Een actiescene schrijven

http://www.schrijvenonline.org/boek/spanning-in-v… :?

zorg je ervoor dat zij zich net zo bang of angstig voelen als de hoofdpersoon zelf?

Waarom wil je dat? Wat is het nut ervan?

Hoe je een actiescene beschrijft is heel persoonlijk. Zelf zou ik ervoor kiezen om mee te reizen met 1 persoon en door diens ogen de actie te laten tonen, zodat ik ook de angst en de onzekerheid van die persoon kan laten zien. Dan probeer ik me in te leven en zo goed mogelijk te beschrijven hoe het voelt. Daarnaast is er nog de techniek. Een actiescene moet snel lezen, vind ik, zonder afdwaalzinnen en kanttekeningen. Alleen maar pats-boem, de actie en de reactie. Nogmaals, dat is hoe ik het zou doen, niet de manier waarop het moet en ook niet de manier waarop het voor jou hoeft te werken.

Ik heb ergens een vuistregel gelezen voor actiescènes: alles wat snel gebeurt 'vertraag' je door het minutieus te beschrijven. En wat Ceridwen zegt is super belangrijk: kies een personage om door de ogen mee te kijken. Wat ziet, voelt, denkt, ruikt, proeft zij terwijl de kogels vliegen en de auto wegspuit? Actie is alleen spannend als er iemand is om over in te zitten. Als ik me geen zorgen maak over de personages is het enkel een opsomming van gebeurtenissen.

Ik heb ergens een vuistregel gelezen voor actiescènes: alles wat snel gebeurt 'vertraag' je door het minutieus te beschrijven.

Dat is niet handig, want dat haalt alle spanning eruit.

Wel handig. Het is het verschil tussen: zo snel mogelijk flitste de wagen door de smalle straten van het oude Rome, achtervolgt door een regen van kogels. En Pjotr gaf een ruk aan het stuur en de wagen haalde maar net de bocht naar links, de muur van het oude klooster kwam gevaarlijk dicht bij mijn raam. Ik sloot mijn ogen in afwachting van het krassende geluid wat metaal op steen maakt en klemde mijn handen om de zitting van de stoel. Een kleine pin duwde pijnlijk hard tegen mijn pink maar ik dacht er niet over om los te laten. Toen ik niets hoorde opende ik mijn ogen weer. Daar had ik meteen spijt van. De wagen raasde met een rotgang door de smalle straatjes. Pjotrs handen lagen om het stuur geklemd, zijn rug raakte de leuning niet. Voetgangers drukten zich tegen de muren en ik dacht met angst aan de honderden wilde katten die de stad rijk is. Net toen ik uit zelfbescherming mijn ogen weer wilde sluiten hoorde ik het schot. Impulsief draaide ik me om, alsof ik de schutter zou kunnen zien. 'Achter de zitting,' snauwde Pjotr. 'Mistpotten. Pin d'r uit en uit het raam.' Ik liet me opzij vallen, tastte rond tot ik iets voelde dat op een mistpot kon lijken en bad dat ik zou weten waar de pin zat. Ondertussen suisde een tweede schot langs de auto, en ik kon alleen maar hopen dat ik de kans kreeg die stomme pin los te trekken voor het derde of vierde schot ons raakte. En dat zijn 229 woorden die nu niet onder mijn onderhanden werk staan, schaam, bloos, snel weer terug aan de serieuze slag.

Ik heb ergens een vuistregel gelezen voor actiescènes: alles wat snel gebeurt 'vertraag' je door het minutieus te beschrijven.

Dat is niet handig, want dat haalt alle spanning eruit.

