich is verstikkend en infrastrucuur voor schrijvers is er niet. Er is zelfs geen fatsoenlijk TV- programma dat uitsluitend over literatuur gaat. Met fatsoenlijk bedoel ik op het niveau van 'Bouillon de culture' eertijds met Pivot (Frankrijk). Literatuur LEZEN in Nederland en in Vlaanderen mag trouwens niet te moeilijk zijn. Van de lezer een minimum aan wereldkundig, geschiedkundig, filosofisch en psychologisch inzicht vragen is al veel te veel. Er is geen lezerspubliek, leefbaar voor een schrijver die voluit wilt gaan op wereldliteratuur vlak in Nederland en in Vlaanderen. De uitgeverijen weten ook dat er geen lezerspubliek is voor literatuur. De schrijver die zijn schrijven voluit wilt laten gaan wordt regelmatig bestookt met 'Waarom maak je het toch zo moeilijk voor jezelf?' tot en met 'Ik snap het niet.' Voorlopige conclusie : als Nederlandstalige schrijver moet je deel uitmaken van het establisment en het lezen mag niet te moeilijk zijn voor het lezerspubliek. Is dat het recept voor wereldliteratuur? Ik denk het niet.

Je hebt gelijk.

Nee, dat heeft ze niet, hoewel ik de mening van Chrislaevers altijd wel kan waarderen. Men maakt altijd die misvatting dat literatuur per se moeilijk te lezen moet zijn. Ik beschouw dit eerder als een tekortkoming van literatuurschrijvers dan een pluspunt. Sommigen gaan er stiekem prat op dat hun tekst ''zo moeilijk te lezen is''. Dit heeft veelal niks te maken met de literaire kwaliteit, maar eerder met het onvermogen van de schrijver om zijn tekst, met behoud van literaire kwaliteit, leesbaar en begrijpelijk te maken. In mijn ogen zijn dit dan ook gemankeerde schrijvers. Daarnaast zijn er veel schrijvers die hun zinnen zogenaamd van literaire kwaliteit maken, maar als je de tekst zou herschrijven in gewone bewoordingen, dan zie je dat het boek eigenlijk de diepgang van een dubbeltje heeft. Dan is de literaire kwaliteit van de zinnen eigenlijk eerder een overbodige opsmuk geweest, dan daadwerkelijk een literaire toevoeging. Er moet een literaire revolutie komen in Nederland. Het land vertoeft in de marge van de wereldliteratuur. Al 30 jaar heerst de massacultuur-literatuur, die Nederland niets heeft gebracht. In de jaren '80 ontstonden de generation X shrijvers, waarvan Brusselmans eigenlijk het beste Nederlandstalige voorbeeld is. Dat was dan nog redelijk vernieuwend, vanwege het totale nihilisme. Al 30 jaar dobbert men echter op dit nihilisme, maar het is uitgekauwd en voegt niks meer toe. Het is niet de vraag óf die literaire revolutie zal komen, maar wanneer. Want zoals het nu gaat, gaat het niet goed met de Nederlandse literatuur.

Hmm, die observatie maakte mijn man laatst ook al, dat er na generatie X eigenlijk geen vernieuwing meer is geweest. Hij had het over muziek en ik vulde het aan met mode; wat al jarenlang een kwestie is van teruggrijpen op de jaren 50, 60, 70, 80. Waar zijn de stem en de kleur van de jaren 0 en 10? Ik had het nog niet toegepast op literatuur. Wel vond ik dat er op het gebied van Dutch Design weldegelijk vernieuwing is, dus het kan wel. Er lijkt geen interesse te zijn in het veranderen van de bestaande muziek, mode en literatuur. Aan de andere kant, generatie Y is nog jong. Het kan nog komen. Generatie X was ook niet zo snel.

