Veel Alineawisselingen.

Ik begrijp denk ik niet helemaal wat je bedoelt. Een alinea heeft geen witregel, je begint dan eenvoudigweg de nieuwe zin op een nieuwe regel. De indeling maak je een beetje op gevoel. Ik zeg altijd maar: het moment waarop je even ademhaalt. Een witregel gebruik je bij verandering van tijd en plaats. Witregels zijn een stuk zeldzamer, maar als ze nodig zijn, zijn ze nodig. Stukken tekst van 70 regels zonder alinea's lezen niet zo lekker, stukken tekst waarin de witregel de functie van de alinea overneemt (dus om de 5 a 15 regels) lezen ook niet lekker. Witregels om de 70 en de 70 verdeeld in een stuk of drie, vier alinea's, dat kan wel.

Je hebt alinea's (nieuwe regel, soms een inspring) en paragrafen (witregels). Alinea's hebben een inhoud over één onderwerp, als je over iets anders gaat vertellen maak je een nieuwe alinea. Paragrafen gebruik je inderdaad als je een stuk tijd overslaat. Met "aantal regels" kan ik niet zoveel: 70 regels, is dat niet iets als anderhalve pagina? Het lijkt mij niet echt een probleem van alinea's of paragrafen. Het is meer dat het zo -zoals je het hier vertelt- een heel erg springerig verhaal hebt en dat je lezers het zich niet comfortabel kunnen maken met een herkenbare plaats en tijd. Het is lastig daarover iets zinnigs te zeggen zonder het verhaal te kennen.

Je hebt alinea's (nieuwe regel, soms een inspring)

Bij nieuwe alinea's moet je m.i. altijd inspringen, omdat anders het onderscheid tussen een nieuwe zin en een nieuwe alinea vervaagt (in het geval dat je zin precies eindigt op het einde van een regel).

Bij nieuwe alinea's moet je m.i. altijd inspringen, omdat anders het onderscheid tussen een nieuwe zin en een nieuwe alinea vervaagt (in het geval dat je zin precies eindigt op het einde van een regel).

Dat is geen taalregel en niet iedere uitgever hanteert het op die manier.

Alinea's, witregels, paragrafen zijn allemaal grafische 'gereedschappen' om een pagina zo aangenaam mogelijk leesbaar te maken. Een slechte lay-out kan een goed verhaal nadeling beïnvloeden, terwijl een goede lay-out een slecht verhaal iets kan opkrikken, maar het niet tot een goed verhaal maken.

In mijn nieuwe manuscript zitten veel tijdsverwisselingen, ik sla vaak dingen over, zodat personages ineens ergens anders zijn of iets anders aan het doen zijn. Nu ben ik gewend, daartussen een lege zin te laten staan. Nu zijn mijn alinea's dus ongeveer een regel of 70. En mijn vraag is eigenlijk, zou jij dat irritant vinden om te lezen? Een boek met zoveel Alineawisselingen? En zo ja? Wat moet ik er dan aan doen?

Het hangt er helemaal vanaf waarom je zo werkt. Soms zijn kleine stukken tekst prettig te lezen, maar er moet wel duidelijk een rode draad te vinden zijn, anders is het een van-de-hak-op-de-tak-springen, en daar kun je als lezer inderdaad behoorlijk moe van worden. Tenzij het om poëzie gaat; een dichtbundel lees je meestal niet achter elkaar uit - maar ik geloof dat dat niet aan de orde is bij jouw werk / je vraag.

Alinea's, witregels, paragrafen zijn allemaal grafische 'gereedschappen' om een pagina zo aangenaam mogelijk leesbaar te maken.

Als je benul hebt van een tekst is het meer dan dat. Een goede hoofdstuk/paragraaf/alinea-indeling is net zoveel waard als het plaatsen van hoofdletters, komma's en punten. Die doen we ook niet af als "grafisch gereedschap".

hoofdletters, komma's en punten. Die doen we ook niet af als "grafisch gereedschap".

Maar dat zijn ze wél. Uitgevonden voor en toegepast op geschreven tekst en steeds verder geperfectioneerd. Waar wilde je ze anders voor gebruiken?

Net als bij die "grafische hulpmiddelen" zijn er bij alinea's regels. Het maakt deel uit van de opbouw van een verhaal. Met "aangenaam leesbaar" heeft het weinig te maken. Je kunt ze dus niet zomaar ergens invoegen "omdat het er mooier uitziet", evenmin als dat je een komma moet plaatsen "waar je adem moet halen".

Sja. Misschien eens op bezoek gaan bij een echte pre-presser?

Net als bij die "grafische hulpmiddelen" zijn er bij alinea's regels. Het maakt deel uit van de opbouw van een verhaal. Met "aangenaam leesbaar" heeft het weinig te maken. Je kunt ze dus niet zomaar ergens invoegen "omdat het er mooier uitziet", evenmin als dat je een komma moet plaatsen "waar je adem moet halen".

Waar staan die regels dan, Schli? Volgens mij mag je ze gewoon naar eigen inzicht toepassen en beinvloeden ze het leesproces. Kijk naar de columns van wijlen Martin Bril. Die paste veel witregels toe. Soms boven en onder een enkel woord, zodat dat woord in al zijn naaktheid jouw aandacht trok. Dat heeft niets met 'regels' te maken, dat heeft te maken met hoe jij een lezer door de tekst wil loodsen.