Zoals Ceridwen mooi illustreert vergroot het juist de spanning. "Hij schoot haar neer." of "Hij richtte het pistool en zag hoe ze een stap achteruit deed. Ze keek om zich heen in de hoop op redding of een schuilplaats. Ze waren alleen. Er was geen plek voor haar om te schuilen. Hij hield het wapen op haar gericht en haalde te trekker over. Ze had een vreemde uitdrukking op haar gezicht toen de kogel haar in het hart raakte. Ze staarde hem aan alsof ze het niet geloofde. Haar ogen werden glazig en ze viel achterover op het asfalt." Juist door een actie die misschien een seconde duurt zo gedetailleerd te beschrijven wordt het spannender.

Ik denk dat het Schli om het woordje 'alles' gaat. Ik zou niet alles tijdens een actiescène beschrijven. Een vechtscène is ook een actiescène, maar door elke bijv. zwaardslag te beschrijven wordt het al snel dodelijk saai. De boel vertragen is zeker een handig hulpmiddel, maar overdaad schaadt. Je moet er continu op letten of het de spanningsboog ondersteunt of onderuit haalt.

Ik denk dat het Schli om het woordje 'alles' gaat. Ik zou niet alles tijdens een actiescène beschrijven. Een vechtscène is ook een actiescène, maar door elke bijv. zwaardslag te beschrijven wordt het al snel dodelijk saai. De boel vertragen is zeker een handig hulpmiddel, maar overdaad schaadt. Je moet er continu op letten of het de spanningsboog ondersteunt of onderuit haalt.

Heh... dat spreekt toch voor zich? Wie gaat er nou letterlijk alles beschrijven?

Als Schli dat idd bedoelde, dan heeft ie gelijk.

Heh... dat spreekt toch voor zich? Wie gaat er nou letterlijk alles beschrijven?

Je moet ze de kost niet willen geven... Voor veel schrijvers is een nauwkeurige beschrijving van het gevecht ("kijk, ik heb mijn reseach gedaan") belangrijker dan de voortgang van het verhaal. Voor hen ontbreken in de schietscene nog dingen als veiligheidspal, korrel, loop, terugslag etc.

Heh... dat spreekt toch voor zich? Wie gaat er nou letterlijk alles beschrijven?

Je moet ze de kost niet willen geven... Voor veel schrijvers is een nauwkeurige beschrijving van het gevecht ("kijk, ik heb mijn reseach gedaan") belangrijker dan de voortgang van het verhaal.

:rolleyes: als iemand echt alleen de letter van advies volgt en niet de geest dan zou die persoon geen toetsenbord aan mogen raken om een boek te schrijven.

In mijn boek zitten meerdere actiescènes en die vond ik erg moeilijk om te schrijven. Wat helpt is om deze acties na te spelen zodat je het voor je kunt zien. Stel, iemand grijpt een ander bij de kraag en trekt hem naar zich toe, hoe gaat dat dan, hoe voelt dat, waar plaats je je handen, hoe beweegt de stof, wat voor geluid maak die persoon? In vind het voorbeeld van Ceridwen heel duidelijk, maar ik zou meer gedachtes erin stoppen. Bijvoorbeeld: Net toen ik uit zelfbescherming mijn ogen weer wilde sluiten hoorde ik het schot. Daar zou ik van maken: (Dit hoef ik niet te zien) Ogen dicht. Wat? Was dat een schot? Maar ik schrijf voor kinderen en voor volwassenen doe je dit volgens mij minder.

Ik heb ooit eens geleerd, dat je bij spannende momenten in je verhaal, de zinnen kort moet houden. Een beetje staccato dus. Dat voert je spanning op. Lange zinnen halen - misschien nog wel meer dan uitgebreide beschrijvingen -de vaart eruit. Wanneer een zin zo lang en/of ingewikkeld is, dat je hem terug moet lezen, is het natuurlijk helemáál funest voor de spanningsopbouw.