Alles begint op underground niveau. Nu,op dit moment, zijn er mensen bezig op hun zolderkamertje om nieuwe muziek, nieuwe teksten of nieuwe films te ontwikkelen. Kijk je naar de literatuur vanaf begin 19de eeuw, dan zie je grofweg achtereenvolgens het romanticisme, het realisme, het naturalisme, het symbolisme, het impressionisme, de avant-garde literatuur, het modernisme, het postmodernisme en dan nu de massacultuur-literatuur opkomen. De opkomst van het kapitalisme en een verwende jeugd in de jaren 80 heeft de generation X-schrijvers voortgebracht. Dit zie je tot nu toe nog terug in zowel literatuur en lectuur. Pak je een gemiddeld boek, dan zie je dit nihilisme terug, in bijna welk genre dan ook. Persoonlijk vind ik het uitgekauwd. Ik schrijf liever teksten met een (andere) boodschap en een andere vorm. Mijn visie is duidelijk, ik proclameer het emotionalisme. Binnenkort zal ik hiervan een download-bestand op internet zetten, met alle technische analyses hierover, en als mijn boek uitkomt, kan iedereen dit in de praktijk terugzien.

Erg interessant topic, heb genoten van elke post. Zelf heb ik, op misschien een drietal boeken na, nooit Nederlandse literatuur gelezen, en zolang ik hier geen goede reden voor vind ga ik dat ook niet doen. Gezien wat je leest namelijk nogal bepalend is voor wat je schrijft, althans zo ervaar ik het als beginnend schrijver, beperk ik me liever tot boeken die tot de top van de wereldliteratuur behoren. De boeken die ik lees vind ik ook echt goed, en ze zijn ook nog eens heerlijk om te lezen. Win-win. Of heeft iemand goede redenen waarom ik toch eens iets van deze of gene Nederlandse schrijver zou moeten lezen?

Erg interessant topic, heb genoten van elke post. Zelf heb ik, op misschien een drietal boeken na, nooit Nederlandse literatuur gelezen, en zolang ik hier geen goede reden voor vind ga ik dat ook niet doen. Gezien wat je leest namelijk nogal bepalend is voor wat je schrijft, althans zo ervaar ik het als beginnend schrijver, beperk ik me liever tot boeken die tot de top van de wereldliteratuur behoren. De boeken die ik lees vind ik ook echt goed, en ze zijn ook nog eens heerlijk om te lezen. Win-win. Of heeft iemand goede redenen waarom ik toch eens iets van deze of gene Nederlandse schrijver zou moeten lezen?

Ik ben het met je eens. De Nederlandse literatuur is gewoon niet top genoeg. Ook heeft het op mondiaal vlak geen stroming toegevoegd in de geschiedenis. Wellicht de oorlogsliteratuur met Mülisch als grootste exponent, maar dit kun je niet echt een stroming noemen. Het is echter wel aan te raden om de Nederlandse literatuur te lezen. Ik vind dat je als schrijver sowieso kennis moet hebben van de verschillende literaire stromingen in de Nederlandse literatuurgeschiedenis. Dit kan er ook voor zorgen dat je een bepaalde schrijfvisie ontwikkelt. Bovendien kun je van elk boek iets leren of inspiratie opdoen. Ook van een slecht boek kun je leren hoe je de dingen anders zou aanpakken. Maar goed, iedereen moet dit voor zichzelf weten natuurlijk.

Hmm, dat het lezen van wat Nederlandse literatuur wat toe kan voegen dat kan ik me natuurlijk wel indenken. Je ziet weer eens andere mogelijkheden en dat verrijkt, zelfs als het saai is. Maar, verstand hebben van de Nederlandse literatuurgeschiedenis? Waarom zou dat moeten? Ik snap dat je beter in staat bent iets toe te voegen als je kennis hebt van de traditie, maar ik denk zelf dat je de traditie van Nederland prima terzijde kan schuiven, zeker in de lijn van dit topic, want, als we ons willen ontworstelen aan die Nederlandse traditie, om op wereldniveau te kunnen schrijven, waarom zouden we ons dan niet van meet af aan buiten die traditie plaatsen, zodat zij haar klauwen nimmer om ons heen zal slaan?