Ik ken Bril niet zo goed, hij was een schrijver van het experiment. Dus ik kan me er wel iets bij voorstellen. Maar ik zou experimentele taalkunst niet als norm stellen voor "hoe het hoort". Grof gesproken is een alinea een deel van een tekst dat één bepaald onderwerp heeft. Als Bril dat in één woord kan vatten, waarom dan niet? Een zin is een kleiner narratief element, de paragraaf een groter. Een nieuwe alinea wil zeggen: ik ga het nu over iets anders hebben. Het kan erg verwarrend zijn als je dan tóch over hetzelfde onderwerp doorgaat. Het is een typische beginnersfout om lukraak alinea's te plaatsen. Bij gevorderde, regulier uitgegeven schrijvers van literatuur zie je dat alinea's veel langer zijn dan bij beginners. Soms is een alinea wel een paar pagina's lang. Het eerste voorbeeld dat ik te pakken krijg: Spannende verhalen, verhaal van Jef Geeraerts (blz 161). De pagina bestaat uit 1 alinea met daarboven drie regels van de vorige alinea en daaronder twee van de volgende. En dat gaat in dat verhaal met van die grote brokken verder. Ik heb er nog veel meer voorbeelden van. Ik heb hierboven "literatuur" geschreven, omdat er wordt verondersteld dat lezers van literatuur een hoog leesniveau hebben (C1/C2). Daarin zijn lange alinea's "toegestaan". Wil je voor een minder belezen publiek schrijven, dan zul je korte alinea's (met korte zinnen en eenvoudige woorden) moeten gebruiken, anders snappen ze het niet. Het niet gebruiken van alinea's duidt volgens sommigen op luiheid van de schrijver, omdat die niet de moeite heeft genomen zijn tekst te structureren. Hetzelfde geldt natuurlijk voor de schrijver die iedere zin op een nieuwe regel begint, en de schrijver die niet de moeite neemt de tekst goed te structureren. Natuurlijk deed ik het eerst ook verkeerd. Maar nu ik er op ga letten is het niet alleen veel prettiger (overzichtelijker) lezen, het schrijft ook veel beter. Bijvoorbeeld: hoelang zever ik al over dit onderwerp? De alinea is drie pagina's lang, dat is het onderwerp niet waard: schrappen. Hoewel de meeste regels over alinea's zakelijke (non-fictie) teksten als voorbeeld hebben, zijn ze uitstekend op een verhalende tekst toe te passen. Veel bekende schrijvers doen het ook op die manier (misschien onbewust, misschien met opzet, misschien alleen nadat het de redactie is gepasseerd). Wat taaladvies ervan zegt. Zie ook hier. Nog wat zinniges over het maken van alinea's. En hier over alinea's voor B1/B2 leesniveau (een PDF) Je kunt natuurlijk ook literaire teksten gaan analyseren. En dan die van jezelf.

Met "aangenaam leesbaar" heeft het weinig te maken.

Maar nu ik er op ga letten is het niet alleen veel prettiger (overzichtelijker) lezen, het schrijft ook veel beter.

:!: !

Met "aangenaam leesbaar" heeft het weinig te maken.

Maar nu ik er op ga letten is het niet alleen veel prettiger (overzichtelijker) lezen, het schrijft ook veel beter.

:!: !

Als je op de context let, was het eerste gericht op de vormgeving en het tweede op het inhoudelijke.

Als je je nog verder gaat verdiepen in de materie, Schli, zul je zien dat 'sommigen' beweren dat inhoud en vormgeving een eenheid moeten zijn. Elkaar kunnen versterken, elkaar ook kunnen breken. Ik denk zelf niet dat je die twee aspecten van een tekst los van elkaar zou kunnen zien.

Als je je nog verder gaat verdiepen in de materie, Schli, zul je zien dat 'sommigen' beweren dat inhoud en vormgeving een eenheid moeten zijn

Zeg ik iets anders dan? Ik ga alleen uit van de inhoud als basis voor de vormgeving, en niet andersom. Ik ga mijn gedachtengang niet uitrekken of beknoppen omdat het voor het oog beter is dat er op dat punt een alinea van x regels zou horen te staan (dat pas ik hooguit toe in gedichten, maar daar hebben we het nu niet over, bovendien heten het daar strofen en niet alinea's).

De vraag ging over alineawisselingen. Laat ik ook eens on topic blijven. Maar volgens mij verwisselt Writingmonique alina's met tijdwisselingen. Het leest niet irritant als er na een of zeventig een witregel komt. Het is wel irritant als je elke keer ergens anders heen moet vliegen. Ik denk dat de aandacht dan snel weg is omdat je zelf die aandacht verlegt. Nog even over alinea's en inspringen. Ik spring niet in omdat ik het zelf ook niet prettig lezen vind. Technisch gezien zou het wel moeten. Maar tegenwoordig worden er al zoveel dingen toegstaan. Momenteel lees ik een boek waar de aanhalingstekens in het hele boek voor de komma's staan. Het wordt wel consequent doorgevoerd. In dit boek wordt ook bij elke zin ingesprongen, tenzij die toevallig doorloopt naar de volgende regel. (Uitgeverij Signature)