Ik geloof niet zo dat een aktiescène veel anders geschreven hoeft te worden dan welke willekeurige spannende scene dan ook. Wat een scène in het algemeen spannend maakt zijn volgens mij de opgevoerde tegenkrachten en, most of all, timing. Met het idee dat korte zinnen zouden bijdragen aan spanning ben ik het hartgrondig oneens. Voorstanders van korte zinnetjes lijken vaak te vergeten dat elke punt, gevolgd door een spatie en hoofdletter, een rustpauze in een tekst inlast, een 'stop even op de plaats'. Staccatozinnetjes kunnen in een passage misschien een gewenst accent leggen, maar goedgeformuleerde volzinnen betrekken de lezer veel inniger bij de actie. Als iemand in een BMW-SUV achterna wordt gezeten door een Ciroën C5 wordt dat niet snel spannend. Maar als iemand in een Ciroën C5 wordt achternagezeten door een grote BMW terreinwagen wordt het al spannender. Als dan ook nog de gruwelijke tijdsdruk wordt voelbaar gemaakt door het tikken van een bom, of een klok die enkele minuten van een noodslottig tijdstip is verwijderd dan wordt het nóg spannender. Als dán ook nog eens de benzinetank van de C5 bijna leeg is, de remleidingen gesaboteerd blijken én in de verte de weg is opgebroken, dan wordt het echt razend spannend. Je zit als lezer al helemaal op het puntje van je stoel als de SUV systematisch op de achterkant van het weerloze C5je begint in te beuken en de achteruitkijkspiegel wordt versplinterd door de eerste salvo uit een machinegeweer. Uitgerekend dán begint op de tegenoverliggende weghelft een Dieseltruck aan een onverwachte inhaalmanoeuvre, hapert de motor door benzinegebrek en gaan luid rinkelend de spoorbomen dicht.

Ik geloof niet zo dat een aktiescène veel anders geschreven hoeft te worden dan welke willekeurige spannende scene dan ook. Wat een scène in het algemeen spannend maakt zijn volgens mij de opgevoerde tegenkrachten en, most of all, timing. Met het idee dat korte zinnen zouden bijdragen aan spanning ben ik het hartgrondig oneens. Voorstanders van korte zinnetjes lijken vaak te vergeten dat elke punt, gevolgd door een spatie en hoofdletter, een rustpauze in een tekst inlast, een 'stop even op de plaats'. Staccatozinnetjes kunnen in een passage misschien een gewenst accent leggen, maar goedgeformuleerde volzinnen betrekken de lezer veel inniger bij de actie.

Zeer zeker. Staccatozinnen zijn niet per se nodig om een actiescene spannender te maken. Het kan wel zo nu en dan handig zijn als er bijvoorbeeld iemand op de vlucht is. Maar dat kan best afgewisseld worden met langere zinnen. Wat wel belangrijk is bij actiescenes is dat de hoofdpersoon t.o.v. de omgeving en bedreiger goed in beeld worden gebracht bij de lezer (zoals hierboven al een beetje is gezegd). Dit is iets minder belangrijk in bijvoorbeeld een dialoogscene (twee mensen zitten in een restaurant met elkaar te converseren), maar des te belangrijker bij een actiescene.

Je moet niet vergeten dat wanneer je een verhaal schrijft dat als tekst gepubliceerd moet worden, je met iets heel anders bezig bent dan met het schrijven van een filmscript. Actie werkt in films uitstekend (daarvoor lijken die bewegende beelden uitgevonden te zijn), maar op papier is het nooit hetzelfde. De indrukken (beweging, geluid, gezichtsuitdrukking, dialoog, licht, overige visuele en speciale effecten) die je aan drie seconden actiefilm overhoud, kosten je toen pagina's om goed te beschrijven. Maar in tekst heb je juist weer andere trucs bij de hand: je kunt laten zien wat iemand (fysiek en psychisch) voelt op zo'n moment. Je kunt de actie van binnenuit laten zien en de angsten concretiseren ("Zo'n hamer gaat best wel pijn doen!"). Na lang nadenken kan ik me niet één (geslaagde) actiescène uit een verhaal herinneren. En ik heb toch heel wat spannende boeken gelezen, waaronder die van Ian Fleming.

Ik heb ergens een vuistregel gelezen voor actiescènes: alles wat snel gebeurt 'vertraag' je door het minutieus te beschrijven.