Hmm, dat het lezen van wat Nederlandse literatuur wat toe kan voegen dat kan ik me natuurlijk wel indenken. Je ziet weer eens andere mogelijkheden en dat verrijkt, zelfs als het saai is. Maar, verstand hebben van de Nederlandse literatuurgeschiedenis? Waarom zou dat moeten? Ik snap dat je beter in staat bent iets toe te voegen als je kennis hebt van de traditie, maar ik denk zelf dat je de traditie van Nederland prima terzijde kan schuiven, zeker in de lijn van dit topic, want, als we ons willen ontworstelen aan die Nederlandse traditie, om op wereldniveau te kunnen schrijven, waarom zouden we ons dan niet van meet af aan buiten die traditie plaatsen, zodat zij haar klauwen nimmer om ons heen zal slaan?

Ik kan een glimlach niet onderdrukken. Ik zit dan ook volledig op jouw lijn wat betreft het laatste - Aangezien niet zozeer de hoeveelheid talent, maar doorzettingsvermogen en een enorm aantal uren oefening uitmaakt of iemand de wereldtop kan bereiken (en een klein portie geluk) is de wereldtop voor iedere schrijver met en bepaalde dosis talent haalbaar. Ik ben het echter niet met je eens wat betreft je eerste conclusie. Het is wel degelijk informatief om de literatuurgeschiedenis van Nederland door te nemen. Daarmee kun je bijvoorbeeld je eigen stijl met andere stromingen vergelijken, of kijken wat je van andere stromingen kunt oppikken en kunt veranderen. Iets nieuws ontstaat niet uit vacuüm. Nieuwe zaken bevatten vaak retro-elementen. Bovendien, de literaire stromingen die er in Nederland zijn geweest, sluiten vaak aan bij stromingen die doorheen heel Europa hebben gewoed. Ik heb het niet eens over individuele boeken, maar over de literaire stromingen. Op deze site staat een samenvatting van de Nedelrandse literatuur, van middeleeuwen: tot 20ste eeuw: http://www.literatuurgeschiedenis.nl/lg/index.html Ik vond het zeer interessant om te lezen.

Of heeft iemand goede redenen waarom ik toch eens iets van deze of gene Nederlandse schrijver zou moeten lezen?

Een goed voornemen voor het nieuwe jaar. Staar je niet blind op lijstjes en rangordes, ga niet alleen af op naam en roem. Muziek stopt ook niet bij Bach en Bernstein. Lees, lees, lees en oordeel zelf. Bijvoorbeeld: Tomas Lieske, Nico Dros, Franca Treur, Thomas Verbogt, Pauline Slot, Ivo Victoria, Aliefke Bijlsma, Pieter Webeling, en vele, vele anderen. En niet direct afhaken bij de eerste tegenslag. Literatuur gaat niet voor de snelle bevrediging. Een schrijver bevindt zich niet op de ideale pijphoogte. Literatuur dient veroverd te worden!

Bijvoorbeeld: Tomas Lieske, Nico Dros, Franca Treur, Thomas Verbogt, Pauline Slot, Ivo Victoria, Aliefke Bijlsma, Pieter Webeling, en vele, vele anderen.

Ik zou andere namen noemen, maar dat bewijst de stelling van Johan: je moet er zelf je weg in vinden, en voor iedereen is er wel iets. Alleen is niet iedereen even beroemd, dus je moet goed zoeken als de doorsnee (literatuurlijst Nederlands) literatuur niet bevredigend is.

Bedankt voor de link bavarios, ziet er interessant uit. Dat vind ik al heel wat behapbaarder en interessanter. Ik heb namelijk geen tijd/zin om al te veel af te wijken van de literatuurlijst die ik voor de komende tijd in gedachten heb. Daarvoor lijken de boeken die ik wil gaan lezen me te interessant. Ik zal de genoemde namen eens opzoeken Johan, bedankt voor deze tips. Wie zou jij noemen schlimazlnik?

Dat doet er weinig toe. Je moet zelf je favorieten leren kennen. Ik weet niet welke genres, thema's of schrijfstijl jij interessant vindt. Of van welke zuil je wilt lezen. Of je graag gedichten leest of niet, en zo ja welke stijl.