Je kunt dat doen met inachtneming van het gegeven dat mensen een verhoogde alertheid hebben op het moment dat ze iets spannends meemaken: elke move, elk geluid, alle geuren, ieder woord: alles wordt versterkt waargenomen. Wel is het van belang die waarneming zó te beschrijven dat de lezer het gevoel krijgt, zelf de hoofdpersoon te zijn. Dan kun je minutieus schrijven wat er gebeurt en hoe. Maar je kunt het onderbreken door een plotse gebeurtenis, een onverwachte reactie. Je hoeft niet álles te vertragen. Dan span en ontspan je de boog op de juiste momenten en bouw je een levendige scène.

Ik heb ergens een vuistregel gelezen voor actiescènes: alles wat snel gebeurt 'vertraag' je door het minutieus te beschrijven.

Je kunt dat doen met inachtneming van het gegeven dat mensen een verhoogde alertheid hebben op het moment dat ze iets spannends meemaken: elke move, elk geluid, alle geuren, ieder woord: alles wordt versterkt waargenomen. Wel is het van belang die waarneming zó te beschrijven dat de lezer het gevoel krijgt, zelf de hoofdpersoon te zijn. Dan kun je minutieus schrijven wat er gebeurt en hoe. Maar je kunt het onderbreken door een plotse gebeurtenis, een onverwachte reactie. Je hoeft niet álles te vertragen. Dan span en ontspan je de boog op de juiste momenten en bouw je een levendige scène.

Uiteraard. Spreekt wat mij betreft vanzelf, maar je hebt helemaal gelijk. Daarom zei ik ook 'vuistregel', trouwens. Het is geen exacte wetenschappelijke regel.

Na lang nadenken kan ik me niet één (geslaagde) actiescène uit een verhaal herinneren. En ik heb toch heel wat spannende boeken gelezen, waaronder die van Ian Fleming.

Wat mij betreft zijn dit perfecte actiescenes in boeken: - De Quidditch wedstrijden in de Harry Potter boeken - De Combat Simulation in Ender's Game - De scene in Rollende Prenten waarin een demonische reuzenvrouw een aap oppakt en de toren van de Gesloten Universiteit beklimt - De finale van Stephen Baxter's 'Ring' - Het vergaan van de wereld in Greg Bear's Gods Smitse - De aanval van de Reuzen Inktvis in Jules Verne's 20.000 mijl onder de zee - De aanval van de Reuzen Inktvis is Michael Cryton's Sphere ;) - Het gevecht met Smaug in The Hobbit En dit zijn gewoon wat voorbeelden uit het blote hoofd. Actiescenes hebben hun oorsprong in boeken, niet in films :) en er zijn talloze TALLOZE voorbeelden van goede actie. Niet elk verhaal gaat over binnenvetters, hoor ;)

- De Quidditch wedstrijden in de Harry Potter boeken

Dat herinner ik me: van verveling snel verder gebladerd. De andere voorbeelden ken ik niet of staan me niet voor ogen als een actiescene die je bijblijft.

De paardenraces in de boeken van De Zwarte Hengst. Die vond ik vroeger oprecht spannend. Maar spannend zoals op TV, dat ben ik nog niet tegen gekomen. Je kunt nu eenmaal niet plotseling boe roepen. 'Boe!' riep hij heeft net niet helemaal hetzelfde effect.

- De Quidditch wedstrijden in de Harry Potter boeken

Dat herinner ik me: van verveling snel verder gebladerd. De andere voorbeelden ken ik niet of staan me niet voor ogen als een actiescene die je bijblijft.

Over smaak valt niet te twisten, natuurlijk :rolleyes:

Hey allemaal! Superbedankt, dit heeft me echt geholpen! Ik ben nu wel van plan om het staccato-effect te gebruiken, en de hoofdpersoon, een jong meisje, alles te laten zien. hartstikke bedankt, allemaal! X